Siew warzyw do gruntu

Siew warzyw wprost do gruntu jest najłatwiejszym sposobem uprawy warzyw z nasion. W odróżnieniu od uprawy warzyw z rozsady, nie musimy wysiewać nasion do skrzyneczek czy doniczek, nie potrzebujemy szklarni, tuneli ani inspektów. Nasiona wysiewa się od razu na miejsce docelowe na grządce. Jakie są zalety i wady takiego sposobu uprawy warzyw? Jakie warzywa można wysiewać bezpośrednio do gruntu? I od kiedy można rozpocząć siew warzyw do gruntu? Przeczytaj artykuł i pobierz tabelę zawierającą kalendarz siewu warzyw do gruntu!

Siew warzyw do gruntu
Fot. depositphotos

Jakie warzywa siać wprost do gruntu?

Siew nasion warzyw wprost do gruntu można rozpocząć w marcu, kiedy to wysiewa się pierwsze nasiona cebuli zwyczajnej, kopru, marchwi, pietruszki korzeniowej czy rzodkiewki. Zazwyczaj jednak siewy rozpoczyna się nie wcześniej jak w drugiej połowie marca, w zależności od przebiegu pogody. Wszystkie te warzywa można też wysiewać w kwietniu.

W pierwszej połowie kwietnia wysiewa się groch i bób (można moczyć i podkiełkować), cebulę, pasternak, pietruszkę korzeniową.

Przez cały kwiecień wysiewamy koper ogrodowy, pietruszkę naciową, marchew (odmiany wczesne i średniowczesne), rzodkiew i rzodkiewkę, szpinak warzywny. Druga połowa kwietnia to natomiast znakomita pora aby wysiać do gruntu buraka ćwikłowego i skorzonerę.

W maju możemy wysiać marchew i pietruszkę na zbiór jesienny, a także kolejną partię buraków ćwikłowych. Jest to też znakomity termin aby wysiać fasolę szparagową tyczną oraz karłową. W drugiej połowie maja siejemy ogórki, dynie i cukinie.

Kto nie przygotował wcześniej rozsad sałaty lub nie wysiał do gruntu w kwietniu rzodkiewki i kopru, może te warzywa posiać wprost do gruntu jeszcze w maju. Siejemy także cykorię sałatową, rukolę i kardy.

W doborze warzyw na poszczególne grządki warto zastosować metodę uprawy współrzędnej i np. na przemian w rzędach wysiać cebulę i marchew. Zapach cebuli odstraszy najgroźniejsze szkodniki marchwi, takie jak: połyśnica marchwianka i mszyce, a unoszące się w powietrzu olejki eteryczne pochodzące z liści marchwi z pewnością zniechęcą do nalatywania na cebulę śmietkę cebulankę oraz wciornastki.

Pobierz wersję do druku:   Kalendarz siewu warzyw do gruntu (PDF)  

Przygotowanie grządek pod wysiew

O ile z samym siewem warzyw do gruntu nie warto się nad zbyt spieszyć, bo pod koniec marca, nawet jeśli były już cieplejsze dni, pogoda potrafi zaskoczyć nas jeszcze mrozami i opadami śniegu, o tyle glebę pod siew warto przygotować odpowiednio wcześniej.

Wybór miejsca pod warzywa
Do uprawy warzyw wybierzmy miejsce dobrze nasłonecznione, gdzie gleba szybko się nagrzewa. W żadnym wypadku nie mogą być to stanowiska w cieniu drzew lub obok krzewów owocowych, gdyż wówczas rośliny będą konkurować o światło, wodę i składniki odżywcze zawarte w glebie. A to wysiewanym warzywom nie wyjdzie na dobre.

Przekopanie i nawożenie gleby
Prace zaczynamy od przygotowania stanowisk pod siew warzyw do gruntu. O tym trzeba było pomyśleć już przed zimą - zasadniczym terminem nawożenia i przekopywania gleby w warzywniku jest jesień. Wtedy należało glebę przekopać z obornikiem lub kompostem i pozostawić w tzw. ostrej skibie. W czasie zimy składniki nawozu ulegają korzystnym przemianom, elementy balastowe zostają wypłukane, a nawóz dobrze rozprowadza się w glebie. Jeżeli zatem wykonaliśmy te prace jesienią, teraz na wiosnę wystarczy jedynie spulchnić glebę motyką, a następnie wyrównać grabiami.

