Kwiecień w ogrodzie. Kalendarz prac ogrodowych na kwiecień

Kwiecień w ogrodzie to czas radości dla miłośników roślin. Mamy wiosnę i coraz wyraźniej widać jak budzi się przyroda. Jak sama nazwa miesiąca wskazuje, jest to miesiąc, w którym rozpoczyna się okres kwitnienia wielu roślin. Nadeszła już pora aby ostro zabrać się za porządkowanie ogrodu po zimie i inne prace na działce. Aby jak najlepiej wykorzystać kwiecień w ogrodzie koniecznie przeczytaj poniższy tekst, w którym dokładnie opisujemy najważniejsze prace ogrodnicze na kwiecień.

Kwiecień w ogrodzie to czas porządków po zimie, wysiewów i sadzenia

Temperatury i długość dnia - kwiecień

Pracom ogrodniczym w kwietniu będzie sprzyjać wydłużający się dzień. W pierwszych dniach kwietnia słońce będzie wschodzić zaraz po godz. 6, a zachodzić dopiero po 19. Długość dnia na początku kwietnia wyniesie około 13 godzin, a w ciągu tego miesiąca dzień wydłuży się o kolejne ponad 1,5 godziny.

Wykonując kwietniowe prace w ogrodzie pamiętajmy tylko aby się zbytnio nie rozpędzić, szczególnie przy odkrywaniu roślin, gdyż noce bywają jeszcze mroźne. Średnia temperatura kwietnia w ostatniej dekadzie (2011-2020) wyniosła 10°C ale w roku 2021 przyszedł wyjątkowo chłodny kwiecień, zaś w roku 2022 sytuacja się powtórzyła. Średnia obszarowa temperatura powietrza w kwietniu 2022 r. wyniosła w Polsce zaledwie 6,7°C.

Warto też zauważyć, że wahania temperatury w kwietniu mogą być bardzo duże. W kwietniu 2022 r. najwyższą wartość temperatury powietrza (23,4°C) odnotowano 14 kwietnia we Wrocławiu, zaś najniższą wartość temperatury (-7,5°C) zanotowano 4 kwietnia w Zakopanem. Przygotowując się do wykonania prac ogrodniczych w kwietniu musimy zatem uwzględnić bardzo duże wahania temperatury występujące w tym miesiącu, możliwe częste przymrozki, a także dość częste opady, zarówno deszczu, deszczu ze śniegiem, jak i śniegu.

Kwiecień w sadzie

Kończymy zimowe cięcie drzew w sadzie. Do kwietnia możemy opóźnić cięcie gatunków najbardziej narażonych na uszkodzenia mrozowe, takich jak śliwa, morela, brzoskwinia i nektarynka.
Początek kwietnia to ostateczny termin aby przyciąć winorośl (opóźnienie cięcia do kwietnia ma pozytywny wpływ w miejscach szczególnie narażonych na przymrozki). Tnąc winorośl pamiętaj, iż owocuje ona na pędach jednorocznych, wyrastających z pąków położonych na dwuletnich pędach zdrewniałych. Zwlekanie z przycięciem do końca kwietnia lub początku maja spowoduje silny wyciek soków z ran po cięciu i osłabi krzewy, zatem zabieg przeprowadź jak najszybciej.
Początek kwietnia to ostateczny termin przygotowywania drzew do przeszczepienia. Gałęzie przeznaczone do przeszczepiania skracamy, w zależności od ich grubości, na długość 30 do 60 cm, licząc od miejsca rozgałęzienia. Gałęzie dolne pozostawiamy dłuższe, zaś górne - krótsze. Przewodnik skracamy do przeszczepienia na około 30 cm od ostatniego rozgałęzienia. Miejsce do przeszczepienia wybieramy tak, aby kora była była gładka, wolna od uszkodzeń mechanicznych i bez rozgałęzień.

