Jałowiec sabiński - odmiany, uprawa, przycinanie, choroby

Jałowiec sabiński to niezwykle wytrzymały i mało wymagający zimozielony gatunek iglasty polecany do zadarniania gruntu, obsadzania skarp oraz murków. Niestety owiany też złą sławą za sprawą podatności na rdzę jałowca. Zobacz jakie odmiany jałowca sabińskiego warto wybrać do ogrodu oraz jak wygląda uprawa i przycinanie jałowca w ogrodzie. Omawiamy też szkodniki i choroby jałowca sabińskiego oraz sposoby na ich zwalczanie.

Jałowiec sabinski - Juniperus sabina
Fot. depositphotos

Jak wygląda jałowiec sabiński?

Jałowiec sabiński (Juniperus sabina), zwany też jałowcem sawina lub jałowcem sawińskim, w stanie naturalnym występuje od Europy południowowschodniej aż po Syberię. Ten iglasty gatunek przybiera formę krzewiastą, rozłożystą i niezbyt wysoką. Na tej samej roślinie występują równocześnie igły łuskowate (dojrzałe) oraz igły drobniejsze, kłujące (młodociane). Po zmiażdżeniu wydzielają intensywny, niezbyt przyjemny zapach. Brązowa kora na dojrzałych pędach łuszczy się pasami.

Niepozorne kwiaty jałowca sawina pojawiają się od kwietnia do maja. Rośliny żeńskie wytwarzają dekoracyjne, mięsiste, granatowe szyszko-jagody toksyczne dla ludzi i zwierząt. Za sprawą toksyczności owoców jałowca sabińskiego możemy zaliczyć do grona trujących roślin ogrodowych, które uprawia się wyłącznie w celach ozdobnych.

Jałowiec sabiński - zastosowanie

W ogrodach jałowiec sabiński najczęściej pełni funkcję rośliny okrywowej. Można go także sadzić pojedynczo lub w towarzystwie takich gatunków jak tawuła japońska czy berberys. Sprawdza się także na skarpach, murkach i w ogrodach skalnych. Ładnie komponuje się z roślinami takimi jak: lawenda, szałwia omszona, rozmaryn, irga, perowskia czy też gatunkami wchodzącymi w skład wiosennej piątki skalnej (smagliczka skalna, ubiorek wiecznie zielony, floks szydlasty, gęsiówka kaukaska i żagwin ogrodowy).

Warto wiedzieć!
Ponieważ jałowiec sabiński jest żywicielem pośrednim rdzy gruszy nie powinno się go sadzić w pobliżu sadów gruszowych, a także w ogrodach działkowych lub przydomowych, jeśli w sąsiedztwie uprawiane są grusze lub pigwy.

Jałowiec sabiński - odmiany

Jałowiec sabiński 'Glauca' - to odmiana dość szybko rosnąca, osiągająca do 2 m wysokości i do 5 m szerokości. Początkowo płożąca, z czasem zaczyna się wypiętrzać w centralnej części. Dobrze rośnie na słońcu, ma małe wymagania i jest mrozoodporna - należy do strefy mrozoodporności roślin 5A.

Jałowiec sabiński 'Rockery Gem' - to niski krzew płożący, o szerokim pokroju dorastający do 1 m wysokości i 2 m średnicy. Igły mają stalowoniebieskie zabarwienie. Jałowiec sabiński 'Rockery Gem' jest odporny na niekorzystne warunki oraz mrozoodporny. Jest doskonałą rośliną okrywową.

Jałowiec sabinski 'Tamariscifolia'
Fot. depositphotos

Jałowiec sabiński 'Tamariscifolia' - to odmiana o szerokim, niskim pokroju i żywozielonej barwie igieł. Starsze egzemplarze osiągają 1 m wysokości i 2-3 m szerokości. Bardzo odporna i mało wymagająca odmiana, polecana na trudne stanowiska, zbocza, skarpy czy murki.

