Rozmnażanie roślin przez odkłady

Rozmnażanie przez odkłady polega na ukorzenianiu pędów bez oddzielania ich od rośliny matecznej. Jest to dość łatwa i naturalna forma rozmnażania roślin, której mogą spróbować początkujący i niedoświadczeni miłośnicy uprawy roślin, zarówno w domu jak i w ogrodzie. Upraszczając - wykonywanie odkładów polega na przykryciu ziemią pędu, który nadal jest częścią rośliny matecznej. Z czasem pęd się ukorzenia i wtedy możemy go oddzielić, otrzymując nową roślinę. Poniżej przedstawiamy najczęściej wykorzystywane rodzaje odkładów i podpowiadamy, w przypadku jakich roślin można stosować wybraną metodę rozmnażania przez odkłady.

Rozmnażanie przez odkłady poziome

Odkłady poziome są doskonałą metodą rozmnażania wielu drzew i krzewów, zarówno zimozielonych jak i zrzucających liście na zimę. W ten sposób mogą być rozmnażane hortensje ogrodowe, jaśmin nagokwiatowy, jaśminowiec, kalina, klon, magnolia, oczar, porzeczka krwista, przywarka japońska, tawuła, żylistek i niektóre gatunki z rodzaju różanecznik).

Przy tej metodzie pęd rośliny matecznej naginamy do ziemi. Roślina mateczna powinna być młoda i dobrze jeżeli była przycięta w poprzednim sezonie (dzięki temu mogła wytworzyć bujne i elastyczne pędy). Zabieg najlepiej wykonać wiosną lub jesienią. Glebę wokół rośliny matecznej (w miejscu wyrastania pędów, które będziesz próbował ukorzenić) wzrusz lekko widłami i dodaj do niej dobrze rozłożony kompost lub obornik. Jeżeli gleba jest bardzo zwięzła (ciężka, gliniasta) - trzeba ją nieco rozluźnić, dodając piasku. Następnie wybierz zdrowy, młody i elastyczny pęd i przygnij go do ziemi na wysokości około 25 cm od wierzchołka. W miejscu, w którym pęd dotyka gleby, oderwij od niego liście i pędy boczne. Spód pędu w miejscu zetknięcia z ziemią lekko natnij nożem (przytnij ukośnie od spodu), aby szybciej się ukorzenił. Możesz też miejsce to zanurzyć w ukorzeniaczu. Następnie przywiąż pęd do palika lub przyciśnij kamieniem, aby w wybranym miejscu nieruchomo stykał się z ziemią. Miejsce zetknięcia pędu z podłożem lekko przysyp cienką warstwą i gleby a następnie podlej. Pilnuj aby gleba w tym miejscu nie przesychała. Po około roku odgarnij ziemię i sprawdź czy pęd się ukorzenił. Jeżeli korzenie się pojawiły, możesz odciąć ukorzeniony pęd od rośliny matecznej i posadzić na docelowym stanowisku.

Rozmnażanie przez odkłady wielokrotne

To metoda zbliżona do opisanej powyżej, wykorzystywana głównie do rozmnażania roślin o długich i giętkich pędach - przede wszystkim pnączy. W tym przypadku wybrany długi i zdrowy pęd rozłóż aby się płożył po ziemi a następnie kilkakrotnie przygnij, natnij i obsyp ziemią. Pomiędzy kolejnymi nacięciami pozostaw nad ziemią przynajmniej po jednym pąku. Z pąków roślina wypuści pędy nadziemne. Dzięki tej metodzie z jednego pędu możesz uzyskać kilka nowych roślin.

Rozmnażanie przez odkłady wierzchołkowe

Rozmnażanie przez odkłady wierzchołkowe to metoda doskonała do rozmnażania krzewów i pnączy, które tworzą korzenie na wierzchołkach pędów, min. jeżyn i ich krzyżówek z malinami. W okresie letnim wybrany wierzchołek pędu zakop w ziemi na głębokość 7 do 10 cm. Po kilku tygodniach wierzchołek powinien się ukorzenić (aby to sprawdzić delikatnie odgarnij ziemię) i wytworzyć nowy pęd. Jesienią ukorzeniony pęd możesz oddzielić od rośliny matecznej.

