Warzywa odporne na suszę

Warzywa odporne na suszę są coraz częściej poszukiwane przez ogrodników z powodu zmian klimatycznych i pojawiających się w Polsce deficytów wody. Podpowiadamy zatem, które warzywa najlepiej sobie radzą z suszą i co możemy zrobić, żeby pomóc warzywom przetrwać gorące i bezdeszczowe dni w czasie lata. Te porady pozwolą Ci także zmniejszyć zużycie wody do podlewania ogrodu warzywnego.

Marchew to jedno z warzyw odpornych na suszę
Fot. depositphotos

Które warzywa są odporne na suszę?

Wszystkie, także odporne gatunki warzyw, doznają szkód w okresach suszy. Dotknięte suszą warzywa zrzucają kwiaty, zawiązki owoców, dają mniejszy plon gorszej jakości. Wystarczy krótkotrwały niedobór wody, żeby spowodować łykowacenie rzodkiewki czy kalarepy albo gorzknienie ogórków. Obfity deszcz występujący po okresie suszy powoduje pękanie owoców pomidora, korzeni rzodkiewki i główek kalarepy.

W zależności od odporności na suszę warzywa możemy podzielić na

• Warzywa o dużej tolerancji na suszę: marchew, pietruszka korzeniowa, burak ćwikłowy, chrzan, skorzonera, jarmuż, pomidor wysoki, szparagi, groch.
• Warzywa średnio odporne na suszę: kapusta brukselska, por, dynia, fasola szparagowa, pomidor karłowy. Ze względu na dużą masę, rośliny te potrzebują znacznych ilości wody do prawidłowego rozwoju.
• Warzywa bardzo wrażliwe na suszę: ogórek, cebula, sałata, szpinak, rzodkiewka, seler, kapusta wczesna, kalafior, brokuł, kapusta pekińska. System korzeniowy tych gatunków jest zlokalizowany właściwie tuż pod powierzchnią ziemi i przez to bardzo wrażliwy na braki wody.

Rośliny odporne na suszę
Jeżeli działkę posiadamy za miastem, odwiedzamy ją tylko w weekendy i brakuje nam czasu na regularną pielęgnację, to okresy suszy podczas lata mogą się okazać dla roślin zabójcze. Dobrym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest wybranie do ogrodu roślin tolerujących suszę i wymagających mniej pielęgnacji. Więcej...

Kiedy warzywom najbardziej doskwiera susza?

Nawet odporniejsze na suszę warzywa potrzebują wody zwłaszcza w krytycznych okresach wzrostu. Rośliny uprawiane z nasion sianych wprost do gruntu wymagają dużej wilgotności podczas kiełkowania i wschodów. Z kolei warzywa tworzące duże owoce należy nawadniać zwłaszcza w początkowej fazie wzrostu, w okresie kwitnienia i zawiązywania owoców. Ciągłe podlewanie jest drogie i uciążliwe, dlatego warto wypróbować różne sposoby, aby ograniczyć straty wody i zapewnić warzywom przetrwanie krytycznych okresów z jak najmniejszymi stratami dla plonowania.

Jak zmniejszyć zużycie wody w uprawie warzyw?

Wybierajmy odmiany warzyw najlepiej przystosowane do radzenia sobie z suszą i wysokimi temperaturami. Zwróćmy uwagę, że najbardziej rozpowszechnione, krajowe odmiany, mogą nie być najlepszym wyborem w dobie anomalii pogodowych dotykających nasz kraj.

Starajmy się jak najlepiej przygotować glebę pod grządki z warzywami. Ziemia bogata w próchnicę ma dużą pojemność wodną, dzięki czemu umożliwi roślinom lepsze wykorzystanie wody. Dlatego tak ważne jest wzbogacanie ziemi nawozami organicznymi, takimi jak: kompost, obornik, a także wysiewanie roślin na nawozy zielone. Spulchniajmy regularnie glebę, dzięki czemu będzie wchłaniać i zatrzymywać więcej wody. Ważne jest, aby spulchniać tylko wierzchnią warstwę gleby. Głębokie przekopywanie niszczy jej strukturę oraz pożyteczne mikroorganizmy.

Nic nie oszczędza wody w ogrodzie szybciej i łatwiej niż gruba warstwa organicznej ściółki. Ściółkowanie pomaga zachować wilgoć i poprawia strukturę gleby, co z kolei wspomaga silniejsze, głębsze korzenienie się i wzrost roślin. Wokół warzyw należy rozłożyć 5-10 cm organicznej ściółki. Skoszona trawa, pokrzywy, suche liście lub rozdrobniona kora ogrodowa z czasem ulegają rozkładowi, wzbogacając glebę w materiał organiczny.