Jałowiec sabiński 'Variegata' - odmiana krzewiasta, dorastająca do 1,5 m wysokości i podobnej średnicy. Początkowo płożąca czasem wypiętrza się przyjmując formę szerokiego dzwona. Ciekawe ubarwienie, na tle zieleni nieregularnie występują pędy o kremowym zabarwieniu. Odmiana odporna na suszę, mróz i mało wymagająca co do gleby.

Jałowiec sabinski 'Variegata'
Fot. depositphotos

Jałowiec sabiński - uprawa

Jałowiec sabiński ma małe wymagania uprawowe i pielęgnacyjne. Najlepiej rośnie w słońcu choć toleruje także lekkie zacienienie. Jest odporny na miejskie zanieczyszczenia oraz słone, morskie powietrze. Dobrze znosi mróz. Ujemne temperatury powodują zmianę zabarwienia jałowca na kolor rudy, który znika wraz z nadejściem wiosny.

Jałowiec sawina dobrze rośnie na większości gleb, w tym gliniastych, piaszczystych i kamienistych. Ważne, żeby podłoże było wystarczająco przepuszczalne. Odczyn pH gleby nie ma dla jałowca sabińskiego znaczenia. Roślina ta poradzi sobie zarówno na glebach lekko kwaśnych jak i zasadowych. Nie toleruje tylko podłoża ciężkiego i podmokłego.

Pielęgnacja jałowca sabińskiego nie jest czasochłonna. Po posadzeniu w wybranym miejscu ściółkujemy roślinę stosując np. korę sosnową i podlewamy. Gatunek ten jest odporny na suszę, więc podlewamy głównie młode okazy. Zwłaszcza w czasie słonecznych, mroźnych i bezśnieżnych zim chronimy je w ten sposób przed suszą fizjologiczną.

Jałowiec sabinski - Juniperus sabina
Fot. Javier martin, Public Domain, Wikimedia Commons

Również regularne nawożenie jałowca sabińskiego nie jest konieczne. Jeśli podczas sadzenia wzbogaciliśmy ziemię kompostem lub nawozem mineralnym wolnodziałającym, kolejne nawożenie będzie konieczne dopiero po upływie 2 lat. Zalecane jest stosowanie nawozów do roślin iglastych.

Jałowiec sabiński - cięcie

Wczesną wiosną, w lutym lub marcu, wykonujemy cięcie sanitarne jałowca sabińskiego usuwając suche i porażone pędy. W razie potrzeby w okresie od kwietnia do czerwca możemy wykonać cięcie ograniczające wzrost jałowca oraz poprawiające jego gęstość. W tym celu skracamy nadmiernie wybujałe pędy oraz przycinamy o połowę, nowe, młode przyrosty.

Warto zapamiętać!
Przed rozpoczęciem prac z jałowcem sabińskim należy zabezpieczyć ręce i nogi, ponieważ trujące alkaloidy zawarte w roślinie mogą spowodować podrażnienie skóry, wysypkę lub nawet poparzenie.

Jałowiec sabiński - choroby i szkodniki

Jałowiec sabiński jest gatunkiem dość odpornym na choroby i szkodniki. Najczęściej występującym problemem w uprawie tej rośliny jest rdza jałowca, która z nieleczonych jałowców przenosi się na grusze i pigwy, na których wywołuje rdzę gruszy.

Rdza jałowca - wywoływana jest przez różne gatunki grzybów z rodzaju Gymnosporangium. Zgrubienia i galaretowate, pomarańczowe wyrośla na pędach jałowca to objawy pozwalające jednoznacznie zidentyfikować tę chorobę. Jest to patogen dwudomowy, który do przejścia pełnego cyklu życiowego potrzebuje dwóch żywicieli. Zimujące na jałowcu zarodniki grzyba porażają co roku nowe rośliny i są szczególnie niebezpieczne dla grusz. Poza gruszą i pigwą, roślinami żywicielskimi dla tego patogenu są także głóg i jarzębina.

Kolejne zdjęcie objawów rdzy jałowca
Fot. segars, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Żeby ograniczyć występowanie rdzy jałowca, nalezy unikać sadzenia jałowców w pobliżu wymienionych roślin żywicielskich, a także regularnie przeglądać rośliny i wycinać tkanki ze zmianami chorobowymi. Konieczne są też opryski jałowca środkami grzybobójczymi Saprol Hobby długo działający oraz Scorpion 325 SC. Należy dokładnie opryskać całą roślinę, wykonując 2-3 opryski w odstępach co 2 tygodnie.

