Mączniak jabłoni - objawy, opryski, zwalczanie
Mączniak jabłoni to choroba grzybowa objawiająca się białym, mączystym nalotem grzybni na liściach jabłoni oraz ordzawieniem owoców. Rozprzestrzenia się szybko i stanowi duże zagrożenie dla drzew. Dowiedz się jak rozpoznać objawy mączniaka jabłoni i poznaj skuteczne sposoby na zwalczanie mączniaka jabłoni w ogrodach przydomowych i na działkach. Polecamy najlepsze opryski na mączniaka jabłoni!
Mączniak jabłoni - objawy na liściach
Fot. depositphotos
Skąd się bierze mączniak jabłoni?
Mączniak jabłoni to odmiana, występującego na wielu różnych roślinach, mączniaka prawdziwego. Na jabłoni jej sprawcą jest pasożytniczy grzyb Podosphaera leucotricha. Patogen zimuje w postaci owocników między łuskami porażonych pąków lub na powierzchni porażonych pędów.
Do zakażenia pąków kwiatowych mączniakiem jabłoni dochodzi podczas ich pękania wiosną. Grzybnia, która przezimowała w pąkach, przerasta na kwiaty i rozwijające się liście. Białoszary nalot na zielonych częściach rośliny złożony jest z zarodników i strzępek grzybni, które podczas wegetacji szybko rozprzestrzeniają się wraz z powietrzem i powodują infekcje wtórne.
Mączniak jabłoni - objawy na rozwijających się pąkach
Fot. megachile, CC0, Wikimedia Commons
Mączniak jabłoni - objawy
Mączniak jabłoni zwykle pojawia się w drugiej połowie lata i jesienią. Choroby grzybowe najczęściej rozwijają się przy odpowiedniej wilgotności powietrza i sprzyja im pogoda deszczowa. W przypadku mączniaka jabłoni jest nieco inaczej. Nasileniu objawów sprzyjają ciepłe dni z niską wilgotnością powietrza oraz chłodne noce z poranną rosą. Oznaką, że jabłoń została porażona przez mączniaka prawdziwego jest białoszary, mączysty nalot pojawiający się na niezdrewniałych częściach rośliny. Nalot z czasem ciemnieje i staje się szary. Najczęściej widoczny jest na liściach, ale poraża też pąki, kwiaty i młode pędy.
Liście jabłoni porażone przez mączniaka
Fot. I.Sáček, senior, CC0, Wikimedia Commons
Mączniak jabłoni - objawy na liściach
Na liściach jabłoni obserwowany jest biały mączysty nalot. Liście mogą ulegać również deformacji. Późnym latem na pokrytych nalotem liściach widoczne są ciemne punkty - są to owocniki z zarodnikami. Liście zwijają się i marszczą, mogą zamierać.
Mączniak jabłoni - objawy na owocach
Gdy mączniak zaatakuje owoce jabłoni, na ich powierzchni pojawiają się ordzawienia. Przy słabym porażeniu ordzawienie widoczne jest w postaci charakterystycznej, nieregularnej siateczki, przy silnym pojawiają się plamy. Na owocach nie widać mączystego nalotu. Jabłka nie rosną, przedwcześnie opadają albo pozostają na drzewie, jednak nie wyglądają atrakcyjnie - są zdeformowane i popękane.
Mączniak jabłoni - objawy na owocu
Fot. Clemson University - USDA Cooperative Extension Slide Series, Bugwood.org, CC BY 3.0, Wikimedia Commons
Mączniak jabłoni - objawy na pędach
Porażone, niezdrewniałe pędy wierzchołkowe jabłoni nie rozwijają się, są pozwijane i kruche. Mogą zasychać.
Mączniak jabłoni - objawy na pąkach
Silnie zaatakowane przez mączniaka pąki jabłoni nie rozwijają się i zamierają. Z lżej porażonych pąków wyrastają chore liście.
Mączniak jabłoni - objawy na kwiatach
Zainfekowane kwiaty mają biały nalot grzybni, nie rozwijają się w pełni i drobnieją co często uniemożliwia zapylenie. Kwiaty obumierają.
Zapamiętaj!
Biały, mączysty nalot na liściach to nie jedyny objaw mączniaka jabłoni. Zwróć uwagę też na zdeformowania pędów i liści, nierozwijające się, zamierające pąki i ordzawienia na jabłkach.