Szczepienie drzew owocowych - sposoby, terminy, podkładki
Szczepienie drzew owocowych to zabieg polegający na połączeniu zrazu z odmiany szlachetnej, dającej zazwyczaj dorodne i smaczne owoce, z podkładką gwarantującą zdrowotność i mrozoodporność drzewa lub pozwalającą regulować siłę jego wzrostu. Poprzez szczepienie uzyskuje się większość obecnie sprzedawanych drzew owocowych. Oto jak prawidłowo wykonać zabieg szczepienia drzew owocowych. Więcej...

Kontynuujemy sadzenie drzew i krzewów owocowych, których właśnie teraz jest najbogatsza oferta w sklepach i centrach ogrodniczych. Drzewa i krzewy owocowe z tzw. odkrytym korzeniem (kopane z gruntu) możemy sadzić dopóki są w stanie bezlistnym, czyli nie rozpoczęły jeszcze wegetacji. Warto też wiedzieć, że hodowcy czasem wydłużają okres uśpienia drzew owocowych przeznaczonych do sadzenia, przetrzymując je w... chłodniach! Takie sadzonki drzew owocowych można sadzić nawet do początku maja.
Drzewka posadzone wiosną przycinamy po posadzeniu nieco silniej, niż te sadzone jesienią. Podczas sadzenia warto zastosować szczepionkę mikoryzową dla drzew owocowych. Zastosowanie szczepionki wzmocni system korzeniowy drzewek i ułatwi roślinom pobieranie składników pokarmowych z gleby (pozwala znacznie zmniejszyć ilość podawanych nawozów). W efekcie rośliny będą silniejsze, zdrowsze, a plon bardziej obfity.
Wysadzamy zdrewniałe sadzonki porzeczek i winorośli. Umieszczamy je w glebie na takiej głębokości, aby na powierzchni znajdował się tylko jeden pąk.
Jeżeli chcemy rozmnożyć agrest lub winorośl, robimy odkłady poziome. Jeżynę bezkolcową można natomiast rozmnożyć poprzez odkład wierzchołkowy.
Zapobiegamy zakażeniu jabłoni parchem oraz mączniakiem. Opryski zwalczające parch jabłoni rozpoczynamy w fazie wydobywania się z pąków końcowych pierwszych liści. W zależności od pogody, pierwszy oprysk wykonujemy w połowie kwietnia lub na początku maja. Rozprzestrzenianiu się tych chorób sprzyja wilgoć, dlatego opryski wykonuje się przede wszystkim jeżeli padały deszcze. Możemy zastosować fungicydy interwencyjne: Syllit 65 WP, Miedzian 50 WP, Kaptan 50 WP, Score 250 EC.
Opryski preparatami Magnicur Gold, Siarkol 800 SC oraz Siarkol Extra 80 WP pomogą ograniczać rozprzestrzenianie się mączniaka jabłoni. W uprawach amatorskich powinniśmy jednak przede wszystkim ręcznie usuwać liście z objawami tej choroby jabłoni. Rozpoznamy je po pastorałowatym wyglądzie i białym, mączystym nalocie.
Warto też sprawdzić czy w jabłoni nie zagnieździł się kwieciak jabłkowiec. W tym celu pod drzewem układamy płachtę i potrząsamy gałęziami. Jeżeli z około 35 gałęzi spadnie na płachtę więcej niż 5 chrząszczy, warto zastanowić się nad koniecznością przeprowadzenia oprysków. Na działkach zalecane jest jednak przede wszystkim ręczne usuwanie zaschniętych pąków, w których żerują larwy kwieciaka. Ten sam zabieg przeprowadzamy u gruszy, którą atakuje kwieciak gruszowiec.

Szkodniki liści gruszy - zdjęcia, opisy, opryski, zwalczanie
Grusze rosnące w naszych ogrodach mogą być atakowane przez rozmaite patogeny powodujące uszkodzenia liści. Bardzo częstą przyczyną uszkodzeń tkanek liści są szkodniki liści gruszy, takie jak mszyca miodówka gruszowa, pryszczarek gruszowy czy szpeciele - podskórnik gruszowy i wzdymacz gruszowy. Zobacz jak rozpoznać najczęściej występujące szkodniki liści gruszy i jakie są sposoby na ich zwalczanie. Więcej...

