Pękanie winogron. Dlaczego owoce winorośli pękają?

Pękanie winogron na krzakach to dość powszechnie spotykany problem w uprawie winorośli. Poza uszkodzeniami mechanicznymi, powodowanymi przez ptaki, owady czy gradobicia, pękanie owoców winorośli może być spowodowane niewłaściwym podlewaniem, błędami w nawożeniu oraz atakiem chorób. W tym artykule wyjaśniamy dlaczego owoce winorośli pękają i jak zapobiegać temu zjawisku.

Pękanie winogron. Dlaczego owoce winorośli pękają?
Fot. depositphotos

Winogrona pękają, bo są niewłaściwie podlewane

Utrzymanie stałej wilgotności gleby oraz regularne podlewanie roślin to klucz do sukcesu w uprawie winorośli. Roślina ta nie toleruje przesuszenia oraz przelania podłoża, zwłaszcza w okresie dojrzewania owoców. Zaburzenia w gospodarce wodnej bardzo często objawiają się pękaniem winogron na krzaku.

Do pękania owoców winogron często dochodzi po okresie suszy, zwłaszcza na lekkich glebach. W wyniku suszy wykształcone już owoce nie dostają odpowiedniej ilości wody, ich komórki nie wypełniają się całkowicie sokiem komórkowym. Jeśli dostarczymy winorośli dużą ilość wody na raz, jej braki w roślinach zostają gwałtownie uzupełnione. Tkanki w owocach zwiększają raptownie swoją objętość a skórka pęka nie mając czasu, żeby się rozciągnąć i dostosować do nowych warunków.

Jeśli gleba jest umiarkowanie wilgotna, a rośliny otrzymują wystarczającą ilość wody przez cały okres wegetacji, wówczas taka gwałtowna zmiana nie występuje. Nawet jeśli w wyniku ulewnego deszczu winogrona zwiększają objętość, to tylko nieznacznie.

Regularne podlewanie roślin, ściółkowanie lub zadarnianie podłoża to sposoby na utrzymanie stałej wilgotności gleby w uprawie winorośli. Do ściółkowania najlepiej wykorzystać przekompostowaną korę, a do zadarniania mieszanki wyki, peluszki, seradeli, facelii, gryki, gorczycy lub słonecznika.

Pękanie winogron na krzaku
Fot. depositphotos

Winogrona pękają, bo są niewłaściwie nawożone

Winorośl ma umiarkowane wymagania glebowe - preferuje dość żyzne i przepuszczalne gleby o odczynie 6,5-7,0 pH. W uprawie tej rośliny istotna jest dostępność związków mineralnych korzystnie wpływających na jakość winogron. Dzięki obecności fosforu skórka winogron staje się bardziej elastyczna, a potas, bor i wapń sprawiają, że jest ona gruba i mocna. Natomiast nadmiar azotu powoduje, że skórka winogron jest cienka i słaba, co prowadzi do pękania owoców winorośli.

Należy więc zadbać o prawidłowe nawożenie winorośli na podstawie analizy składu gleby. Można stosować nawozy organiczne oraz mineralne dedykowane winorośli, które posiadają właściwe proporcje niezbędnych składników. Standardowo winorośl nawozi się trzy raz w sezonie:

1. przed ruszeniem wegetacji,
2. dwa tygodnie przed kwitnieniem,
3. po zbiorze owoców.

W przypadku niedoborów składników mineralnych warto w uprawie winorośli wykorzystać interwencyjne nawozy dolistne, które bardzo szybko uzupełniają zawartość poszczególnych związków mineralnych. Do takich preparatów należą np. Help Plant Ca (uzupełnia niedobory wapnia) czy Help Plant B (uzupełnia niedobory boru).

