Rozmaryn lekarski - właściwości, uprawa w ogrodzie

Rozmaryn lekarski to jedno z najbardziej popularnych ziół śródziemnomorskich stosowanych w kuchni oraz w lecznictwie, jeden z najważniejszych składników aromatycznej mieszanki ziół prowansalskich. Ze względu na jego szeroki wachlarz właściwości warto jest uprawiać rozmaryn w ogrodzie lub choćby doniczce na parapecie. Zobacz jak wygląda uprawa rozmarynu oraz jakie są właściwości i możliwości wykorzystania tego zioła.

Rozmaryn lekarski - Rosmarinus officinalis

Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis) to roślina należąca do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). W stanie dzikim występuje w rejonie Morza Śródziemnego. Jest to roślina zimozielona, w ogrodzie dorastać może do 70 cm wysokości, choć w stanie dzikim można spotkać okazy o wysokości 2 m. Łodygi rozmarynu są silnie rozgałęzione i gęsto owłosione, pokryte licznymi liśćmi. Liście śą bardzo wąskie, podobne do szpilek, długości 2-5 cm, są ciemnozielone, na końcu podwinięte w dół, a pod spodem pokryte kutnerem. Roztarte w dłoni rozsiewają przyjemny, żywiczny aromat. Kwiaty niebieskolila, fioletowe lub białe pojawiają się od marca do czerwca. Niektóre odmiany rozmarynu kwitną późnym latem lub jesienią.

Właściwości rozmarynu

Zastosowanie rozmarynu w kuchni jest bardzo popularne, ponieważ zioło to jest niezwykle aromatyczne, a także dodaje wytrawnego smaku potrawom. Wydziela charakterystyczny kamforowo - żywokostowy zapach. Rozmaryn lekarski może być używany w stanie świeżym lub suszonym. Jest idealny do mięs, grillowania, a także jako dodatek do warzyw, a szczególnie ziemniaków.

Jeśli chodzi o właściwości lecznicze rozmarynu, to jest ich naprawdę sporo. Rozmaryn lekarski poprawia pamięć i koncentrację. Działa rozgrzewająco i pomaga w przeziębieniach. Stwierdzono również, że rozmaryn lekarski przyspiesza porost włosów. Łagodzi bóle głowy, migreny i ataki epileptyczne. Rozmaryn podnosi ciśnienie krwi, jest dobry na niestrawność, a także pomaga w walce z ogólnym osłabieniem organizmu. Udowodniono, że właściwości rozmarynu mają zbawienne skutki na minimalizowanie zmarszczek, ponieważ zioło to jest bardzo mocnym przeciwutleniaczem.

A jakim substancjom zawdzięczać możemy tak cenne właściwości rozmarynu? Otóż jest to głównie rozmarycyna, kwas rozmarynowy, flawonoidy, garbniki oraz di-terpeny. Nie można też pominąć niezwykłych olejków lotnych rozmarynu.

Uprawa rozmarynu w ogrodzie, na balkonie i tarasie

Jak już wcześniej wspominano rozmaryn lekarski to roślina z rejonu Morza Śródziemnego, gdzie panuje wysoka temperatura, a ziemia nie jest zbyt żyzna. Dlatego też rozmaryn uwielbia słońce, a także dobrze zdrenowaną, ubogą ziemię. Wielu ogrodników zaleca wręcz tak zwane nie patyczkowanie się z rozmarynem. Do doniczki, w którą chcą wsadzić rozmaryn, na dno sypią grubą warstwę żwiru jako drenaż (może być też keramzyt), na to sadzi się roślinę, wypełniając pozostałą część lekką ziemią ogrodową. Jeżeli ziemia jest zbyt ciężka można do niej dodać perlit.

