Pomidory - uprawa, sadzenie, odmiany

Pomidory to warzywa bardzo lubiane i chętnie uprawiane w ogrodach. Samodzielna uprawa pomidorów na działce wymaga jednak sporo wiedzy i zaangażowania. Zobacz jak przeprowadzić wysiew nasion pomidorów aby wyhodować ładną rozsadę, kiedy jest najlepszy czas na sadzenie pomidorów w ogrodzie oraz jakie wymagania co do gleby, nawożenia, podlewania i pielęgnacji ma to warzywo. Podpowiadamy też jakie odmiany pomidorów warto wybrać do uprawy amatorskiej w ogródku.

Pomidory to warzywa chętnie uprawiane w ogrodach przydomowych i działkowych

Pomidory - właściwości odżywcze i zdrowotne

Pomidor zwyczajny (Solanum lycopersicum), którego mniej znana nazwa brzmi psianka pomidor, jest warzywem z rodziny psiankowatych (Solanaceae), pochodzącym z Ameryki Południowej. Choć dziś jest bardzo popularny, warto wiedzieć, że w Europie pomidory stały się znane dopiero w XV wieku, po odkryciu Ameryki przez Kolumba, a do XIX wieku w wielu miejscach pomidory uważano go za rośliny trujące i uprawiano wyłącznie w celach ozdobnych. Dziś jednak nikt nie wyobraża sobie kuchni bez pysznych pomidorów, a na działkach i w ogrodach pomidory są najchętniej uprawianymi warzywami.

Przygotowując posiłki warto docenić właściwości odżywcze i zdrowotne pomidorów. Zawierają one w składzie witaminy i składniki mineralne, m.in.: wit. A, B, C, E, potas i fosfor, zaś na organizm wpływają zasadotwórczo. W 100 g pomidora znajduje się tylko 19 kcal. Korzystnie wpływają na układ odpornościowy, nerwowy oraz poprawiają trawienie. Działają lekko moczopędnie i przeciwdziałają zaparciom.

Pomidory są cennym źródłem przeciwutleniaczy, neutralizujących działanie wolnych rodników, powodujących uszkodzenia komórek. Do naturalnych przeciwutleniaczy należą: odpowiedzialny za czerwony kolor pomidorów likopen oraz witamina C. Jest jej w pomidorach całkiem sporo, bo aż 13,7 mg/100 g owocu. Witamina C zwiększa odporność organizmu na infekcje ale poprawia też wchłanianie żelaza z pożywienia, dzięki czemu zapobiega anemii.

Pomidory to warzywa smaczne i zdrowe
Fot. pixabay

Pomidory - uprawa w ogrodzie

Pomidory można uprawiać w gruncie, szklarni oraz w tunelach foliowych. Do uprawy pomidora w gruncie powinniśmy wybrać miejsce osłonięte i dobrze nasłonecznione. Uprawa pomidorów najlepiej udaje się na glebach przepuszczalnych, ciepłych i zasobnych w próchnicę. Glebę pod uprawę pomidorów należy głęboko przekopać i wzbogacić dobrze rozłożonym obornikiem lub kompostem. Regularne podlewanie pomidorów i dokarmienie nawozami organicznymi jest konieczne szczególnie w okresie zawiązywania owoców. Zamiast nawozów mineralnych można też stosować nawozy organiczne bogate w azot, takie jak np. gnojówka z pokrzyw, która bardzo dobrze wpływa na wzrost i smak owoców pomidora.

Uwaga!
Podczas pielęgnacji pomidorów należy być ostrożnym, gdyż nadmierne podlewanie lub przenawożenie niekorzystnie wpływa na smak owoców. Rośliny należy podlewać przy korzeniu, czyli bezpośrednio do ziemi, unikając moczenia liści. Zbyt często zwilżane rośliny są łatwo porażane przez choroby.

Pomidory - wysiew nasion i produkcja rozsady

Nasiona pomidorów do uprawy w ogrodzie przydomowym czy na działce kupimy w każdym sklepie ogrodniczym. Przed zakupem nasion warto sprawdzić datę przydatności do siewu, a także wybrać interesującą nas odmianę. Jeżeli chcemy aby wysiew pomidorów zakończył się sukcesem, nasiona kupujmy tylko w sklepach i centrach ogrodniczych, do których mamy zaufanie. Nasiona sprzedawane na straganach mogły być źle przechowywane i utracić swą zdolność do kiełkowania.

