Jałowiec pospolity - zastosowanie, odmiany, uprawa, choroby

Jałowiec pospolity jest popularnym krzewem iglastym występującym w wielu ciekawych odmianach. Jałowiec zastosowanie może znaleźć w ogrodzie wrzosowiskowym, na skarpach i w miejscach trudnych do zagospodarowania. Zobacz jak wygląda uprawa jałowca pospolitego, wybierz najciekawsze odmiany jałowca pospolitego do Twojego ogrodu, a w razie problemów w uprawie - zobacz jak rozpoznać i zwalczać szkodniki i choroby jałowca pospolitego.

Jałowiec pospolity

Jałowiec pospolity (Juniperus communis) to bardzo zmienny gatunek, rośnie jako duży krzew lub drzewo do wysokości 15 m, o kolumnowym lub stożkowatym pokroju oraz cienkiej, czerwonawej korze. Jałowiec pospolity ma charakterystyczne kłujące igły. Z wierzchu igły mają szeroki, szarobiały pas aparatów szparkowych, a pod spotem są lśniąco zielone. Czarnogranatowe szyszkojagody o średnicy 5-6 mm dojrzewają dopiero w drugim lub trzecim roku po kwitnieniu. Jałowce są roślinami dwupiennymi, co oznacza, iż w naturze występują okazy żeńskie i męskie. Co ciekawe u męskich roślin można zaobserwować zmianę płci, bowiem zawiązują one szyszkojagody. Nasiona chętnie zjadane są przez ptaki, które przyczyniają się do ich rozsiewania. W ogrodach można spotkać wiele bardzo ciekawych odmian jałowca pospolotego.

Jałowiec pospolity - zastosowanie

Jałowiec pospolity zastosowanie znajduje zarówno w ogrodach jak i parkach. Niskie odmiany jałowca pospolitego o wyprostowanym pokroju oraz odmiany rosnące płożąco nadają się do ogrodów wrzosowiskowych, na skarpy lub groby. Krzewy te dobrze wyglądają sadzone w grupie na murkach lub dużych trawnikach. Jałowiec pospolity nadaje się także do sadzenia w donicach i misach.

Jednak jałowiec pospolity zastosowanie znajduje nie tylko w ogrodzie. Dawniej drewno jałowca pospolitego było wykorzystywane do produkcji wyrobów stolarskich. Wyjątkowo twarde, świetnie sprawdzało się jako materiał na wieszaki, szkatułki, pudełka oraz ozdobne lampy i lampiony.

W miarę dojrzewania owoce jałowca pospolitego przybierają ciemnogranatową lub czarną barwę i są doskonałą przyprawą do mięs oraz zup. Szyszkojagoda jałowca to także wspaniały dodatek do kiszonej kapusty, ogórków konserwowych, marynaty do dań z dziczyzny oraz do ryb. Szyszkojagody jałowca pospolitego wchodzą również w skład alkoholi, np. dżinu.

Jałowiec pospolity - odmiany

Odmiany jałowca pospolitego mogą przyjmować pokrój kolumnowy lub płożący. Krzewy o pokroju kolumnowym są często wykorzystywane na żywopłoty, zaś odmiany płożące jałowca pospolitego są doskonałymi roślinami okrywowymi.

Jałowiec pospolity - odmiany kolumnowe

Jałowiec pospolity 'Gold Cone' - wąsko stożkowa odmiana jałowca pospolitego wolno rosnąca, która po 10 latach osiąga 1,5 m wysokości, jego igły są złocistożółte, kłujące.

Jałowiec pospolity 'Arnold' - odmiana wąsko kolumnowa, bardzo zwarta, po 10 latach osiąga 1,5 m wysokości. Pędy jałowca ustawione są pionowo, igły przybierają stalowo zielony kolor.

Jałowiec pospolity 'Bruns' - odmiana jałowca pospolitego rosnąca w dosyć szybkim tempie w porównaniu z innymi odmianami, bowiem po 10 latach dorasta do 2,5 m wysokości. Pędy są sztywne, ustawione pionowo, a igły kłujące, stalowoniebieskie.

Jałowiec pospolity 'Meyer' - jest jedną z najlepszych odmian jałowca pospolitego. Silnie rośnie i po 10 latach dorasta do 3 metrów wysokości. Pędy jałowca są sztywne, ustawione pionowo, silnie kłujące, stalowo zielone.

