Kwieciak jabłkowiec - objawy, opryski, zwalczanie

Kwieciak jabłkowiec (Anthonomus pomorum L.) to nieduży chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych (Curculionidae). Uszkadza pąki kwiatowe jabłoni oraz gruszy. Szkodliwość kwieciaka zależna jest od intensywności kwitnienia drzew (przy obfitym kwitnieniu zazwyczaj jest niewielka). Z tego artykułu dowiesz się jak wygląda ten chrząszcz oraz jak rozpoznać objawy żerowania kwieciaka jabłkowca. Przedstawiamy listę polecanych oprysków oraz sprawdzone sposoby na ekologiczne zwalczanie kwieciaka.

Kwieciak jabłkowiec - uszkodzone pąki kwiatowe
Fot. Aung, public domain, Wikimedia Commons

Kwieciak jabłkowiec - objawy i szkodliwość

Kwieciak jabłkowiec ma ok 5 mm długości i wydłużony ryjek. Na niemal czarnym grzbiecie widoczne są linie przybierające kształt litery V. Chrząszcze żerują wczesną wiosną nagryzając pąki drzew.

Objawy żerowania kwieciaka rozpoznamy po tzw. płaczu pąków, czyli wypływającym z nich soku oraz uszkodzeniach pąków kwiatowych (brązowych nacięciach na pąkach).

Jedna larwa kwieciaka przypada na jeden pąk kwiatowy. Wyjada ona wewnątrz pąka słupki, pręciki oraz podgryza płatki, powodując ich uszkodzenia i zasychanie, wskutek czego pąki kwiatowe nie rozwijają się i brązowieją. W przybierających kształt kapsuły, przyschniętych i uszkodzonych pąkach wprawne oko ogrodnika dostrzeże maleńkie, wygięte w kształt litery C, żółtawe larwy z ciemną główką. Larwy kwieciaka przeobrażają się następnie w chrząszcze, które latem zjadają liście, co jednak nie ma większego znaczenia dla plonów.

Pąki uszkodzone przez kwieciaka jabłkowca

Szkodliwość działania kwieciaka jabłkowca zależy od ilości kwiatów na drzewie. W przypadku, gdy kwiatów jest dużo, dojdzie raczej tylko do przerzedzenia pąków i nie wpłynie to znacząco na zbiory. Jednak, gdy wiosną kwiatów było niewiele, może się okazać, że większość z nich została uszkodzona przez larwy kwieciaka, w wyniku czego plony będą zredukowane. Żerujące chrząszcze mogą także spowodować uszkodzenie skórki owoców, powodując na nich małe skorkowacenia.

Warto wiedzieć!
Jeśli drzewo wiosną kwitnie bardzo obficie, satysfakcjonujący plon można uzyskać z zaledwie 10% pąków kwiatowych. Dlatego nie musimy się martwić jeśli tylko nieliczne pąki są uszkodzone przez kwieciaka.

Kwieciak jabłkowiec - cykl życiowy

Chrząszcze zimują w spękaniach kory drzew. W cieplejsze, wiosenne dni, przy temperaturze powietrza przekraczającej 8°C opuszczają swoje kryjówki. Gdy pąki na drzewach nabrzmiewają a temperatura wzrasta do ok. 12°C, można je zauważyć, gdy zaczynają oblatywać korony drzew w poszukiwaniu miejsca na żer. Kwieciaki jabłkowce wygryzają otwory w pąkach i pożywiają się w ich wnętrzu. W czasie, gdy zimowe pąki rozchylają się, samice robią mały otwór w pąku kwiatowym i składają w nim pojedyncze jajo. Termin składania jaj zależy od tego, jak długo na drzewie będą pojawiały się pąki kwiatowe. W tym trwającym ok. 3 tygodni okresie, samica może złożyć ponad 140 jaj.

Po ok. 1-2 tygodniach z jaja wylęga się biaława larwa z czarną główką. Przez kolejne 3 tygodnie larwa żeruje i przeobraża się, przechodząc przez trzy stadia rozwojowe. Kwieciak jabłkowiec po etapie przepoczwarzania i osiągnięciu dojrzałości opuszcza pąk kwiatowy i rozpoczyna żerowanie na spodniej stronie liści. Gdy zdobędzie odpowiednią ilość pożywienia, co zazwyczaj zajmuje mu kilka dni, ukrywa się w naturalnych kryjówkach i przechodzi w okresowy stan zahamowania rozwoju. Ponownie uaktywnia się pod koniec sierpnia, by poszukać miejsca do przezimowania.