Jeżeli zaistnieje konieczność przekopania gleby wiosną, zaraz po przekopaniu glebę wyrównujemy grabiami, aby ograniczyć straty wilgoci. Wiosenne uprawki potraktujmy też jako okazję do wybrania pojawiających się chwastów. Jeżeli jesienią nie zastosowaliśmy nawozów, to na wiosnę warto zastosować głównie dobrze rozłożony kompost, który zawiera najwięcej łatwo przyswajalnych dla roślin składników odżywczych. Jeżeli zaś nie dysponujemy kompostem własnej produkcji, warto użyć jeden z dostępnych w sklepach ogrodniczych naturalnych nawozów do warzyw, opartych na bazie kompostu. Dobrym przykładem takiego nawozu jest nawóz ekologiczny do warzyw Target.

Ewentualnie można zastosować obornik, ale w małych ilościach. Musi on być koniecznie też bardzo dobrze rozłożony (przekompostowany). Nadużycie obornika w tym terminie może przynieść więcej strat niż pożytku. Więcej na ten temat znajdziemy w artykule nawożenie roślin wiosną.

Nawozy organiczne - rodzaje, zastosowanie
Nawozy organiczne, czyli nawozy naturalne uzyskane z substancji organicznej, powinny stanowić podstawę nawożenia w ogrodach przydomowych i działkowych. Jakie są wady i zalety tych nawozów, które z nich warto wybrać i jak stosować nawozy organiczne? Więcej...

Wyrównaną grabiami glebę warto pozostawić na kilka dni aby osiadła. Dobrym pomysłem jest też przykrycie jej folią polietylenową aby się nieco ogrzała. Zanim wykonamy siew warzyw do gruntu, gleba powinna się nagrzać do około 7°C.

Temperaturę ziemi łatwo sprawdzimy posiadając miernik glebowy elektroniczny. To przydatne urządzenie pokazuje też wilgotność gleby oraz wykonuje pomiar pH gleby. Pomaga zatem w przygotowaniu gleby do siewu i ocenie jej kwasowości.

Wyznaczanie grządek
Nie możemy też zapomnieć o wyznaczeniu powierzchni grządek, pozostawiając pomiędzy nimi ścieżki, po których będziemy się poruszać. Aby mieć zapewnioną swobodę ruchu ścieżki między grządkami powinny mieć co najmniej 40 cm szerokości. Natomiast same grządki - nie więcej jak 120 cm szerokości (aby podczas pielenia można było dosięgnąć ręką do środka grządki).

Gorąco zachęcam aby wcześniej wszystko wymierzyć i rozrysować sobie na kartce papieru. Tak aby wiosną wyznaczać już grządki wg przygotowanego planu i uniknąć robienia poprawek. Aby brzegi grządek były równe warto przygotować sobie sznurek jutowy przywiązany końcami do drewnianych kołków. Kołki wbijamy w ziemię, naciągając sznurek, i wzdłuż niego wyznaczamy prostą linię grządki. Ten sznurek z kołkami przyda nam się za chwilę również do wyznaczania rzędów siewu.

Na koniec zwrócę jeszcze uwagę, aby zagonów nie usypywać zbyt wysokich, gdyż wtedy gleba na ich krawędziach będzie szybko wysychać. Zatem, choć jest to estetyczne i sprawia że obszar grządek dobrze widać, usypywanie wyższych zagonów nie wpłynie korzystnie na uprawiane warzywa.

Nasiona warzyw i kwiatów. Jakie kupować?
Sprzedawcy nasion kuszą nas coraz większym wyborem odmian i ładnymi, kolorowymi opakowaniami. Nie brakuje też promocji cenowych. Niestety nie wszystko co ładnie się prezentuje jest naprawdę dobre. Zobacz jak kupować nasiona kwiatów i warzyw, jak wybrać te najlepsze i na jakie informacje na opakowaniach zwrócić uwagę. Więcej...

Przygotowanie nasion do siewu

Namaczanie i podkiełkowywanie
Dla uzyskania wyrównanych i równomiernych wschodów nasiona niektórych warzyw przed siewem warto namoczyć lub podkiełkować. Te zabiegi stosuje się między innymi przed siewem nasion bobu i grochu. Moczenie polega na trzymaniu ich w wodzie o temp. 25 do 30°C przez około 12 do 24 godzin. Po zakończeniu moczenia, napęczniałe nasiona lekko osuszamy rozkładając na bibule i od razu siejemy.