Warunki przechowywania nasion pomidorów są szczególnie ważne w przypadku nasion pakowanych w zwykłe torebki papierowe, do których łatwo przenika wilgoć. Niestety problem ten dotyczy zdecydowanej większości nasion dostępnych w Polsce. Jeżeli chcemy mieć pewność, że nasiona pomidorów są dobrej jakości i posiadają wysoką zdolność do kiełkowania, warto wybrać dostępne w sklepie naszego poradnika nasiona pomidorów KIEPENKERL z serii Profi Line, które są pakowane hermetycznie. Takie opakowanie daje gwarancję, że nasiona pomidorów zachowają zdolność kiełkowania przez wiele lat, bez względu na warunki ich przechowywania.

nasiona warzyw i kwiatów - jak kupować Nasiona warzyw i kwiatów. Jakie kupować?
Sprzedawcy nasion kuszą nas coraz większym wyborem odmian i ładnymi, kolorowymi opakowaniami. Zobacz jak kupować nasiona kwiatów i warzyw, jak wybrać te najlepsze oraz na jakie informacje zwrócić uwagę. Więcej...

Kiedy siać pomidory?

Pomidory uprawia się z rozsady, której produkcję najlepiej rozpocząć w okresie od lutego do marca w kiełkowniku, a po około 4 tygodniach przesadzić do doniczek. Jeżeli nie posiadamy szklarni, doniczki z pomidorami można z powodzeniem ustawić na parapecie widnego okna aby zapewnić roślinom jak najwięcej słońca i ciepła. Tutaj również najlepszy termin wysiewu nasion pomidorów to okres od lutego do marca. Pomidory można siać również w kwietniu ale wówczas rozpoczęcie plonowania bęzie również opóźnione, a zbiory z całego sezonu nieco mniejsze.

Jak siać pomidory?

Nasiona pomidorów należy wysiać do odpowiednio przygotowanego podłoża. Może być to specjalna ziemia do siewu, kupiona w sklepie ogrodniczym lub podłoże przygotowane samodzielnie na bazie ziemi kompostowej lub podłoża torfowo-kompostowego. Dla poprawy warunków powietrznych do takiego podłoża warto dodać materiał porowaty, np. kompost z kory, perlit lub wermikulit.

Rozsada pomidora
Fot. pixabay

Nasiona pomidorów należy wysiać równomiernie, przykrywając je ok 0,5 do 1 cm warstwą ziemi. Na koniec podłoże z wysianymi pomidorami delikatnie zwilżamy i do czasu ukazania się pierwszych wschodów trzymamy w temp. 22-25°C. Dla utrzymania wysokiej wilgotności i temperatury podłoża, skrzyneczki z wysianymi nasionami warto przykryć folią. Należy jednak wówczas pamiętać o codziennym odkrywaniu folii i wietrzeniu.

Utrzymanie dość wysokiej temperatury 22-25°C podłoża jest niezmiernie ważne, jeśli chcemy by nasiona pomidorów dobrze kiełkowały. Jeżeli będzie zbyt zimno lub ciepło, siewki się nie pojawią. Podkreślam, że chodzi tu o temperaturę ziemi w której znajdują się nasiona pomidorów, a nie temperaturę powietrza w pomieszczeniu. Aby upewnić się czy temperatura ziemi ma wymaganą przez pomidory temperaturę i wilgotność, warto sięgnąć po miernik glebowy elektroniczny.

Polecam miernik elektroniczny, który pokaże też siłę nasłonecznienia, wilgotność gleby oraz jej odczyn pH. Urządzenie takie znajdzie wiele praktycznych zastosowań w ogrodzie. Jeśli jednak szukamy jak najtańszego rozwiązania, można kupić zwykły termometr glebowy.

Kiedy pikować pomidory?

Po wschodach pomidorów folię usuwamy, a temperaturę obniżamy do 16-20°C, pamiętając cały czas o regularnym nawilżaniu ziemi. Gdy siewki rozłożą liścienie i ukażą się pierwsze liście, przeprowadza się pikowanie. Pikowanie pomidorów to po prostu przesadzenie siewek rosnących w skrzyneczce do oddzielnych doniczek, w których rośliny będą mogły dalej się rozwijać. Do przesadzenia należy wybrać siewki najzdrowsze, których nie uszkodziły choroby pomidorów. Tak przygotowana rozsada pomidorów będzie zdrowa i gotowa do dalszej uprawy.