Jałowiec pospolity 'Sentinel' - wolno rosnąca odmiana jałowca pospolitego o wąsko kolumnowym pokroju osiągająca po 10 latach 1,5 m wysokości. Gałęzie krzewu są wyprostowane, stalowo zielone.

Jałowiec pospolity 'Horstman' - bardzo ciekwawa odmiana o przewisających pędach

Jałowiec pospolity - odmiany płożące

Jałowiec pospolity 'Green Carpet' - karłowy, wolno rosnący krzew o płożącym pokroju osiągającym w wieku 10 lat zaledwie 10 cm przy 1,5 m szerokości. Ulistnienie jasnozielone, igły miękkie, nie kłujące. Tą popularną odmianę jałowca pospolitego należy sadzić w ilości 3 sztuk na 1 m°.

Jałowiec pospolity 'Repanda' - karłowa odmiana jałowca pospolitego osiągająca po 10 latach 0,2 m wysokości i 2,5 m szerokości. Pędy układają się dachówkowato, igły są zielone, nie kłujące. Chcąc uzyskać ciekawy efekt zadarniający najlepiej sadzić 2-3 sztuki na 1m°.

Jałowiec pospolity 'Spotty Spreader' - płożąca forma, o wolnym wzroście po 10 latach osiąga 0,2 m wysokości i 2 m szerokości. Igły są niekłujące, zielone z nieregularnym białym zabarwieniem.

Jałowiec płożący - odmiany, uprawa, przycinanie, rozmnażanie
Jałowiec płożący przoduje wśród iglastych krzewów sadzonych jako rośliny okrywowe, na skarpach, skalniakach i w rozmaitych kompozycjach rabatowych. Cechuje go duży wybór płożących odmian i niewielkie wymagania. Zobacz jak sadzić jałowce płożące, które odmiany wybrać do ogrodu, jak o nie dbać, jak wykonać przycinanie i rozmnażanie jałowca płożącego. Więcej...

Jałowiec pospolity - uprawa

Jałowiec pospolity najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, glebie suchej i przepuszczalnej o kwaśnym odczynie, jednak toleruje również gleby wapienne. W związku z tym uprawa jałowca pospolitego nie sprawia wiele problemów, jego wybór będzie dobrym początkiem w gospodarowaniu całego ogrodu. Jałowiec dostosowuje się z łatwością do wszystkich warunków. Ten popularny krzew iglasty odporny jest na niskie temperatury, wytrzymuje niekorzystne warunki środowiska, suszę oraz zanieczyszczenia powietrza.

W uprawie jałowca pospolitego warto skupić się na dwóch zabiegach - ściółkowaniu gleby pod roślinami oraz nawożeniu. Ściółka ogranicza wysychanie podłoża, utrudnia rozwój chwastów, zabezpiecza korzenie przed przemarznięciem zimą, a co najważniejsze dostarcza jałowcom próchnicy. Nawożenie jałowca pospolitego przeprowadzamy od wiosny do końca lipca, wieloskładnikowymi nawozami mineralnymi przeznaczonymi pod iglaki. W późniejszym okresie można stosować jedynie tzw. nawozy jesienne, które ułatwiają roślinom przygotowanie się do zimy ale nie pobudzają ich już do wzrostu aby pędy zdążyły zdrewnieć.

Cięcie jałowca pospolitego można wykonywać od kwietnia do lipca. Wiele odmian ogrodowych jałowca cięcia jednak nie wymaga, zachowując naturalnie swój ciekawy pokrój. Jeżeli jednak przycięcie jałowca pospolitego okaże się konieczne, to zarówno sam gatunek jak i większość jego odmian, zabieg cięcia znosi bardzo dobrze.

Jałowiec pospolity - choroby

Jałowiec pospolity może być atakowany zarówno przez choroby grzybowe jak i szkodniki. Szarzenie, żółknięcie, a w konsekwencji brązowienie pojedynczych pędów na jałowcu pospolitym to objawy fytoftorozy, która powoli opanowuje cały krzew i powoduje jego zamieranie. Na korzeniach jałowca widoczna jest zgnilizna. Walcząc z tą groźną chorobą jałowca pospolitego najlepszym rozwiązaniem jest wykopanie chorego krzewu i jego spalenie oraz odkażenie zakażonej gleby Proplantem 722 SL w dawce 4 litrów na 1m°.

