Pokrzywa - właściwości, zastosowanie w nawożeniu i ochronie roślin

Pokrzywa zazwyczaj jest kojarzona jako uciążliwy i nieprzyjemnie parzący chwast, którego trzeba się bezwzględnie pozbyć z ogrodu. Tymczasem warto zwrócić uwagę na cenne właściwości pokrzywy i zamiast ją wyrzucać, pozyskać z niej wartościowy nawóz z pokrzywy oraz preparaty do ochrony roślin, takie jak gnojówka z pokrzywy, wywar oraz wyciąg. Co ciekawe, pokrzywa ma też zastosowanie w zielarstwie, kuchni i kosmetyce.

Pokrzywa zwyczajna - Urtica dioica
Fot. depositphotos

Pokrzywa - właściwości

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) bo to właśnie najczęściej spotykany w naszych ogrodach gatunek pokrzywy, faktycznie nie jest rośliną szczególnie reprezentatywną i urodziwą. Jednak na każdej działce znajdują się przecież miejsca, na co dzień niewidoczne dla użytkowników ogrodu, w których moglibyśmy jej pozwolić na swobodny rozwój i rozmnażanie. Z racji na cenne właściwości pokrzywy oraz możliwości jej zastosowania w nawożeniu i ochronie roślin, będzie to z dużą korzyścią dla nas i dla naszego ogrodu.

A co ta roślina zawiera w sobie tak cennego? Otóż znajdziemy w niej mnóstwo witamin (np. A, B2, C, K), soli mineralnych (w dużej ilości potas i azot oraz fosfor, magnez, żelazo, wapń, krzem, mangan, cynk, ) a także chlorofil, karoten, ksantofil, pektyny, enzymy, kwasy organiczne i sole mineralne. Te substancje zawarte w pokrzywie wpływają doskonale na procesy rozwojowe roślin oraz na ich plonowanie i kwitnienie.

Tak duża ilość składników pokarmowych i odżywczych, ma również niebagatelny wpływ na nasze zdrowie i wygląd. Poprawia stan skóry i włosów (również usuwa łupież), obniża ciśnienie oraz poziom cukru we krwi, osłabia potliwość, poprawia pracę wątroby i nerek, a także oczyszcza organizm z toksyn i działa hamująco na krwawienie (zaw. wit. K). Pokrzywa jest też doskonałym zielem na anemię.

Najlepsze do zbioru i przetwarzania są młode listki pokrzywy
Fot. depositphotos

Pamiętajmy jednak, że do zbioru na dalsze przetwarzanie najlepiej nadają się młode pokrzywy, które mają już dobrze wykształcone liście, ale jeszcze nie zaczęły kwitnąć. Takie młode pokrzywy zawierają najbardziej skoncentrowaną ilość składników mineralnych i witamin. W praktyce najlepszej jakości ziele pokrzywy zbiera się w kwietniu i maju.

Aby nie zmarnować cennych właściwości pokrzywy, dobrze jest poznać sposoby na jej skuteczne wykorzystanie. Zacznijmy więc od ogrodu, gdzie zastosowanie pokrzywy może przynieść najwięcej korzyści. Możemy ją bowiem użyć w postaci gnojówki, wyciągu lub wywaru do nawożenia i ochrony naszych roślin ogrodowych.

Nawóz z pokrzyw do pomidorów. Jak zrobić i stosować aby pomidory rosły jak szalone?
Pokrzywa i pomidor to duet niepozorny, a jednak stosując nawóz z pokrzyw do pomidorów osiągniemy niesamowite efekty! Zobacz jak zrobić i stosować nawóz z pokrzyw, aby pomidory rosły jak szalone! Poznaj sprawdzony ekologiczny sposób na zdrowe i dorodne pomidory :-) Więcej...

Gnojówka z pokrzywy

Jak przygotować gnojówkę z pokrzywy?
Z wymienionych preparatów najpopularniejsza jest gnojówka z pokrzywy. Do jej przygotowania potrzebujemy odpowiedniego pojemnika, najlepiej plastikowego wiadra lub beczki (metalowe naczynia nie nadają się do tego celu, gdyż podczas fermentacji mogą zachodzić niekorzystne reakcje chemiczne między roztworem a metalem). Zebraną i pociętą na części pokrzywę umieszczamy w naczyniu, a następnie zalewamy wodą. Ponieważ podczas procesu fermentacji płyn się pieni, nie należy wypełniać wodą naczynia po brzegi.