Przeglądamy również (najlepiej na początku miesiąca) pędy porzeczki czarnej i usuwamy nienaturalnie nabrzmiałe pąki, które zostały zaatakowane przez wielkopąkowca porzeczkowego. Jeżeli na pędzie jest zdeformowana większość pąków, to taki pęd usuwamy w całości. Dodatkowo przeciwko temu szkodnikowi w kwietniu i maju warto wykonać opryski preparatem Siltac EC. Stosuje się go w okresie od początku ruszenia wegetacji do fazy bezpośrednio po kwitnieniu porzeczki. Należy wykonać 2-3 opryski w odstępach 7-10 dni.
Z drzew i krzewów iglastych na sady gruszowe może nalecieć miodówka gruszowa czerwonawa. W efekcie nalotu tego szkodnika liście gruszy są powyginane, ich rozwój jest zahamowany, potem czernieją. Owad ten z reguły nie występuje zbyt liczebnie i posiada tylko jedno pokolenie w roku, dlatego też nie powinien mieć negatywnego wpływu na dalszy rozwój drzew oraz owocowanie.
Do roślin sadowniczych zaliczamy także truskawki i poziomki. Wiosenną pielęgnację tych roślin zacznij od usunięcia starych, zaschniętych liści. Potem wzrusz glebę w międzyrzędziach, a także między roślinami w rzędach. Pamiętaj, że truskawki i poziomki mają niewielkie wymagania nawozowe i obfite nawożenie wiosną (szczególnie nawozami azotowymi) jest niekorzystne. Konieczne jest natomiast podlewanie. Jeżeli jest sucho - podlewaj co najmniej raz w tygodniu. Roślinom tym dobrze zrobi też ściółkowanie (pod rośliny z obu stron rzędu podłóż ściółkę ze słomy lub kory drzew iglastych).

Pielęgnacja truskawek wiosną - odchwaszczanie, nawożenie, opryski
Właściwa pielęgnacja truskawek wiosną ma ogromne znaczenie dla rozpoczęcia prawidłowego wzrostu roślin w nowym sezonie wegetacyjnym. Wiosenne zabiegi pielęgnacyjne przy truskawkach rozpoczynamy koło połowy marca, a rozpoczynamy od usunięcia grubej warstwy słomy, która chroniła rośliny przed mrozem. Co jeszcze trzeba zrobić? Zobacz jak wygląda pielęgnacja truskawek wiosną i co po kolei wykonać. Więcej...

Kwiecień w ogrodzie warzywnym

Już od początku kwietnia wprost do gruntu może być wysiewana roszponka, która dobrze znosi niskie temperatury. Jest to warzywo łatwe w uprawie, o krótkim okresie wegetacji (zbiór już po 2 miesiącach).
Na miejsce stałe sadzimy rozsadę warzyw - cebuli i pora, a na początku miesiąca - wczesnych odmian kalarepy i sałaty. Odmiany późniejsze wysadzimy pod koniec miesiąca.
Do połowy kwietnia kończymy siew grochu i szpinaku. W drugiej połowie miesiąca na zagonie wysiewamy pora.
Przez cały kwiecień w ogrodzie możemy wysiewać rzodkiewkę, najlepiej w odstępach 7 do 10 dniowych w różnych miejscach - do gruntu odkrytego, przykrywanego potem włókniną lub folią perforowaną, do niskiego tunelu foliowego lub do zimnego inspektu. To zapewni nam ciągłość zbiorów przez cały sezon. Pamiętajmy, iż rzodkiewka lubi dobre nasłonecznienie.
Wysiewamy nasiona średnio późnych odmian marchwi na zbiór wczesnojesienny, oraz nasiona pietruszki, pasternaku i kopru. Pod koniec miesiąca możemy wysiewać skorzonerę, cykorię, bób i szczaw.
W celu wyprodukowania rozsady, na rozsadniku wysiewamy nasiona brokułów na zbiór sierpniowy, wczesne odmiany kalarepy na zbiór w ciągu lata, średnio późne odmiany kapusty i brukwi. Na rozsadniku wysiewamy również średnio późne i późne odmiany sałaty. To dobry moment aby pod osłonami wysiać też nasiona patisona, którego wysadzimy na grządki pod koniec maja.
Pikujemy siewki warzyw psiankowatych, takich jak pomidor, czy papryka. Pikowanie roślin przyczyni się do wzbogacenia systemu korzeniowego roślin.
Od połowy kwietnia możemy rozpocząć produkcję rozsady kukurydzy. Do doniczek o średnicy 7 do 8 cm, wysiewamy po 2 do 3 nasiona.
Nasiona buraków ćwikłowych wysiewamy wprost do gruntu w rzędach oddalonych od siebie o 20 cm. Najlepiej siać je w bruzdę o głębokości 2 cm. Młode rośliny przerywamy, pozostawiając je w odstępach 15-centymetrowych.
Można wysiać też rośliny przyprawowe, np. koper ogrodowy. W miarę potrzeb koper można dosiewać aż do lata.
Dziś już niewielu z nas uprawia na działkach ziemniaki, gdyż te sprzedawane w sklepach są bardzo tanie. Jednak młode ziemniaczki z własnej działki mogą bardzo cieszyć. Na początku kwietnia już podkiełkowane sadzeniaki sadzimy do gruntu. Na początku nie trzeba ich podlewać gdyż mają w bulwach zgromadzony spory zapas wody.
Rozpoczynamy ochronę warzyw przed szkodnikami. Aby je odstraszyć, warzywa możemy opryskać biopreparatem na bazie czosnku lub umieścić pałeczki czosnkowe w glebie. Uwaga - preparatów czosnkowych nie należy stosować przeciwko śmietce cebulance. W tym przypadku radzimy wysiewać cebulę naprzemianrzędowo z innymi roślinami, np. marchwią.