Sadzenie pomidorów do gruntu

Po ostatnich przymrozkach, czyli w połowie maja pomidory można przesadzić do gruntu. Przesadzenie trzeba jednak poprzedzić hartowaniem młodych roślin. Ma ono na celu przystosowanie roślin do gorszych warunków klimatycznych. Przeprowadzamy je około 7 dni przed wysadzeniem poprzez ograniczenie podlewania, obniżenie temperatury powietrza poniżej 10°C oraz stopniowym zwiększaniu intensywności wietrzenia. Po tym zabiegu rozsada pomidorów będzie już gotowa do sadzenia w gruncie.

Zapamiętaj!
Pomidorów nigdy nie sadź obok ziemniaków, gdyż warzywa te są porażane przez te same choroby. Bardzo często właśnie od ziemniaka pomidor łapie zarazę ziemniaczaną. Niewskazanym towarzystwem dla pomidora są też ogórki. Warto natomiast sadzić obok pomidorów pietruszkę, która pozytywnie wpływa na ich smak, a także bazylię, która odstrasza od szkodniki, takie jak mszyce, przędziorki czy mączlik szklarniowy.

W jakiej rozstawie sadzić pomidory?

Rozstawa sadzenia pomidorów zależy od siły wzrostu i sposobu prowadzenia uprawy. W uprawie na niewielkich powierzchniach, duże zbiory można otrzymać z odmian pomidorów wysokorosnących, które prowadzimy przy palikach "na jeden pęd" (regularnie usuwamy wyrastające pędy boczne, aby skoncentrować energię rośliny na rozwoju owoców). Sadzimy je w rozstawie 40 do 50 cm. Z kolei krzaczaste odmiany pomidorów, ścielące się po ziemi, sadzi się w rozstawie 30 do 90 cm, w zależności od intensywności wzrostu odmiany.

Krzaczki pomidorów warto przywiązywać do palików
Fot. pixabay

Zbyt małe odstępy pomiędzy roślinami sprzyjają rozwojowi chorób oraz sprawiają, że pomidory mają utrudniony dostęp do składników pokarmowych. To z kolei prowadzi do niedożywienia roślin, spowolnienia wzrostu i dojrzewania owoców, a nawet bywa jedną z przyczyn spadania pomidorów z krzaków zanim dojrzeją.

Pomidory - pielęgnacja

Pomidory, jak wszystkie inne warzywa, wymagają podlewania, nawożenia i usuwania chwastów spomiędzy roślin. Ale jest też kilka nietypowych zabiegów szczególnie ważnych właśnie w uprawie pomidora.

Po posadzeniu pomidorów na miejsce docelowe, odmiany wysoko rosnące warto przywiązywać do palików. I tutaj ciekawostka - do podparcia pomidorów warto wybrać tyczki metalowe, gdyż z tych drewnianych łatwo przenoszą się chorobotwórcze grzyby. Pomidory można też przywiązywać do drutów i sznurków, a czasem stosuje się tyczki bambusowe. Dzięki przywiązywaniu pomidorów do palików, krzaczki nie będą się pokładać po ziemi, a dojrzewające owoce będą szybciej dojrzewać i obsychać po deszczu.

Usuwanie pędów pomidorów

Kolejny zabieg ważny w pielęgnacji tego warzywa to usuwanie pędów bocznych pomidorów. W uprawach amatorskich na działkach pomidory prowadzi się zazwyczaj na 1 pęd. W tym celu na roślinie zostawia się tylko pęd główny, a wszystkie inne pędy, wyrastające z kątów liści, należy usuwać. Pomidory można prowadzić też na 2 pędy (pozostawia się pęd główny oraz jeden pęd wyrastający pod pierwszym gronem owoców) oraz na 3 pędy (dodatkowo pozostawia się pęd wyrastający z najniższego węzła pędu głównego. Dzięki usuwaniu pędów bocznych pomidory zaczną szybciej owocować, a ich owoce będą bardziej dorodne.

Pomidory dojrzewające na działce
Fot. pixabay

Usuwanie liści pomidorów

Wskazane jest też obrywanie liści pomidorów, szczególnie tych rosnących najniżej i stykających się z ziemią, które są łatwo porażane przez choroby.

Pielęgnacja pomidora nie obejdzie się też bez ogławiania, które przeprowadza się w drugiej dekadzie sierpnia. Ogławianie pomidorów polega na usunięciu wierzchołka pędu głównego (lub 2-3 pędów w przypadku uprawy na więcej pędów), pozostawiając 2-3 liście nad najwyższym kwitnącym gronem. Celem tego zabiegu jest przyspieszenie dojrzewania pomidorów oraz zminimalizowanie tworzenia nowych owoców, które nie zdąrzyły by już dojrzeć przed nadejściem jesiennych chłodów.