Pokrzywę na gnojówkę potnij na małe kawałki
Fot. depositphotos

Tak przygotowany roztwór zostawiamy w pojemniku na ok. 2 - 3 tygodnie, chociaż w okresie wysokich temperatur, fermentacja może nawet zakończyć się po ok. tygodniu. O zakończeniu procesów fermentacyjnych świadczy brak pienienia roztworu. Niestety, gnojówka z pokrzywy wydziela bardzo przykrą woń (aby ją nieco osłabić można dodać do roztworu walerianę, dolomit lub mączkę bazaltową), za to posiada w sobie mnóstwo azotu i potasu.

Gnojówka z pokrzywy w trakcie fermentacji (na powierzchni roztworu widoczna piana fermentacyjna). Gdy roztwór przestanie się pienić to znak, że nasza gnojówka jest gotowa

Zastosowanie gnojówki z pokrzywy
Gnojówka to bardzo ceniony nawóz z pokrzywy. Gotowy preparat stosujemy do podlewania roślin, szczególnie tych, które mają duże wymagania pokarmowe (np. pomidory, ogórki, kalafior, róże, kwiaty jednoroczne i byliny, krzewy i drzewa owocowe).

Uwaga!
Gnojówka z pokrzywy to bardzo silny nawóz. Dlatego należy ją stosować w postaci płynu rozcieńczonego wodą, w zależności od potrzeb nawożonych gatunków, w stosunku 1:10 lub nawet 1:20. Doskonale wpływa na poprawę kondycji roślin oraz przyspiesza ich wzrost i rozwój.

Gnojówka z pokrzywy może być też używana w formie oprysku do ochrony roślin. W tym przypadku również stosujemy preparat rozcieńczony wodą, w zależności od rośliny oraz szkodnika czy choroby. Przykładowo aby przygotować oprysk do zwalczania mszyc i przędziorków, wiosną przed pękaniem pąków, rozcieńczamy gnojówkę w proporcjach 1:20. Na mączniaka rzekomego i szarą pleśń - stosujemy co dwa tygodnie roztwór rozcieńczony 1:10.

Jakie warzywa podlewać gnojówką z pokrzyw?

Rozcieńczona gnojówka z pokrzyw jest najczęściej wykorzystywana do nawożenia warzyw.

Bardzo dobrze na nawożenie gnojówką z pokrzyw reagują takie warzywa, jak: pomidory, ogórki, kapusta głowiasta biała, włoska i pekińska, jarmuż, brokuły, kalafior oraz seler naciowy.

Szczególnie korzystne jest podlewanie tych warzyw gnojówką z pokrzyw w początkowym okresie ich wegetacji, gdy wytwarzają dużą masę części zielonych.

Musimy jednak pamiętać, że gnojówka z pokrzywy jest nawozem dostarczającym dużych ilości azotu. Dlatego gnojówką tą nie powinno się podlewać warzyw wrażliwych na nadmiar azotu, warzyw korzeniowych, a także warzyw o krótkim okresie wegetacji, w których po takim nawożeniu mogą się gromadzić azotany i azotyny.

Unikajmy zatem podlewania gnojówką z pokrzyw takich warzyw jak: sałata, szpinak, por, cebula, czosnek, marchew, pietruszka korzeniowa, seler korzeniowy, rzodkiewka, fasola, groch.

Wyciąg z pokrzywy

Znacznie łagodniejszą od gnojówki formą preparatu jest wyciąg z pokrzywy. Stosuje się go bez rozcieńczenia wodą, głównie do ochrony przed szkodnikami. Wykonuje się go w proporcji 5L wody na 0,5 kg. świeżo zebranych roślin. Po zalaniu pokrzyw wodą, odstawia się pojemnik na ok. 1 dobę, następnie zlewa się płyn i opryskuje nim zapobiegawczo rośliny ogrodnicze. Ten preparat można stosować przez cały okres wegetacyjny w razie zauważenia szkodników, takich jak mszyce czy przędziorki.