Rozmnażanie przez odkłady pionowe

Ten sposób rozmnażania przez odkłady stosuje się u podkładek dla drzew owocowych oraz nielicznych krzewów ozdobnych zrzucających liście na zimę, min. dereni> i lilaków. Odkłady pionowe, zwane też kopczykowaniem, polegają na obsypaniu ziemią nasady rośliny z młodymi pędami, tworząc kopczyk. Pod kopczykiem wytworzą się nowe korzenie (rys. po lewej). Zanim się jednak za to zabierzemy, najpierw roślinę mateczną trzeba przyciąć wczesną wiosną na wysokości około 8 cm nad ziemią. Dopiero gdy nowe pędy wyrosną na wysokość 15 do 20 cm ich nasady możesz obsypać ziemią. Wraz ze wzrostem kopczykowanej rośliny należy podsypywać ziemi, aby stworzyć dogodne warunki do tworzenia się korzeni (zabieg ten z reguły należy wykonać około dwóch razy w ciągu lata). W okresie późnej jesieni lub wczesnej wiosny następnego roku możesz odciąć nowo powstałe rośliny.

Rozmnażanie przez odkłady powietrzne

Ten rodzaj odkładów wykonuje się, gdy rośliny mają pędy sztywne, łamliwe i nie dające się przyginać do ziemi. Możemy w ten sposób rozmnażać krzewy ozdobne (min. kalmie, magnolie, niektóre różaneczniki) i rośliny doniczkowe uprawiane w mieszkaniach. Wybrany pęd płytko natnij, a w powstałą szczelinę nasyp ukorzeniacza. Następnie w miejsce to przyłóż wilgotny torf (rys. a) i obwiń dookoła folią (rys.b). Na obrzeżach folię przywiąż sznurkiem. Musimy jeszcze pamiętać o podlewaniu, dlatego górna część "opatrunku" powinna być nieco luźniejsza. Po pewnym czasie w miejscu nacięcia powstaną korzenie przybyszowe.

Przeczytaj również:

Rozmnażanie bylin przez podział
Rozmnażanie bylin przez podział to jeden ze sposobów na wegetatywne rozmnażanie bylin. Poza podziałem można też stosować rozmnażanie przez odkłady oraz przez sadzonki, przy czym rozmnażanie bylin przez podział wydaje się być metodą najprostszą i dającą szybkie rezultaty. Zobacz kiedy i jak dzielić byliny oraz które gatunki się do tego nadają. Więcej...

Sadzonki zdrewniałe - jak pobierać i ukorzeniać
Sadzonki zdrewniałe to jedna z najprostszych metod rozmnażania drzew i krzewów zrzucających liście na zimę. Sadzonki takie są znacznie mniej narażone na utratę wody i więdnięcie niż sadzonki zielne i sadzonki półzdrewniałe, jednak znacznie więcej czasu potrzebują na ukorzenienie się. Zobacz jak i kiedy pobierać sadzonki zdrewniałe, jak je ukorzeniać oraz jakie rośliny mogą być rozmnażane tą metodą. Więcej...

Rozmnażanie iglaków
Rozmnażanie iglaków może być wykonane na 3 sposoby - z nasion, poprzez sadzonkowanie, odkłady oraz szczepienie. W ten sposób możemy samodzielnie powiększyć kolekcję iglaków w naszym ogrodzie. Dowiedz się która metoda rozmnażania iglaków jest najlepsza, która najłatwiejsza i która daje najlepsze efekty w uprawie amatorskiej. Oto sprawdzone sposoby na rozmnażanie iglaków. Więcej...

C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, MUZA SA, Warszawa 1994, s. 88 - 89 i 537; Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, 821 - 822.