Nasiona po moczeniu można też rozłożyć na kilka dni na wilgotnej ligninie, w temp. pokojowej (20 do 22°C). Wówczas szybko wypuszczą kiełki. Nasiona podkiełkowane sieje się do bardzo ostrożnie (aby nie uszkodzić kiełków) do wilgotnej gleby (kiełki nie mogą przeschnąć). Pamiętajmy też, że kiełki nie mogą być za duże, bo wtedy łatwo ulegną uszkodzeniom, a cały zabieg nie przyniesie oczekiwanego efektu. Trzeba zatem obserwować kiełkujące nasiona aby nie przegapić właściwego momentu na siew.

Zaprawianie nasion
Często stosowanym zabiegiem było również zaprawianie nasion lub kupowanie nasion już zaprawionych. Jednak, za względu na dużą szkodliwość dla środowiska, większość stosowanych dotychczas zapraw nasiennych została już wycofana ze sprzedaży. Jeżeli posiadasz do wysiewu nasiona zaprawiane, to pamiętaj, że bezpośredni kontakt z zaprawą nasienną może nie wyjść Ci na zdrowie i takie nasiona trzeba zawsze wysiewać w rękawicach ochronnych. Zaprawianych nasion nie wolno namaczać ani podkiełkowywać.

Jeżeli zdecydujemy się na samodzielne zaprawianie nasion, możemy zastosować moczenie nasion przez 2 min. w preparatach pochodzenia roślinnego, np. Biosept Active. Jeszcze bardziej samodzielni działkowcy mogą zastosować moczenie w naparze z rumianku przez 30 min. (15 g suszu rumianku zalewa się wrzącą wodą i pozostawia pod przykryciem do ostudzenia, napar rozcieńczyć 1 litrem wody).

Moim ulubionym sposobem jest jednak mączka bazaltowa, która świetnie nadaje się do zaprawiania nasion na sucho. Nasiona przed siewem obtacza się w mączce (można wymieszać np. w słoiku) lub po prostu wsypuje się mączkę do dołków przeznaczonych pod wysiew nasion. Można też mączkę przegrabić z ziemią, tak jak nawozy.

Naturalna mączka bazaltowa zabezpiecza nasiona przed patogenami, a także stymuluje kiełkowanie i wzrost siewek. Duża zawartość krzemionki w mączce bazaltowej ogólnie wzmacnia rośliny i uodparnia je na choroby, zaś fosfor stymuluje rozwój systemu korzeniowego.

Metody siewu nasion warzyw

Drobne nasiona wysiewa się do gruntu poprzez siew rzutowy lub siew rzędowy.

Siew rzutowy polega na w miarę równomiernym rozrzuceniu nasion na całej powierzchni obsiewanej. Rozrzucone nasiona należy przysypać cienką warstwą torfu i lekko przyklepać. Choć jest najłatwiejszy do wykonania, stosuje się go bardzo rzadko (czasem dla kopru lub rzodkiewki). Ta technika siewu powoduje spore straty materiału siewnego, a rośliny rosną nierównomiernie, co znacznie utrudnia ich pielęgnację.

Zdecydowanie lepiej drobne nasiona wysiewać siewem rzędowym. Polega on na wysianiu nasion w wyznaczonym rzędzie (przy zbyt gęstych wschodach siewki będzie trzeba przerwać). Do wyznaczenia rzędu użyjemy wspomnianego już wcześniej sznurka z kołkami. Wzdłuż rozciągniętego sznurka wyznaczamy rząd poprzez przeciągnięcie małej motyczki, wgniatając lekko w ziemię położony trzonek grabi lub przesuwając lekko zagłębioną w ziemię deseczkę. Na pewno znajdziecie też inne, własne pomysły, na to jak wyznaczyć rzędy. Metodę wyznaczania rzędu trzeba odpowiednio dobrać w zależności od tego na jaką głębokość będziemy sadzić nasiona.

Przed siewem nasiona najdrobniejsze (np. marchew, pietruszkę) warto wymieszać z suchym piaskiem w stosunku 1:1. Dzięki temu będzie łatwiej je wysiać i będą w rzędzie umieszczone bardziej równomiernie. Do nasion o dłuższym okresie kiełkowania (np. nasion marchwi, pietruszki, cebuli) warto dodać niewielką ilość (5 do 10%) nasion warzyw kiełkujących szybciej (np. sałaty, rzodkiewki, rzeżuchy). Szybciej kiełkujące nasiona wyznaczą rzędy jeszcze zanim wykiełkują nasiona kiełkujące wolniej, co pozwoli na wcześniejsze motyczenie międzyrzędzi. Innym sposobem na oznakowanie rzędów jest posypanie ich piaskiem zaraz po wysiewie. Metoda ta ma jednak sens jedynie w miejscach osłoniętych przed wiatrem (w innym przypadku piasek szybko zostanie rozwiany).

