Choroby jabłoni i ich zwalczanie
Choroby jabłoni mogą prowadzić do obniżenia jakości i liczebności plonu, osłabienia całych drzew, a nawet ich zamierania. Dlatego objawy chorób na jabłoniach nie powinny być lekceważone. Warto nauczyć się rozpoznawać poszczególne choroby jabłoni oraz poznać metody ich zwalczania. Oto najczęściej występujące choroby jabłoni i ich zwalczanie w ogrodach działkowych i przydomowych. Poznaj najlepsze sposoby na zdrowe jabłka z własnego ogrodu!
Choroby jabłoni. Od lewej: parch, zaraza ogniowa, brunatna zgnilizna
Choroby jabłoni - parch
Parch jabłoni, powodowany przez grzyba Venturia inaequalis, to najczęściej występująca i dość trudna do zwalczenia choroba atakująca jabłonie. Parch poraża głównie liście i owoce. Pierwsze objawy parcha jabłoni widoczne są w połowie maja, w okresie kwitnienia. Na liściach pojawiają się oliwkowe, stopniowo ciemniejące plamy. Następnie objawy widoczne są na zawiązkach i owocach w postaci nieregularnych, postrzępionych na brzegach plam chropowatych w dotyku. Wcześnie porażone owoce są zdeformowane i opadają z drzewa.
Parch jabłoni zwalcza się głównie metodami chemicznymi. Zabiegi agrotechniczne, takie jak usuwanie porażonych liści i owoców, stanowią funkcję pomocniczą w walce z tą chorobą. Do zwalczania parcha jabłoni w sadach stosuje się przed kwitnieniem fungicydy miedziowe, takie jak Miedzian 50 WP (1,5 g w 500-750 ml wody/10m²), Cuproflow 377,5 SC (20 ml w 8-10 l wody/100m²) lub Cobresal 50 WP (1,5 g w 500-750 ml wody/10m²).
Jabłka porażone parchem nie nadają się do spożycia
Fot. depositphotos
Bardzo ważne są także jesienne opryski drzew owocowych 5% roztworem mocznika. Zabieg należy wykonać tuż przed opadnięciem liści, gdy większość z nich jest jeszcze na drzewie. Dokładnie opryskuje się całe korony drzew oraz liście już opadłe pod drzewami. Opryski drzew owocowych mocznikiem znacznie zmniejszają ryzyko porażenia wiosną od pozostawionych na zimę, opadłych liści. Dzięki temu ograniczamy konieczność stosowania kolejnych oprysków na wiosnę.
Choroby jabłoni - zaraza ogniowa
Zaraza ogniowa jest najgroźniejszą bakteryjną chorobą jabłoni. Wywołują ją bakterie Erwinia amylovora. Zaraza ogniowa poraża wszystkie nadziemne części drzewa. Najbardziej charakterystyczne objawy tej choroby jabłoni to zgorzel kwiatów i charakterystycznie wygięte końcówki młodych pędów w kształt laski. Całe drzewo wygląda jakby było osmolone przez ogień i zamiera.
Zaraza ogniowa na jabłoni 'Gala'
Fot. Peggy Greb, Public Domain, Wikimedia Commons
Zaraza ogniowa jest chorobą kwarantannową i podlega bezwzględnemu zwalczaniu. Należy wycinać i niszczyć porażone pędy. Przed kwitnieniem opryskujemy jabłonie środkiem Cobresal 50 WP (15 g w 5-7 l wody/100m²) lub w okresie kwitnienia Miedzian 50 WP (15 g w 5-7 l wody/100m²).
Choroby jabłoni - brunatna zgnilizna
Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych jest to choroba wywoływana przez grzyba Monilinia fructigena, który często atakuje jabłonie. Objawy widoczne są przede wszystkim na owocach, rzadziej na kwiatach. Na jabłkach, najczęściej w miejscu uszkodzenia skórki, zaczynają rozwijać się brunatne gnilne plamy. Na plamach pojawiają się, ułożone koncentrycznie, jasnobeżowe, pylące brodawki. Jabłka gniją na drzewie, a nastęnie zasychają i zmieniają się w czarne mumie. Zmumifikowane owoce nie opadają i pozostają na drzewie na zimę, stanowiąc źródło zakażenia w kolejnym roku.
Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych - jabłko gnijące na drzewie
Fot. Arthuc01, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons
Aby ograniczyć rozwój tej choroby jabłoni należy w czasie zimowego lub wiosennego formowania jabłoni zbierać i niszczyć mumie. Jeżeli w poprzednim sezonie w naszym sadzie wystąpiła brunatna zgnilizna drzew pestkowych, opryskujemy drzewka zapobiegawczo preparatem Syllit 65 WP (10 g w 5-15 l wody na 100m²). Po zaobserwowaniu objawów choroby opryskujemy jabłonie preparatami miedziowymi - Miedzian 50 WP (1,5 g w 500-750 ml wody/100m²), Cobresal Extra 350 SC (1,5 ml w 500-750 ml wody/100m²).
Choroby jabłoni - mączniak
Mączniak jabłoni to bardzo szkodliwa choroba grzybowa. Poraża jabłonie w sadach i szkółkach, powodując zahamowanie wzrostu pędów i liści. Objawy mączniaka jabłoni widoczne są na pąkach, pędach, liściach i owocach. Najbardziej szkodliwe jest porażenie paków i wierzchołków pędów, które zamierają. Rozwijająca się owoce pokrywają się białym, mączystym nalotem.
Mączniak jabłoni - objawy na liściach
Fot. depositphotos
Mączniaka jabłoni zwalcza się metodami chemicznymi i agrotechnicznymi. Zapobieganie chorobie polega na usuwaniu pierwotnego źródła infekcji, poprzez wycinanie porażonych pędów. Zabieg ten najlepiej jest przeprowadzić wiosną, bezpośrednio przed kwitnieniem. Po zauważeniu objawów zwalczamy mączniaka jabłoni, stosując od początku fazy kwitnienia lub po kwitnieniu preparaty chemiczne takie jak np. Kaptan PLUS 71,5 WP (20 g w 6-8 l wody/100m²) lub Siarkol Extra 80 WP (75 g w 6 l wody/100m²).
Choroby jabłoni - rak drzew owocowych
Rak drzew owocowych, wywoływany przez grzyba Nectria galligena, jest powszechną chorobą jabłoni. Jest szczególnie szkodliwy w wilgotnym nadmorskim klimacie. Objawami tej choroby jabłoni są rany rakowe, tworzące się na pniach, konarach i jednorocznych pędach. Kora w chorych miejscach zamiera i odpada z drzewa, odkrywając drewno. Charakterystycznym objawem raka drzew owocowych jest współśrodkowe ułożenie stref corocznych przyrostów na ranie wokół miejsca pierwotnego zakażania. Rany rakowe rozwijają się w ciągu kilku lat, stopniowo powiększając się i pogłębiając.
Obecnie nie ma preparatów zwalczających grzyb, będący przyczyna choroby, dlatego w walce z rakiem jabłoni najważniejsza jest profilaktyka. Gdy wykonamy wczesnowiosenne cięcie drzew owocowych na rany po cięciu powinna być zastosowana maść ogrodnicza zawierającą środek grzybobójczy, np. Funaben Plus 03 PA. Usuwamy wszystkie porażone pędy, na których mogą zalegać zarodniki grzywa. Wiosną w trakcie formowania koron, opryskujemy drzewka profilaktycznie środkiem Topsin M 500 SC (15 ml w 5-7 l wody/100m²).
mgr inż. Agnieszka Lach
Przeczytaj również:
- Odmiany jabłoni bez oprysków. Idealne do sadów ekologicznych!
- Choroby drzew owocowych - opisy, zdjęcia, zwalczanie, opryski
- Rak bakteryjny drzew owocowych - objawy, zwalczanie
- Choroby przechowalnicze jabłek
Opracowano na podstawie: Z. Borecki, Nauka o chorobach roślin, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2001, str. 174-177, 239-243, 250-252, 256-257, 265.