Obrywanie liści pomidorów
Fot. depositphotos

Co ciekawe, usuwane części zielone pomidorów nie muszą się marnować. Te porażone chorobami oczywiście trzeba wyrzucić. Ale na bazie tych zdrowych mogą powstać gnojówka i oprysk z liści pomidorów. Gnojówka będzie doskonałym nawozem pod pomidory, zaś oprysk można wykorzystać w ochronie innych warzyw przed szkodnikami.

Zapylanie pomidorów

Aby pojawiły się owoce pomidorów, najpierw kwiaty pomidora muszą zostać zapylone. W uprawach gruntowych nie powinno być z tym problemu, bo pomogą nam owady zapylające, głównie trzmiele (pszczoły znacznie rzadziej zapylają kwiaty pomidora). W uprawach szklarniowych i w tunelach foliowych musimy natomiast wykonać zapylanie ręczne. Polega ono na potrząsaniu kwiatostanami w okresie wysypywania się pyłku.

Trzmiel zapylający kwiaty pomidora
Fot. depositphotos

Ręczne zapylanie pomidorów najlepiej przeprowadzać w godzinach popołudniowych, gdy kwiaty się otwierają. Przed potrząsaniem kwiatów warto zmniejszyć wilgotność w tunelu i sprawdzić na pojedynczej roślinie czy pyłek się osypuje. Jeżeli wszystko jest w porządku, rozpoczynamy potrząsanie całymi roślinami lub samymi gronami kwiatowymi.

Przy niewielkich uprawach (np. kilka doniczek z pomidorami na balkonie) lub w uprawie pomidorów o dużych owocach (np. pomidorów malinowych), których kwiaty również są większe, można też zapylać pomidory poprzez pędzelkowanie. Jest to metoda bardzo pracochłonna, ale jednocześnie bardzo skuteczna. Otwarte kwiaty pomidorów muskamy pędzelkiem, przenosząc pyłek z kwiatka na kwiatek. Używamy do tego niewielkiego pędzelka z miękkim włosiem. Pędzelkujemy codziennie, przy ciepłej i suchej pogodzie.

Zapylanie pomidorów pędzelkiem
Fot. depositphotos

Opryski na choroby pomidorów

Osobiście polecam też wykonywanie regularnych oprysków pomidorów celem ochrony ich przed chorobami. Pomidory opryskujemy naprzemiennie co 7 dni preparatami naturalnymi Biosept Active (naturalny wyciąg z grejpfruta uodparnia pomidora na choroby i stymuluje go do wzrostu) oraz Lecitec (oparty na naturalnej lecytynie, która zapobiega wnikaniu chorobotwórczych grzybów do tkanek roślin, szczególnie polecany w ochronie przez zarazą ziemniaczaną).

Jeżeli mamy nieco więcej czasu warto samodzielnie przygotować wywar z pokrzywy, wywar ze skrzypu polnego lub wywar z czosnku albo cebuli. Preparaty te chronią pomidory przed zarazą ziemniaczaną. Jeśli zaś wolimy kupić gotowe preparaty, możemy sięgnąć po oprysk Pokrzywa Stymulator Wzrostu oraz oparty na skrzypie polnym Skrzyp Ekstrakt ProBio Ogród.

Więcej o zwalczaniu chorób i polecanych opryskach na pomidory przeczytasz w innych artykułach w naszym poradniku:

Omawiając temat oprysków, warto zwrócić uwagę także na choroby fizjologiczne, których przyczyną nie jest atak grzyba lub szkodnika, a brak niektórych składników mineralnych w glebie. Przykładem takiej choroby jest dość często występująca sucha zgnilizna wierzchołkowa owoców pomidora. Objawia się ona w postaci brunatnych plam na wierzchołkach owoców pomidora, które zazwyczaj są suche i wklęsłe.

Sucha zgnilizna wierzchołkowa pomidora
Fot. depositphotos

Tego typu czarne plamy na pomidorach są wynikiem niedoboru wapnia w roślinie, który możemy szybko uzupełnić wykonując oprysk nawozem dolistnym Help Plant CA. Uszkodzone owoce z plamami będą już wprawdzie i tak do wyrzucenia, ale uratujemy następne, dojrzewające i dopiero zawiązujące się na roślinie.

