Strefy mrozoodporności roślin

Strefy mrozoodporności roślin podpowiadają nam na jakim obszarze może być uprawiana dana roślina. Strefa mrozoodporności określa jaka jest średnia minimalna temperatura występująca na danym obszarze. Pozwala to dobrać do uprawy rośliny, które mogą zimować w takich temperaturach. Zobacz dokładniej co to są strefy mrozoodporności roślin, jak je interpretować oraz jakie obowiązują strefy mrozoodporności w Polsce. Artykuł zaktualizowany w 2019 roku!

Strefy mrozoodpornośći roślin w Polsce
Na podstawie opracowania W. Heinze i D. Schreiber z 1984r.

Co to są strefy mrozoodporności?

Pierwsze strefy mrozoodporności (określane też jako strefy klimatyczne USDA) zostały wyznaczone już w 1960 roku w USA przez Departament Rolnictwa USA (United States Department of Agriculture, w skrócie USDA). Strefy wyznaczono na podstawie średniej temperatury minimalnej, występującej na danym obszarze. Wyznaczenie stref klimatycznych USDA miało pomóc w prawidłowym doborze roślin do nasadzeń i uniknięciu strat wynikających z przemarzania roślin.

W 1984 roku W. Heinze i D. Schreiber, członkowie Niemieckiego Towarzystwa Dendrologicznego, określili strefy mrozoodporności dla Europy, w tym także dla Polski. Opracowany wówczas podział stref jest używany do dzisiaj (mapka nagłówkowa, powyżej). Identyczną mapę ze strefami mrozoodporności znajdziemy m. in. w Katalogu bylin polecanych przez Związek Szkółkarzy Polskich wydanym w 2018 roku.

Uwaga!
Warto jednak podkreślić, iż w związku z ocieplaniem klimatu powyższy podział na strefy może być już nieaktualny. Więcej informacji na ten temat oraz nowsze mapy mrozoodporności dla Polski prezentujemy w dalszej części artykułu. Zachęcam do przeczytania całości :-)

Jakie strefy mrozoodporności występują w Polsce?

Wg opracowania z 1984 roku w Polsce występują strefy mrozoodporności 5B, 6A, 6B, 7A i 7B. Obszar objęty daną strefą pokazuje mapka, natomiast zakres temperatur minimalnych w danej strefie prezentujemy w tabeli poniżej. Warto jednak zaznaczyć, iż w kolejnych latach pojawiły się opracowania, które wskazują na przesunięcie się stref mrozoodporności w związku z ociepleniem klimatu. Wg najnowszych opracować z 2016 roku w Polsce występują strefy 6B, 7A, 7B, 8A.

Jak interpretować strefy mrozoodporności?

W miarę możliwości przy opisach roślin wieloletnich (drzew, krzewów i bylin) w naszej encyklopedii roślin umieściliśmy numer strefy mrozoodporności. Roślina z oznaczeniem danej strefy może być uprawiana we wskazanej strefie i strefach cieplejszych. W strefach chłodniejszych (o niższym numerze) roślina taka może przemarzać, w zależności od przebiegu pogody w zimie danego roku.

Przykład: roślina z oznaczeniem strefy 7A może być uprawiana w strefie 7A oraz strefie 7B (cieplejszej). W strefach chłodniejszych, czyli 6B, 6A, 5B, roślina taka może przemarznąć. Jeżeli zdecydujesz się na uprawę wybranej rośliny w strefie chłodniejszej niż wskazana, koniecznie zastosuj na okres zimowy zabezpieczenia przed mrozem i wiatrem.

Czy strefy mrozoodporności są nadal aktualne?

Aktualnie używane strefy mrozoodporności zostały wyznaczone w 1984 roku, a więc dosyć dawno. W obliczu coraz częstszych i potwierdzanych naukowo doniesień o ocieplaniu się klimatu, prawdopodobne jest, że podział na strefy mrozoodporności może być już nieaktualny.

Patrząc na rozkład stref mrozoodporności w Polsce, wydaje się, że wraz z ocieplaniem się klimatu, granice stref mogą się przesuwać w kierunku południowo-wschodnim. Prawdopodobnie zanikła już najchłodniejsza strefa 5B, zaś najcieplejsza strefa 7B powiększa swój obszar.

Teorię tę w 2012 roku potwierdził p. Marek Snowarski, a wyniki swoich badań opisał na stronie atlas-roslin.pl

Poniżej mapa stref mrozoodporności z roku 2012 wg opracowania p. Marka Snowarskiego. Jak widać z obszaru Polski zniknęła najchłodniejsza strefa 5B, zaś granice pozostałych stref uległy przesunięciu.

Strefy mrozoodpornośći roślin w Polsce 2012
Opracowanie: Marek Snowarski, atlas-roslin.pl

Jak się jednak okazuje, jeszcze nowsze opracowanie stref mrozoodporności USDA z 2016 roku, wskazuje na dalsze przesuwanie się stref mrozoodporności. Informacje te publikuje p. Robert Sadowski na swoim blogu w artykule Zmiana stref mrozoodporności w Polsce.

Wg tego opracowania na terenie Polski nie ma już strefy 6A, a najchłodniejszą strefą jest 6B. Od strony północno-zachodniej pojawia się też nowa ciepła strefa 8A. Szczegóły przedstawia mapa poniżej.

Strefy mrozoodporności roślin w Polsce 2016
Opracowanie: Robert Sadowski, drzewapolski.pl

Warto się zapoznać z aktualną mapą stref mrozoodporności w Polsce z 2016r., gdyż pokazuje ona, iż możemy obecnie uprawiać wiele nowych gatunków i ciekawych odmian roślin, których jeszcze kilkanaście lat temu nie warto było sadzić. Z drugiej strony warto jednak zachować ostrożność, gdyż nie ma pewności jaki będzie kierunek zmian klimatycznych w przyszłości. Najbardziej prawdopodobne jest jednak dalsze ocieplanie się klimatu. Czekamy zatem na jeszcze nowszą i bardziej aktualną mapę stref mrozoodporności :-)