Wywar z pokrzywy

Wywar z pokrzywy możemy użyć do zwalczania choroby łodyg i zarazy ziemniaczanej na pomidorach. Wywar przygotowujemy z 0,5 kg. świeżych roślin i 5L wody. Zalaną wodą pokrzywę gotujemy przez ok. 0,5 godz. Po wystudzeniu gotowy preparat rozcieńczamy wodą w stosunku 1:5 i podlewamy oraz opryskujemy zagrożone rośliny. Najczęściej wywar stosuje się wczesną wiosną.

Warto wiedzieć!
W sklepach ogrodniczych pojawiły się gotowe preparaty z pokrzywy w postaci koncentratu do oprysku i podlewania (stymuluje i wzmacnia wzrost roślin) oraz gnojówki do oprysku (ogranicza choroby i szkodniki). Dzięki temu możemy korzystać z dobrodziejstw pokrzywy, bez konieczności samodzielnego przygotowywania preparatów na jej bazie.

Inne zastosowania pokrzywy w ogrodzie

Pokrzywa, jako świeżo zebrane ziele, doskonale nadaje się do ściółkowania roślin, a w szczególności warzyw, takich jak pomidory i ogórki. Podnosi plony warzyw oraz poprawia strukturę gleby. Jest też cennym składnikiem kompostu, na który możemy ją składować jako zielonkę oraz podlewać kompost sfermentowaną gnojówką. Zawarte w pokrzywie oraz gnojówce z pokrzywy składniki, przyspieszają powstawanie kompostu i znacznie wzbogacają go w składniki pokarmowe. Ponadto na pokrzywie rozwijają się różne owady, w tym kilka gatunków motyli (np. rusałki).

Gnojówka, wywar, napar - ekologiczne środki ochrony roślin
Wiele roślin na działkach, w tym również powszechnie występujące chwasty, możemy wykorzystać do samodzielnego przygotowania gnojówek i wywarów roślinnych. Poznaj najlepsze przepisy na ekologiczne środki ochrony roślin i nawozy naturalne. Więcej...

Pokrzywa - zastosowanie w kuchni i kosmetyce

Warto też wiedzieć, że pokrzywy to jadalne chwasty o cennych właściwościach odżywczych i leczniczych.

Sałatki, herbata i sok z pokrzywy
Ta cenna roślina z powodzeniem może wspomóc również nasze własne zdrowie i wygląd. Możemy potraktować ją bowiem jako zioło i z powodzeniem użyć do przygotowania pysznych sałatek oraz surówek, a nawet przygotować herbatkę z pokrzywy czy świeży sok do picia. W takiej postaci pokrzywa zachowuje bowiem najwięcej swoich cennych składników. Do spożycia nadają się jedynie świeże, młode listki, zebrane z roślin które jeszcze nie zakwitły no i oczywiście z miejsc oddalonych od zanieczyszczeń miejskich. Zbiór młodych egzemplarzy lub liści z czubka pędu jest bardzo istotny, gdyż w starszych liściach zaczynają pojawiać się substancje niekorzystne dla naszego zdrowia. Liście przed użyciem należy sparzyć wrzątkiem lub pozwolić im zwiędnąć, co pozwala pozbyć się nieprzyjemnie kłujących włosków.

Napary i herbatki możemy też uzyskać z suszonego ziela (suszenie w ciemności i w luźnych wiązkach).

Płukanki ziołowe z pokrzywy
Poza zastosowaniem pokrzywy w naszym jadłospisie, możemy z powodzeniem użyć ją jako składnika płukanek ziołowych. Płukankę z pokrzywy można przygotować używając tylko tej rośliny lub też dodać ją do innych, wpływających na poprawę kondycji naszych włosów i skóry głowy. A ponieważ podobnie jak skrzyp, pokrzywa zawiera sporo krzemu, nadaje się do tego celu doskonale. Działa na włosy wzmacniająco, zapobiega przetłuszczaniu i skutecznie pomaga pozbyć się łupieżu. Poza tym do płukanek możemy zastosować nie tylko zieloną część rośliny ale również korzenie. Przygotowanie takich domowych preparatów ziołowych jest nieco pracochłonne, ale warto z nich korzystać, gdyż są naprawdę bardzo skuteczne i poza odrobiną wysiłku związanego z ich przygotowaniem, nic nas nie kosztują.