Większe nasiona możemy wysiewać punktowo. Siew punktowy polega na umieszczaniu nasion w rzędzie pojedynczo, wprost z ręki. I tak np. w przypadku rzodkiewki nasiona umieszczamy co 3 do 5 cm. Nasiona bobu, fasoli i grochu można też wysiewać gniazdowo. Polega to na umieszczaniu w dołku po 2 do 3 nasion. Potem dołki zasypujemy. Gdy pojawią się siewki, usuwamy te słabsze, tak aby w każdym 'gnieździe' pozostała jedna najsilniejsza.

Głębokość siewu

Większość nasion po siewie do gruntu musi zostać przykryta glebą. Zalecana głębokość siewu powinna być podawana na opakowaniach nasion. Z reguły powinna ona wynosić 2 do 3-krotność średnicy nasion. I tak nasiona drobne, umieszcza się na głębokości 1 do 3 cm. Zaś nasiona większe - na głębokości 3 do 6 cm.

Wielkość nasion to jednak nie jedyny czynnik decydujący o głębokości siewu. Trzeba też pamiętać, że na glebach ciężkich, bardzo zwięzłych, nasiona wysiewa się płytko (gdyż na tych glebach kiełkującym nasionom będzie się trudniej przebić przez warstwę gleby). Zaś na glebach lekkich, mocno przepuszczalnych, nieco głębiej, gdyż wierzchnia warstwa tych gleb zbyt szybko przesycha.

Pielęgnacja warzyw po wysiewie

Nasiona do kiełkowania potrzebują wilgoci. Nie można ich jednak podlewać tuż po wysiewie mocnym strumieniem wody, gdyż mogą zostać wówczas wypłukane. Najlepiej sadzić je do gleby odpowiednio wilgotnej lub po siewie podlać bardzo delikatnym, mocno rozproszonym strumieniem wody (np. z konewki z drobnym sitkiem).

Dla przyspieszenia wschodów i ochrony kiełkujących nasion przed nocnymi przymrozkami, zagony można przykryć włókniną lub folią perforowaną. Szczelnie założona włóknina będzie też stanowiła zaporę dla takich szkodników jak pchełki i śmietka kapuściana.

Przeczytaj również:

Co siejemy w kwietniu
W kwietniu jest już zazwyczaj na tyle ciepło, że możemy wysiewać nasiona wprost do gruntu. Jest to łatwiejszy sposób uprawy niż produkcja rozsady, którą potem wysadza się na grządki. Dlatego tak wielu działkowców i ogrodników amatorów wysiewa nasiona właśnie w tym terminie. W kwietniu można także kontynuować wysiew nasion do inspektów. Zobacz co siejemy w kwietniu. Więcej...

Siew kwiatów do gruntu
Wiele roślin jednorocznych uzyskuje się z rozsady, wysiewając nasiona do skrzyneczek i doniczek na parapetach okiennych, w szklarniach i pod tunelami. Część osób wybiera jednak łatwiejszy sposób - wysiew wprost do gruntu, od razu na miejsce docelowe. Niektóre kwiaty jednoroczne możemy siać w ten sposób już w drugiej połowie marca, a większość siejemy w kwietniu i maju. Więcej...

Warzywa na balkonie - uprawa, jak zrobić warzywniak balkonowy
Uprawa warzyw na balkonie to doskonałe rozwiązanie dla mieszkańców miast, którzy nie posiadają własnego ogrodu. Uprawiając warzywa na balkonie mamy pod ręką nieco świeżej i ekologicznej żywności, o znanym pochodzeniu. Coraz popularniejsze stają się także mniej znane, ciekawe warzywa, mogące na balkonach pełnić funkcje ozdobne. Zobacz jakie warzywa na balkon wybrać oraz jak przebiega uprawa warzyw na balkonie krok po kroku. Więcej...

Opracowano na podstawie: E. Sikora, Kwietniowe wysiewy, Działkowiec, Nr 4/2004, s. 54 - 56 oraz Majowe prace w warzywniku, Działkowiec, Nr 5/2005, s 27; Niezastąpione warzywa, Mój Piękny Ogród, Nr 3/2009, s.60-62; Jak i kiedy siać warzywa?, Twój Ogrodnik, Nr 66 (4/2008), s. 23 - 25; A. Zaniewicz-Bajkowska, T. Ługowski, Początek sezonu, Działkowiec, Nr 4/2009, s. 50 - 51.