Siew warzyw do gruntu
Siew warzyw wprost do gruntu jest najłatwiejszym sposobem uprawy warzyw z nasion. W odróżnieniu od uprawy warzyw z rozsady, nie musimy wysiewać nasion do skrzyneczek czy doniczek, nie potrzebujemy szklarni, tuneli ani inspektów. Jakie są zalety i wady takiego sposobu uprawy warzyw? Jakie warzywa można wysiewać bezpośrednio do gruntu? I od kiedy można rozpocząć siew warzyw do gruntu? Więcej...

Kwiecień w ogrodzie ozdobnym

Jeżeli w marcu było zbyt zimno aby zdjąć zimowe osłony z roślin, czynność tą wykonujemy w kwietniu. Pamiętajmy aby krzewy wyjątkowo wrażliwe na niskie temperatury, np. budleję, odsłonić dopiero pod koniec miesiąca. Jeżeli budleja przymarzła, pędy ścinamy dość nisko. Roślina odbije.
Jeżeli w marcu było zbyt zimno aby zdjąć zimowe osłony z krzewów róż i dokonać cięcia, również i to wykonujemy w kwietniu. Możemy też sadzić nowo zakupione róże. Przy zakupie krzewów wybierajmy takie, które mają co najmniej 3 zdrowe pędy i dobrze rozwinięty system korzeniowy - przeczytaj więcej o sadzeniu róż.
Pielęgnujemy rozsadę roślin jednorocznych z wysiewów przeprowadzonych w lutym i marcu. Siewki pikujemy do świeżego podłoża, oraz zapewniamy im odpowiednią wilgotność i temperaturę.
W miejsce stałe sadzimy rozsadę bratków i niezapominajek.
Przeprowadzamy kolejne nawożenie wiosennych roślin cebulowych (około 3 tygodnie po pierwszym nawożeniu). Stosujemy nawozy azotowe, np. saletrę amonową.
Przesadzamy i dzielimy byliny kwitnące latem i jesienią. Przed posadzeniem suche karpy zanurzamy w wodzie. Kwiecień jest też dobrym miesiącem na sadzenie traw ozdobnych.
Ściółkujemy glebę pod krzewami, zwłaszcza tymi o płytkim systemie korzeniowym (azalie, oczary, różaneczniki, czy wrzosy). Ściółka pomoże utrzymać w glebie wilgoć i zabezpieczy korzenie przed wysychaniem.
Sadzimy liściaste drzewa i krzewy ozdobne (możemy sadzić dopóki nie zaczną wypuszczać pierwszych liści). Po posadzeniu silnie je przycinamy , a dookoła pnia formujemy w ziemi zagłębienia w kształcie mis, dzięki którym możliwe będzie zatrzymanie wody. Sadzimy również iglaki i gatunki zimozielone.
Kwiecień to także czas sadzenia roślin cebulowych kwitnących latem.