Kwieciak jabłkowiec - dorosły chrząszcz
Fot. Sanja565658, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Kwieciak jabłkowiec - zwalczanie i opryski

Kwieciak jabłkowiec często żyje dwa lata i składa jaja podczas dwóch sezonów wegetacyjnych. Jeśli chcemy przewidzieć szkodliwość kwieciaka jabłkowca w nadchodzącym roku, trzeba wziąć pod uwagę liczbę zawiązanych pąków kwiatowych (potencjalnych owoców) oraz liczebność tego szkodnika jabłoni i gruszy w poprzednim sezonie.

Kwieciaka zwalcza się, gdy jego liczebność przekroczy próg zagrożenia. Oto, jak określić tę wartość:

1. Sprawdzamy liczbę uszkodzonych pąków na krótkopędach. Najlepiej zrobić to w słoneczny, wiosenny dzień z temperaturą powyżej 10°C. Progiem zagrożenia będzie ok. 15% nadgryzionych przez chrząszcza pąków na wszystkich drzewach w sadzie.
2. liczymy chrząszcze - potrząsamy gałęziami drzewa nad rozłożoną pod drzewem płachtą. Jeśli z 35 gałęzi spadnie powyżej 5 chrząszczy warto wykonać opryski na kwieciaka.

Zwalczanie ekologiczne kwieciaka jabłkowca

W przydomowym sadzie, przy niedużej liczebności szkodnika, niszczenie go ogranicza się do ręcznego wyłapywania i zbierania chrząszczy. Chrząszcze można strząsać do rozpostartego pod drzewem parasola lub na płachtę. Po kwitnieniu drzew zbiera się i usuwa uszkodzone pąki. Czynności te zapobiegają dalszemu rozprzestrzenianiu się kwieciaka jabłkowca.

Innym sposobem na wyłapywanie kwieciaka jest zakładanie opasek na pnie drzew. Możemy zakładać opaski tekturowe do wyłapywania szkodników zimujących w spękaniach kory na pniach. Opaski zakłada się w czerwcu, a następnie usuwa wraz ze szkodnikami pod koniec sierpnia. Kolejną opaskę, założoną pod koniec sierpnia, niszczy się zimą lub wczesną wiosną następnego roku. Po ściągnięciu z pnia najlepiej ją spalić.

Alternatywnie na początku czerwca na pień jabłoni można też założyć opaskę lepową. Stanowi ona barierę mechaniczną dla larw szkodników i pomaga ograniczyć ich liczebność. Szkodliwe owady przyklejają się do opaski i giną. Po odłowieniu szkodników opaski zdejmuje się i traktuje jak odpady komunalne.

Opryski na kwieciaka jabłkowca

Gdy liczebność chrząszczy jest duża a kwitnienie drzewa słabe, przyszłe plony mogą być zagrożone. W tej sytuacji można przeprowadzić opryski środkami owadobójczymi. Zabiegi te wykonuje się w czasie pękania pąków i w razie potrzeby powtarza przed końcem fazy zielonego pąka. Preparatami, które mogą być zastosowane do zwalczania z kwieciaka jabłkowca są: Deltam, Mospilan 20 SP oraz Karate Zeon 050 CS.

Monika Chwała

Opracowano na podstawie:
1. K. Wiech, Szkodniki drzew owocowych, Plantpress, Kraków 2008, s. 61-64;
2. Ulotki informacyjne i etykiety środków ochrony roślin Deltam, Mospilan 20 SP oraz Karate Zeon 050 CS.

Przeczytaj również:

• Opryski jabłoni. Kiedy i czym pryskać jabłoń?
• Kwieciak gruszowiec - jak wygląda, kiedy i czym pryskać na kwieciaka
• Opryski gruszy. Kiedy i czym pryskać grusze?
• Dlaczego drzewa owocowe nie owocują