Pomidory - zbiór i zastosowanie

Przy opisanym wyżej sposobie uprawy, zbiór owoców pomidora będzie możliwy od przełomu lipca i sierpnia, aż do pierwszych przymrozków. Dojrzałe owoce, w zależności od gatunku, przybierają barwę od czerwonej do żółtej. Do bezpośredniego spożycia pomidory zbieramy w stanie pełnej dojrzałości, gdyż takie są najsmaczniejsze i najbardziej wartościowe. Pomidory najlepiej zbierać w dni pogodne, gdy owoce są suche. Zbieramy je bez szypułek i układamy w ażurowych koszyczkach lub skrzyneczkach. Wszystko wykonujemy ostrożnie aby nie uszkodzić skórki i nie pognieść owoców.

Pomidory najlepiej jeść na surowo. Można z nich
także przygotowywać przetwory oraz przecier pomidorowy.

Zebrane pomidory można spożyć na surowo, użyć jako dodatku do sałatek lub wykorzystać do przygotowania sosów, zup, soków, przecierów czy koncentratów. W każdej postaci są bardzo zdrowe :-)

Warto wiedzieć!
Aby zachować wyjątkowy smak i aromat pomidorów, nie wkładaj ich do lodówki. Pomidory przechowywane w lodówce szybko tracą swój smak i zapach. Najlepiej przechowywać je w miejscu chłodnym ale nie aż tak zimnym jak lodówka.

Odmiany pomidorów do uprawy doniczkowej

Do uprawy w dużych donicach lub pojemnikach na balkonach świetnie nadają się pomidory drobnoowocowe, których niewątpliwą zaletą jest wysoka wartość odżywcza (zawierają dużo cukrów i witaminy C). Gatunki drobnoowocowe mogą tworzyć długie grona składające się z kilkunastu do kilkudziesięciu owoców o średnicy 2 do 3 cm, pełniąc jednocześnie rolę dekoracyjną.

Spośród pomidorów drobnoowocowych warto zwrócić uwagę na odmianę pomidora koktajlowego Siderno F1, która jest wysoce plenna i odporna na choroby. Doskonale nadaje się do uprawy doniczkowej na balkonie ale też i na ogrodowe grządki. Piękne ciemnoczerwone owoce tej odmiany pomidora ważą po 15-20 g. Są słodkie i bardzo aromatyczne.

Na balkonie doskonale sprawdzi się też, dający owoce barwy żółtej, pomidor gruntowy Goldene Königin. Ta odmiana pomidora dorasta do wysokości 100 cm i owocuje bardzo obficie. Owoce osiągają wagę ok. 90g.

Odmiany pomidorów do uprawy gruntowej

Pomidor drobnoowocowy 'Koralik' - odmiana silnie rosnąca i krzewiąca się, wiotkołodygowa, średnio-wczesna, plenna, odporna na zarazę ziemniaczaną. Świetnie sprawdza się w uprawie amatorskiej, może pełnić również rolę ozdobną na balkonach i tarasach. Owoce są drobne, kuliste, twarde, barwy czerwonej, o wysokiej wartości odżywczej, zebrane po 30 do 40 sztuk w gronie. Zbiór owoców sierpień do wrzesień, dobrze przechowują się po zbiorze. Pomidor 'Koralik' jest doskonały do uprawy gruntowej. Siejemy w marcu w kiełkowniku, przenosimy do gruntu od połowy maja, uprawa w rozstawie 40 do 60 cm.

Pomidory są dostępne w wielu ciekawych odmianach.
Ich owoce mogą się różnić wielkością, kształtem i kolorem.

Pomidor drobnoowocowy "Ola" - odmiana wczesna o średniej sile wzrostu, plenna, tolerancyjna na niesprzyjające warunki w okresie kwitnienia i nawiązywania owoców. Owoce drobne, kuliste, barwy żółtej, twarde bez skłonności do pękania pomidorów na krzaku, piętka zanika w trakcie dojrzewania, dobrze przechowują się po zbiorze. Ta odmiana pomidora bardzo dobrze nadaje się do uprawy w gruncie, może rosnąć w większym zagęszczeniu.