Inną groźną chorobą jałowca pospolitego jest rizoktonioza podstawy pędu. Jej objawami są pojawiające się pojedynczo przejaśnienia pędów oraz brązowienie wierzchołków, które przechodzi stopniowo w dół. U podstawy pędu można zauważyć niewielką brązową plamę. Porażone pędy należy usuwać, a krzewy opryskiwać co 10 dni środkiem Topsin M 500 SC , najlepiej naprzemiennie z Rizolex 50 WP.

Pojawiający się wiosną biały nalot grzybni na pędach jałowca pospolitego, pokryty żółtymi plamkami jest objawem choroby jałowca pospolitego jaką jest rdza jałowca. Porażone pędy przestają rosnąć, szarzeją i zamierają. Walka z rdzą polega na usuwaniu porażonych pędów oraz ich paleniu, a także opryskiwaniu krzewu preparatami Saprol Hobby długo działający oraz Scorpion 325 SC.

Zamieranie pędów jałowca pospolitego może być spowodowane również przez obecność szkodnika jałowca pospolitego jakim jest mączystek jałowcowaty. Larwy szkodnika zimują w spękaniach kory, wiosną samice składają jaja, a wylegające się z nich larwy żerują do września. Charakterystycznym elementem żerowania tego szkodnika jałowca pospolitego jest pojawiająca się rosa miodowa. Chcąc zniszczyć mączystka jałowcowatego w lipcu należy opryskać krzew preparatem Sumi-Alpha 050 EC w stężeniu 0,04%.

Tarcznik jałowcowiec to kolejny szkodnik jałowca pospolitego, który może powodować wygięcie i brązowienie pędów jałowca, w konsekwencji ich zamieranie. W połowie maja samica składa jaja pod tzw. tarczką. Po miesiącu wylęgają się z niej lawy, które żerują do lipca. Po zaobserwowaniu żerowania szkodnika należy opryskać krzew preparatem Fastac 100 EC.

mgr inż. Joanna Białowąs

Przeczytaj również:

Iglaki w ogrodzie
Iglaki w ogrodzie mogą pełnić rozmaite funkcje, stanowiąc główną dekorację bądź też tło rabat, rosnąc jako wyeksponowane solitery lub też tworząc żywopłot. Wśród nich są rośliny o zróżnicowanym tempie wzrostu, kształcie korony oraz barwie igieł. Zobacz, które iglaki ozdobne sprawdzą się w Twoim ogrodzie i dowiedz się jak wybrać najładniejsze odmiany iglaków. Więcej...

Sadzenie iglaków - kiedy i jak sadzić iglaki
Prawidłowe sadzenie iglaków w dużej mierze decyduje o tym czy roślina się przyjmie i jak będzie wyglądał jej wzrost w najbliższych latach. Dlatego warto dowiedzieć się jakie iglaki wybierać do sadzenia i na jakie cechy roślin zwrócić uwagę przed zakupem, jak przygotować miejsce do sadzenia iglaków i jak postępować podczas sadzenia tych roślin. Oto wszystko, co trzeba wiedzieć aby właściwie posadzić iglaki. Więcej...

Iglaki szybkorosnące na żywopłot
Iglaki to bardzo dobre rośliny do tworzenia żywopłotów. Są ozdobne cały rok i szybko rosną, dzięki czemu tworzą wysoki żywopłot w krótkim czasie. Mogą być przycinane lub rosnąć bez cięcia. Dowiedz się jakie są najlepsze iglaki szybkorosnące na żywopłot. W poniższym artykule wymieniono najlepsze odmiany iglaków szybkorosnących na żywopłoty, a także krótko opisano ich wymagania. Więcej...

Opracowano na podstawie: Muras P., Katalog roślin, drzewa, krzewy, byliny, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o. o., s. 22-24; Bartels A., Wszystko o drzewach i krzewach - 1500 drzew i krzewów do ogrodu, Świat Książki, s. 249; Łabanowski G., Orlikowski L., Soika G., Wojdyła A., Pielęgnacja roślin ogrodowych. Choroby i szkodniki, s. 60-63. Fot. depositphotos oraz archiwum własne.