Mączniak jabłoni - opryski
Opryski na mączniaka jabłoni stosujemy natychmiast po zauważeniu pierwszych objawów choroby. Jesto to ważne, bo mączniak rozprzestrzenia się bardzo szybko. Jeśli w poprzednim sezonie drzewa były mocno porażone chorobą, nie czekajmy na pojawienie się objawów choroby i opryskujmy drzewa profilaktycznie już przed kwitnieniem jabłoni. Opóźnienie stosowania oprysków znacznie ograniczy ich skuteczność.
Mączniak jabłoni - opryski fungicydami
Przy silnym porażeniu konieczne może się okazać zastosowanie chemicznych środków ochrony roślin. Oprysk fungicydami wykonuje się kilkukrotnie, wg zaleceń producenta, zwykle 3-krotnie co 7-10 dni. Zaleca się używanie naprzemiennie dwóch różnych preparatów.
Do oprysku na mączniaka prawdziwego jabłoni można użyć preparatów grzybobójczych, takich jak: Siarkol 800 SC, Siarkol Extra 80 WP, Topas 100 EC.
Mączniak jabłoni - opryski ekologiczne
Jeśli porażenie mączniakiem nie jest silne, w pierwszej kolejności można użyć preparatów na bazie naturalnych składników, kupionych w sklepie ogrodniczym lub przygotowanych samodzielnie. Takimi preparatami są np. Bioczos płynny zawierający wyciąg z czosnku, Limocide z olejkiem pomarańczowym oraz Biosept Active z wyciągiem z pestek grejpfruta.
Ekologiczne opryski zwalczające mączniaka prawdziwego przeprowadza się używając wyciągów, wywarów lub gnojówek ze skrzypu polnego, pokrzywy albo krwawnika.
Trzeba jednak mieć świadomość, że ochrona jabłoni przed mączniakiem za pomocą naturalnych preparatów może być trudniejsza. Z tego względu, w sadach ekologicznych dużą wagę powinno się przykładać do profilaktyki i ograniczania źródeł infekcji, w myśl zasady, lepiej zapobiegać, niż leczyć.
Mączniak jabłoni - profilaktyka i zwalczanie ekologiczne
Występowaniu mączniaka prawdziwego na jabłoni i jego rozprzestrzenianiu sprzyjają określone warunki: gorące i suche dni, chłodne noce z rosą oraz niedobór światła i brak przewiewu. Patogen przetrwa też łagodne zimy, natomiast podczas bardzo mroźnej zimy (z temperaturą poniżej -25°C) zakażone pąki wymarzają, co pomaga w ograniczeniu choroby.
Na warunki pogodowe wpływu nie mamy, ale istnieją sposoby na ograniczenie ryzyka rozwoju mączniaka jabłoni. Oto one:
- Unikanie zwilżania roślin w czasie podlewania, podlewamy bezpośrednio glebę,
- Sadzenie drzew w odpowiedniej rozstawie, ponieważ brak swobodnego dostępu powietrza sprzyja chorobie,
- Unikanie przenawożenia azotem, rośliny przenawożone są bardziej podatne na choroby,
- Jak najszybsze usuwanie porażonych części rośliny, ograniczy to infekcje wtórne,
- Grabienie i usuwanie porażonych liści, opadłych owoców i pędów, na których grzyb może zimować i wiosną infekować rozwijające się drzewa,
- Porażonych części jabłoni nie wyrzuca się na kompost, ponieważ zarodniki mączniaka wraz z nim mogłyby się dalej rozprzestrzeniać,
- Uprawianie odmian jabłoni odpornych lub mniej wrażliwych na mączniaka prawdziwego.
Warto wiedzieć!
Istnieją odmiany jabłoni mniej podatne na mączniaka. Odporna na mączniaka prawdziwego jest odmiana jabłoni Ariwa, bardzo mało podatna jest Kosztela, mało podatne są: Szampion, Red Boskoop, Pinova, Piros, Freedom, Rajka, Topaz, Waleria, a średnio podatne są: Rubinola i Redkroft.
Monika Chwała
Przeczytaj również:
- Choroby jabłoni i ich zwalczanie
- Opryski jabłoni. Kiedy i czym pryskać jabłoń?
- Parch jabłoni - objawy, opryski, zapobieganie, zwalczanie
- Szkodniki jabłoni - objawy, zdjęcia, zwalczanie, opryski
Opracowano na podstawie:
1. M. Grabowski, Choroby zagrażające drzewom owocowym w okresie kwitnienia, Działkowiec 4/2023, s. 58;
2. M. Grabowski, Jak zimują choroby roślin, Działkowiec 10/2021, s. 58;
3. E. Ferens, Sierpień miesiącem mączniaków prawdziwych, Działkowiec 8/2020, s. 70;
4. E. Ferens, Dobór odmian a choroby, Działkowiec nr 10/2021, s. 59.