Fytoftoroza - to choroba powodująca zgnilizną podstawy pędów i korzeni. W dolnej części pędów, tuż nad ziemią, dostrzec można nekrotyczne przebarwienia. Choroba poraża system korzeniowy, a następnie przyczynia się do więdnięcia i zamierania roślin. Rozwojowi infekcji sprzyja zbyt ciężka, podmokła gleba oraz wysoka temperatura. Walkę z fytoftorozą na jałowcu warto rozpocząć przy pomocy naturalnego środka Polyversum WP służącym do oprysków i podlewania. Jeśli to nie pomoże, warto sięgnąć po silniejsze środki grzybobójcze: Scorpion 325 SC, Proplant 722 SL, Magnicur Energy 840 SL.

Mszyce - to jedne z najpowszechniej występujących szkodników. Wysysając soki roślinne osłabiają krzewy jałowca, powodują deformacje igieł, przenoszą choroby wirusowe i sprzyjają zakażeniom chorobami grzybowymi. Na jałowcu sabińskim często występują mszyce takie jak: miodownica jałowcowa i licinek jałowcowiaczek. Aby zapobiec ich pojawieniu się, warto zastosować wczesną wiosną opryski preparatem olejowym Emulpar 940 EC Tuje i Iglaki. W sezonie wegetacyjnym po stwierdzeniu obecności szkodników stosuje się opryski owadobójcze: Karate Gold Tuje i Iglaki lub Mospilan 20 SP.

Czerwce - to pluskwiaki, do których zalicza się tarczniki i wełnowce. Wysysając roślinne soki powodują deformację i brązowienie pędów jałowca sabińskiego, a w konsekwencji zamieranie roślin. Skupiska brązowych tarczek na pędach to oznaka żerowania tarcznika jałowcowca, zaś białe kłaczki przypominające wełnę są objawem porażenia jałowca przez wełnowca mączystka jałowcowego. Najlepszym terminem zwalczania tarczników i wełnowców jest czerwiec, czyli okres wylęgania się i wędrówek larw tych szkodników. Do oprysku roślin polecany jest ekologiczny Emulpar 940 EC Tuje i Iglaki lub owadobójcze środki Mospilan 20 SP i Karate Gold.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. A. Bloom, Iglaki. Ozdoba ogrodu, Elipsa, Warszawa, 2002, s. 120-121;
2. M. Bachofer, J. Mayer, Drzewa, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2007, s. 274;
3. M. Mynett, M. Tomżyńska, Krzewy i drzewa ozdobne, Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa, 1997, s. 131.

Przeczytaj również:

Jałowiec pospolity - zastosowanie, odmiany, uprawa, choroby
Jałowiec pospolity jest popularnym krzewem iglastym występującym w wielu ciekawych odmianach. Zastosowanie może znaleźć w ogrodzie wrzosowiskowym, na skarpach i w miejscach trudnych do zagospodarowania. Zobacz jak wygląda uprawa jałowca pospolitego i wybierz najciekawsze odmiany do ogrodu. Więcej...

Iglaki szybkorosnące na żywopłot
Iglaki to bardzo dobre rośliny do tworzenia żywopłotów. Są ozdobne cały rok i szybko rosną, dzięki czemu tworzą wysoki żywopłot w krótkim czasie. Mogą być przycinane lub rosnąć bez cięcia. Dowiedz się jakie są najlepsze iglaki szybkorosnące na żywopłot. Więcej...

Iglaki na balkon i taras
Balkony i tarasy w miastach są namiastkami ogrodów. Ostatnio coraz bardziej modne staje się sadzenie iglaków w pojemnikach lub donicach i stawianie ich na balkonach czy tarasach. Trudno się dziwić, gdyż zimozielone iglaki na balkonach i tarasach wyglądają efektownie i elegancko, stanowiąc całoroczną ozdobę. Więcej...