W czasie dojrzewania owoców można stosować opryski winogron naturalnymi środkami, które wpływają wzmacniająco na winogrona. Polecane są między innymi preparaty, takie jak:

• Lecytyna - preparat w składzie zawiera lecytynę, która ogranicza pękanie skórki owoców winorośli. Preparat stosujemy zapobiegawczo w okresie wegetacji winorośli co 10 dni, a także interwencyjnie, po zauważeniu pierwszych objawów pękania winogron.
• Skrzyp Ekstrakt ProBio Ogród - oparty na wyciągu ze skrzypu polnego odżywia, wzmacnia i uodparnia winogrona, przy tym jest zupełnie bezpieczny. Oprysk stosuje się zapobiegawczo od początku sezonu wegetacyjnego oraz doraźnie w odstępach co 10 dni.

Winogrona pękają z powodu choroby

Owoce winorośli pękają w wyniku porażenia groźną chorobą, jaką jest mączniak prawdziwy. Chorobę tę na winogronach wywołuje grzyb Oidium tuckeri. Mączniak prawdziwy winorośli objawia się na wszystkich nadziemnych częściach rośliny w postaci mączystego, białego nalotu. Skórka zainfekowanych owoców pokrywa się ciemnymi plamkami oraz charakterystycznymi spękaniami przypominającymi pajęczynę. Owoce winorośli głęboko pękają i gniją.

Profilaktyka w przypadku tej choroby winorośli polega na zapewnieniu roślinom ciepłego stanowiska, żyznej gleby, dobrej cyrkulacji powietrza oraz prawidłowej agrotechniki. Zaleca się także profilaktycznie opryskiwanie winorośli przed kwitnieniem przy użyciu preparatów siarkowych, np. Siarkol 800 SC lub Siarkol Extra 80 WP.

Do zwalczania mączniaka prawdziwego winorośli możemy wykorzystać też wymienione już wyżej ekologiczne preparaty oparte na lecytynie oraz wyciągu ze skrzypu polnego, które świetnie chronią winorośl przed tą chorobą.

Winogrona pękają z powodu cech odmianowych

Odmiany winorośli różnią się wieloma cechami, w tym także odpornością na pękanie. Spośród odmian deserowych polecanych do uprawy na działkach i w ogrodach odporne na pękanie owoców są odmiany winorośli są: 'Aloszenkin', 'Swanson Red', 'Muskat Blue', 'Talizman', 'Prim', 'Einset Seedless', 'Czarna Pantera', 'Kamila', 'Aurora', 'Regina', 'Bianka', 'Jutrzenka'. Jeśli zatem problemem w naszym ogrodzie jest właśnie pękanie winogron, warto wybrać do uprawy odmiany winorośli z tej listy.

Co robić z pękającymi owocami winorośli?

Co zrobić w sytuacji, gdy mimo starań nie udało się uchronić roślin i nasze winogrona pękają?

Przede wszystkim nie wolno pozostawiać popękanych owoców na krzewach. Przez uszkodzenia w skórce mogą wnikać do środka patogeny a rozwijające się choroby szybko rozprzestrzeniają się na inne rośliny w ogrodzie. Dlatego popękane winogrona należy sukcesywnie usuwać. Na działkach i w ogrodach, gdy roślin jest niewiele, najlepiej ostrożnie ścinać uszkodzone grona - wyciekający z owoców sok może być źródłem infekcji. Do ścinania winnych gron najlepiej używać ostrych narzędzi o tępym zakończeniu, żeby nie uszkodzić zdrowych owoców.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Dlaczego winorośl nie owocuje?
• Cięcie winorośli. Jak i kiedy przycinać winorośl?
• Brązowe plamy na liściach winorośli
• Pilśniowiec winoroślowy. Jak zwalczać szpeciele na liściach winorośli?
• Szkodniki winorośli - objawy, zdjęcia, zwalczanie

Opracowano na podstawie:
1. J. Lisek, Problemy winorośli w Działkowiec 7/2011, s. 68-69;
2. R. Myśliwiec, Uprawa winorośli, PWRiL, Warszawa 2013, s. 90-120;
3. S. D. Ramteke, V. Urkude, S.D. Parhe, S.R. Bhagwat, Berry Cracking; Its Causes and Remedies in Grapes w Trends in Biosciences 10/2017, s. 549-556.