Wspomagajmy rozwój systemu korzeniowego warzyw. Im głębiej i silniej się ukorzenią, tym efektywniej będą wykorzystywać zalegającą w glebie wodę. Możemy w tym celu stosować biostymulatory, oparte na aminokwasach czy algach morskich. Preparaty te wspomagają intensywny wzrost korzeni oraz zwiększają odporność roślin na stres, w tym na niedobory wody.

Posadźmy warzywa nieco gęściej niż to jest przyjęte. Wraz ze wzrostem masy zielonej, warzywa osłonią podłoże na tyle, że słońce i wiatr będą mniej wysuszać glebę.

Ważne jest, żebyśmy od początku hartowali rośliny. Jeśli będziemy je stale podlewać, przyzwyczają się do tego i nie poradzą sobie z suszą. Ograniczanie podlewania warzyw, zwłaszcza uprawianych z siewu, spowoduje, że będą musiały silniej się ukorzenić, żeby korzystać z zalegającej głębiej wody.

Podlewajmy warzywa rzadziej, ale obficie i dopiero, gdy wierzchnia warstwa podłoża zdąży przeschnąć. Zwracajmy jednak uwagę na właściwe nawodnienie w okresach krytycznych dla każdego z gatunków.

Hydrożele ogrodnicze dodawane do podłoża zatrzymują wodę, a potem systematycznie oddają ją roślinom. Stosowane w uprawie warzyw na działce pozwalają oszczędzać wodę oraz umożliwiają jej lepsze wykorzystanie przez rośliny.

Dolistne dokarmianie warzyw preparatami krzemowymi oraz naturalnymi wyciągami ze skrzypu polnego może w istotny sposób zmniejszyć stres roślin wywołany suszą. Krzem to pierwiastek wzmacniający ściany komórkowe i wpływający na zwiększenie systemu odpornościowego warzyw. Pomaga ograniczać straty wody w roślinie. Można w tym celu samodzielnie przygotować wyciąg z ziela skrzypu lub sięgnąć po gotowy preparat ze skrzypu o nazwie Skrzyp Ekstrakt ProBio Ogród.

Zabezpieczajmy warzywa przed przegrzaniem. Wymagają tego zwłaszcza gatunki, których owoce mają delikatną skórkę np. papryka, bakłażan, cukinia czy kabaczek. Do cieniowania możemy wykorzystać specjalne siatki lub cienką, białą agrowłókninę rozciągniętą w postaci daszku nad roślinami.

Kluczowe znaczenie ma termin siewu warzyw. Wysiewajmy nasiona i sadźmy rozsadę wiosną i jesienią, aby wykorzystać przyjazną temperaturę otoczenia oraz sezonowe deszcze.

Gdy tylko jest to możliwe uprawiajmy warzywa z rozsady. Silna rozsada może przetrwać 2-3 dni bez wody. Tymczasem nasiona warzyw wysiane wprost do gruntu wymagają regularnego podlewania w okresie kiełkowania i wschodów.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. Sikora E., Warzywa odporne na suszę w Działkowiec 1/2020 s. 46
2. Klupś J., Jak złagodzić skutki suszy?, Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu, Poznań 2011, s. 10-12
3. Kaniszewski S., Nawadnianie warzyw polowych w Hasło Ogrodnicze 8/2000

Przeczytaj również:

Warzywa łatwe w uprawie. Mają krótki okres wegetacji i można je uprawiać w domu!
Warzywa łatwe w uprawie, o krótkim okresie wegetacji, to doskonałe rozwiązanie dla początkujących ogrodników. Wiele warzyw można z powodzeniem uprawiać w domu przez cały rok, nawet nie mając dużego doświadczenia. Więcej...

Ogródek warzywny dla początkujących
Jak zaplanować ogródek warzywny dla początkujących i dobrać do niego warzywa łatwe w uprawie. Specjalnie dla nowicjuszy przygotowaliśmy przykładowy plan ogródka warzywnego dla początkujących! Więcej...

7 egzotycznych warzyw, które warto mieć w ogrodzie!
Egzotyczne warzywa zaskakują swoim smakiem i wyglądem. Wiele z nich posiada też cenne właściwości odżywcze i zdrowotne. A skoro przynajmniej niektóre z tych ciekawych egzotycznych warzyw dobrze znoszą nasze warunki klimatyczne, dlaczego nie spróbować ich uprawy? Więcej...