Na ogół przygotowujemy z wywar z pokrzywy i ziół (choć można też wykonać nalewkę) - po zalaniu ich wodą, gotujemy na bardzo małym ogniu przez ok. 0,5 godz. Po wystudzeniu płuczemy wywarem umyte uprzednio włosy, nie spłukując już preparatu. Będzie on powoli wnikał w strukturę włosa oraz oddziaływał na skórę głowy.

Przykładowy przepis na płukankę z pokrzywy wzmacniającą włosy: 3 części świeżego tymianku, 3 części ziela pokrzywy, 2 części startego korzenia łopianu, 2 części liści nasturcji, 1 część bylicy. Wszystko zalać wodą do przykrycia roślin i gotować 15-20 min. Do mieszanki można dodać nico chmielu, który ma niezwykle pozytywne działanie przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne i przeciwłojotokowe oraz skrzypu, bogatego w krzem. Po wystudzeniu płyn zlać do butelki i przechowywać w lodówce do ok. tygodnia. Włosy można płukać preparatem 2 razy w tygodniu.

Mam nadzieję, że udało mi się przekonać Was, iż pokrzywa to nasz niedoceniany przyjaciel, a nie, jak często się uważa, uciążliwy wróg. Osoby zainteresowane wykorzystaniem pokrzywy w nawożeniu i ochronie roślin, zapraszamy na nasze forum, gdzie toczy się dyskusja w temacie gnojówka z pokrzywy.

Więcej sprawdzonych przepisów!

Jeżeli zainteresował Cię ten artykuł i chcesz korzystać z naturalnych metod pielęgnacji ogrodu, zapoznaj się z treścią naszego e-booka ZRÓB TO INACZEJ! Sprytne rozwiązania od Matki Natury, które uratowały niejednego ogrodnika, którego przygotowaliśmy dla osób takich jak Ty!

Znajdziesz w nim mnóstwo przepisów na ekologiczne nawozy oraz opryski, przygotowywane na bazie prostych substancji dostępnych w każdym domu, a także z chwastów i ziół.

• Czasem wystarczy dodać do wody nieco sody oczyszczonej, octu lub szarego mydła aby w niecałą minutę przygotować doskonały oprysk przeciwko szkodnikom na roślinach;
• Jeśli masz w kuchni czosnek lub cebulę, w kilka chwil przygotujesz oprysk na choroby roślin;
• Wykorzystując niechciane chwasty możesz uzyskać ogromne ilości nawozu całkiem za darmo.

Ten e-book pokaże Ci jak pielęgnować ogród w sposób naturalny, jednocześnie oszczędzając czas i pieniądze :-)

Katarzyna Józefowicz

Przeczytaj również:

Mniszek lekarski - opis, zastosowanie, właściwości, przepisy
Mniszek lekarski to roślina przez wielu uważana za chwast. Tymczasem ma on wiele pożytecznych właściwości, które możemy wykorzystać w domu i w ogrodzie. Od lat mniszek lekarski ma szerokie zastosowanie w medycynie i ziołolecznictwie, a ogrodnicy na jego bazie przygotowują preparaty pomocne w ochronie roślin przed szkodnikami. Poznaj sekret jak wykorzystać tę roślinę, która tylko z pozoru jest chwastem! Więcej...

Olejek z drzewa herbacianego - właściwości, zastosowanie
Olejek z drzewa herbacianego to naturalna substancja o właściwościach bakteriobójczych i grzybobójczych. Jest stosowana w medycynie naturalnej, kosmetyce i aromaterapii. W ogrodzie może pomóc nam chronić rośliny przed chorobami w bezpieczny sposób. Wykazuje bardzo wysoką skuteczność w ochronie roślin przed szerokim spektrum chorób grzybowych i bakteryjnych. Więcej...

Owady pożyteczne w ogrodzie
Bardzo często nie zdajemy sobie sprawy z faktu, iż szkodniki roślin ogrodowych, podobnie jak wszystkie inne organizmy na ziemi, mają swoich naturalnych wrogów. Są to liczne pasożyty i drapieżniki, które traktują szkodniki roślin ogrodowych jako źródło pokarmu i w znaczącym stopniu pozwalają ograniczyć ich liczebność. Zobacz jak zaprosić owady pożyteczne do swojego ogrodu. Więcej...