Pomidor gruntowy 'Bawole serce' - atrakcyjna odmiana do uprawy amatorskiej, roślina wysoka, dorastająca do 2 m, wiotkołodygowa. Owoce duże (o masie 200 do 600g) kształtu sercowatego, mięsiste, miąższ różowoczerwony, słodki i smaczny. Zbiór od sierpnia do października. Rozsadę możemy przygotować w kiełkowniku od połowy marca, wysadzanie do gruntu w drugiej połowie maja, rozstawa 50 cm w rzędach i około 70 do 80 cm między rzędami. Wymaga palikowania, cięcia i prowadzenia na 2-3 pędy.

Pomidor gruntowy 'Jawor' - odmiana sztywnołodygowa, samokończąca. Owoce duże, kuliste, bez piętki, mięsiste i smaczne, nadają się do bezpośredniego spożycia lub przetwórstwa. Uprawa gruntowa, wysiew do kiełkownika na przełomie marca i kwietnia, wysadzanie do gruntu od połowy maja do połowy czerwca, rozstawa 40 do 60 cm między rzędami i 30 do 40 w rzędach

Pomidor gruntowy 'Krakus' - odmiana średniopóźna, wysokorosnąca. Owoce duże, mięsiste, barwy ciemnoczerwonej smaczne. Zbiór sierpień do wrzesień, świetnie nadają się na domowe przetwory i do sałatek. Zaleca się uprawę pod osłonami lub w polu, prowadzenie na jeden lub dwa pędy przy wysokich palikach.

Pomidor Malinowy 'Olbrzym' - odmiana średnio-późna, bardzo dobra do uprawy amatorskiej. Owoce duże lub bardzo duże (waga ponad 200g), lekko spłaszczone, o powierzchni żebrowanej, mięsiste, bardzo smaczne. Uprawa gruntowa, przy palikach w rozstawie 100x50 cm, prowadzenie na 1 lub 2 pędy.

Pomidor Malinowy 'Retro' - odmiana pomidora wczesna, wysoka, bardzo plenna, z rośliny można uzyskać do 8 kg owoców. Owoce osiągają rozmiary średnie do dużych, kształt kulisto-sercowaty, bez piętki i skłonności do pękania, miąższ soczysty i smaczny. Nadaje się do uprawy w wysokich tunelach nieogrzewanych i w gruncie, ze względu na osiągany wzrost, wymaga palikowania.

Odmiany szklarniowe

Pomidor szklarniowy "Bekas" F1 - odmiana do uprawy pod szkłem, w tunelach foliowych lub w polu przy palikach. Owoce barwy jasno-czerwonej, gładkie, kuliste, 3 - 4 komorowe, dobrze znoszą transport.

Pomidor szklarniowy "Słonka" F1 - polecany do późniejszej uprawy w szklarniach, tunelach lub w gruncie przy palikach. Owoce lekko spłaszczone, barwy intensywnie czerwonej, dobrze znoszą transport.

Dobrej jakości nasiona pomidorów do uprawy na działce można zamówić w sklepie naszego poradnika. Gorąco zachęcam do zapoznania się z ofertą nasion.

Poznaj wszystkie sekrety uprawy pomidorów!

Jeśli czytasz ten artykuł, zapewne interesuje Cię uprawa pomidora lub szukasz rozwiązania problemów, które się w tej uprawie pojawiają.

Dla osób takich jak Ty przygotowaliśmy specjalnego e-booka poświęconego w całości uprawie pomidorów. Ten e-book to:

Proste instrukcje co i jak robić krok po kroku;
Wszystkie etapy uprawy od siewu nasion do zbioru soczystych owoców;
Naturalne, sprytne domowe sposoby na zdrowe pomidory;
Praktyczne rady i własne doświadczenia Autorki;
Kilkadziesiąt pomocnych zdjęć i ilustracji

Czytając tego e-booka oszczędzisz czas potrzebny na poszukiwanie rozwiązań różnych problemów z uprawą oraz poznasz sprawdzone sposoby na zdrowe i smaczne pomidory z własnego ogrodu. Poznaj sekrety i podpowiedzi doświadczonego hodowcy pomidorów!

Przeczytaj również:

Opracowano na podstawie : C. Brickell Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, Muza SA, Warszawa 1994, s. 337 - 338, Mój Ogród - Poradnik Ogrodnika Amatora, Delta, Warszawa 1993, s. 402 - 403, R. Dobromilska Pomidory drobno owocowe, Dzialkowiec, nr 12/2003, s. 40, oraz B. Kamińska-Frąszczak, Nowe odmiany dla amatorów, Dzialkowiec, nr 11/2003, s 46 - 47, a także materiały reklamowe producentów.