W ostatnich latach bardzo uciążliwym szkodnikiem okazała się ćma bukszpanowa. Gąsienice tego szkodnika silnie ogołacają bukszpan z liści, powodując szybkie zamieranie krzewów. Dlatego już od kwietnia przeglądamy krzewy bukszpanu w poszukiwaniu gąsienic. Należy rozchylać gałązki krzewów, gdyż gąsienice żerowanie rozpoczynają wewnątrz krzewu, na środkowych pędach, pozostając często niezauważone. Gdy tylko zauważymy pierwsze zielone gąsienice na bukszpanie wykonujemy oprysk biologicznym preparatem Lepinox Plus. Polecamy właśnie ten preparat, bo jest bardzo skuteczny w zwalczaniu szkodliwych gąsienic, a jednocześnie selektywny wobec owadów pożytecznych. W odpowiednio wczesnej identyfikacji szkodnika pomocna będzie też pułapka na ćmę bukszpanową, którą należy powiesić w pobliżu bukszpanów.
Na modrzewiach mogą pojawić się ochojniki - mszyce, które najpierw doprowadzają do kolankowatego zaginania się igieł, a na świerkach są przyczyną powstawania charakterystycznych wyrośli, przypominających drobne szyszeczki. Jeżeli w poprzednim roku ochojniki występowały licznie, powinniśmy modrzewie i świerki opryskać stosując jeden z preparatów opartych na oleju parafinowym. Może być to Treol 770 EC. W późniejszym okresie można zastosować środek mszycobójszy Mospilan 20 SP.

Choroby i szkodniki iglaków
Choroby iglaków i szkodniki najczęściej atakują rośliny zaniedbane ale mogą porażać też iglaki właściwie pielęgnowane. Zobacz co zrobić gdy występuje opadanie lub brązowienie igieł, na iglakach pojawiają się przebarwienia lub zniekształcenia pędów, zauważymy szkodniki iglaków takie jak mszyce czy przędziorek. Oto jak rozpoznać i zwalczać najczęściej występujące choroby i szkodniki iglaków. Więcej...

Rozpoczynamy prace wiosenne w oczku wodnym. Zacznij od sprawdzenia szczelności zbiornika i jego oczyszczenia (usuwamy gnijące resztki roślinne i resztki pokarmu dla ryb), oczyszczamy stawowe filtry i przygotowujemy je do rozruchu. Jeżeli staw był opróżniony na zimę, teraz napełniamy go wodą. Gdy wystarczająco się ociepli, możesz rozmnożyć i przesadzić rośliny strefy przybrzeżnej, a gdy temperatura się ustabilizuje (około 10°C) możesz przenieść do stawu rośliny wodne, które zimowały w pomieszczeniach zabezpieczonych przed mrozem. Pod koniec miesiąca można też pomyśleć o zarybieniu stawku.

Oczko wodne po zimie - wiosenne prace w oczku wodnym
Oczko wodne po zimie zazwyczaj nie wygląda najlepiej. Aby znów było atrakcyjną ozdobą naszego ogrodu, powinniśmy należycie przygotować je do nadchodzącego sezonu. Część prac pielęgnacyjnych dobrze jest przeprowadzić jeszcze przed nastaniem okresu wegetacji. Wiosenne prace w oczku wodnym proponujemy rozpocząć od sprawdzenia szczelności zbiornika. Więcej...