Pamiętajmy zatem aby ziemia do uprawy rozmarynu była uboga i dobrze zdrenowana, wręcz kamienista. Idealnie byłoby gdyby podłoże zawierało dużo wapna, zalecane pH 6-7. Podlewać nie trzeba za często, pilnować jedynie trzeba aby ziemia całkowicie nie przesuszyła się. W naszych warunkach pogodowych dla rozmarynu idealna będzie ekspozycja południowo-zachodnia i osłonięta od wiatru. Powinno się uprawiać rozmaryn w doniczce i co roku należy przesadzać go do większej, dopóki roślina znacznie się rozrasta Na zimę należy przenosić rozmaryn do pomieszczenia chłodnego, osłoniętego od mrozu, możliwie jak najbardziej jasnego. W ogrodzie nie może zimować, gdyż już niewielkie spadki temperatury poniżej 0°C uszkadzają roślinę. Z tego względu rozmaryn lekarski świetnie sprawdza się w uprawie doniczkowej na patiach, tarasach i balkonach, szczególnie tych gorących i mocno nasłonecznionych, na których jest zbyt gorąco dla wielu innych roślin.

Jak rozmnażać rozmaryn lekarski

Rozmaryn można rozmnażać z siewu nasion. Wysiewa się je w połowie marca do doniczek. Kiełkowanie jest nierównomierne i wymaga temperatury nie niższej niż 20°C.

Znacznie szybciej nowe sadzonki rozmarynu można pozyskać w drugiej połowie lata przez częściowo zdrewniałe sadzonki, które sadzi się w zimnych inspektach. Na zimę należy je przenieść w miejsca bez mrozu.

Uwaga! Bardzo wyczerpujący i pełen praktycznych informacji opis uprawy rozmarynu przygotował Irek z naszego forum. Jeżeli interesuje Cię uprawa rozmarynu, koniecznie przeczytaj wpis Irka. Zobacz na forum: rozmaryn - zwykłe i niezwykłe zioła Irka :-) 

Katarzyna Matuszak

Przeczytaj również:

Oregano, lebiodka pospolita. Uprawa i zastosowanie
Oregano, inaczej lebiodka pospolita, to powszechnie używane zioło o bardzo aromatycznych liściach. Są orzeźwiające i korzenne w smaku. Świeże lub suszone mogą być używane jako przyprawa do sosów, zup i potraw mięsnych. Oregano to obowiązkowy dodatek do pizzy i klasycznego włoskiego spagetti! A jak smakuje oregano z własnego ogrodu i czy można je sadzić w domu do doniczek? Oto jak uprawiać oregano aby jego świeże liście mieć zawsze pod ręką! Więcej...

Bazylia pospolita - uprawa i zastosowanie
Bazylia pospolita to jedno z najpowszechniej używanych ziół o bardzo aromatycznych liściach. Roślina jest dość łatwa w uprawie i doskonale nadaje się nie tylko do ogrodu ale też i do uprawy doniczkowej w mieszkaniu. Mając bazylię pod ręką w kuchni będziemy ją wykorzystywać jako dodatek do potraw i sosów, do sałatek, ryb oraz mięs, szczególnie tych grillowanych. Oto jak pielęgnować bazylię aby jak najdłużej zrywać jej aromatyczne listki. Więcej...

Zioła w domu - uprawa w doniczczkach, jak sadzić, kiedy siać
Zioła w domu, uprawiane w doniczkach, to doskonały sposób aby świeże zioła mieć zawsze pod ręką. Szczególnie jeśli doniczki z ziołami ustawimy na parapecie w kuchni. Wówczas w każdej chwili można je dodać do potraw i cieszyć się ich smakiem i aromatem. Zobacz jak uprawiać zioła w domu, kiedy siać i sadzić zioła w doniczkach oraz które gatunki ziół są najlepsze do uprawy w doniczkach. Więcej...

Opracowano na podstawie: Hans Joachim Kraus, Barbara Schroder, Zioła i Sałaty w ogrodzie i na balkonie, Klub Dla Ciebie, Warszawa 2009, s. 45; fot. freeimages.com