Kwiaty w domu, balkony i tarasy

Krzewom balkonowym dosypujemy żyznego podłoża i dodajemy długo działającego nawozu. Byliny natomiast przesadzamy do świeżej ziemi.
Przekwitłym narcyzom i hiacyntom usuwamy kwiatostany, gdyż zawiązywanie nasion hamuje kwitnienie.
Jeżeli chcemy aby rośliny cebulowe zakwitły za rok, nie powinniśmy zasuszać ich od razu po przekwitnięciu - nawozimy je, dopóki same nie zżółkną.
Żółto kwitnąca kalla kończy okres zimowego spoczynku - kłącza możemy posadzić do dużej donicy wypełnionej mieszanką gliny i dobrze rozłożonego obornika. Roślina najlepiej będzie się czuła na chłodnym, ale słonecznym parapecie.
Już w kwietniu na liliach może pojawić się poskrzypka liliowa. To chrząszcz o czerwonym ciele z czarną głową i odnóżami. Wygryza dziury w liściach i pąkach lilii. Zbieramy chrząszcze ale też ich larwy (ukryte pod czarną kleistą wydzieliną) oraz czerwone jajeczka (jaja są składane na spodniej stronie liści). Szkodniki należy od razu niszczyć, najlepiej je rozgniatając. Jeśli zabierzemy się za to już na samym początku okresu występowania tych czerwonych robaków na liliach, istnieje szansa, że opryski chemiczne przeciwko poskrzypce nie będą konieczne.
Jeżeli w marcu wysialiśmy do pojemników na parapecie nasiona kwiatów jednorocznych, to teraz ukorzenione już sadzonki przesadzamy do doniczek z ziemią ogrodniczą. Aby zapobiec wykrzywianiu się roślin w kierunku szyby, co kilka dni rozsadę obracamy. Poza tym systematycznie podlewamy i nawozimy. Jeśli chcemy aby rośliny się krzewiły, możemy im uszczykiwać wierzchołki.
W cieplejsze dni hartujemy sadzonki, rozsadę i rośliny doniczkowe, które na lato wystawimy na balkon. Teraz wynosimy je z mieszkania i stawiamy w zacisznym, osłonięty miejscu. Po kilku godzinach zabieramy z powrotem do pokoju.

Trawnik w kwietniu

Trawnik nawozimy nawozem organicznym i dobrze podlewamy. Miejsca wyłysiałe obsiewamy regeneracyjną mieszanką traw. Możemy też użyć kawałków darni z innych części trawnika.
Wzrost traw w kwietniu jest na tyle duży, że możesz przystąpić do pierwszego koszenia. Regularne koszenie sprzyjać będzie lepszemu krzewieniu się trawy, dzięki temu trawnik stworzy gęsty kobierzec i będzie odporny na intensywne użytkowanie. Pamiętaj jednak aby nie przycinać trawy krócej niż na 4 cm, a w miejscach zacienionych pozostaw źdźbła jeszcze dłuższe.
Jeśli kosiarka nie była ostrzona przed zimą, podczas czyszczenia - zrób to teraz, zanim przystąpisz do pierwszego koszenia.
Pod koniec kwietnia rozpoczynamy walkę z chwastami na trawniku. O ile jest to możliwe, najlepiej pielić ręcznie. Jeżeli jednak nie dajemy rady, możemy zastosować herbicydy.
Jeżeli nie posiadamy jeszcze trawnika, nadeszła dobra pora aby rozpocząć działania związane z zakładaniem trawnika.

Tekst opracowano na podstawie Mój Ogród, Delta, Warszawa 1993, str. 458 - 465, oraz artykułów umieszczonych w Działkowiec, nr 4/96, s. 4 - 5, Działkowiec, nr 4/2004, s. 68 - 69, Ogrody nr 4/2003, s 77, Kwiaty na Działce i Balkonie, nr 2/2003, s. 26, Poradnik Domowy, nr 3/2004, s. 90.

Jak zaplanować prace w ogrodzie?

Jeśli chcesz jak najlepiej przygotować się do prac ogrodniczych na dany miesiąc oraz mieć pewność, że już nigdy nie przegapisz nic ważnego, co trzeba zrobić w ogrodzie, skorzystaj z książko-kalendarza Planer zaradnego ogrodnika. To praktyczny poradnik ogrodniczy z kalendarzem prac w ogrodzie na cały rok oraz miejscem na własne notatki. Więcej informacji w opisie na stronie naszego sklepu :-)