Byliny na skalniak w cieniu
Atrakcyjny skalniak można stworzyć nie tylko w pełnym słońcu, ale także w miejscu zacienionym, np. pod koronami drzew. Podstawą jest odpowiedni dobór roślin. Byliny na skalniak w cieniu nie potrzebują wiele światła ale lubią wilgotne, zazwyczaj próchnicze podłoże. Zobacz, które rośliny sprawdzą się w takich warunkach. Oto ciekawe byliny na skalniak w cieniu - niektóre rzadko spotykane w ogrodach, ale warte uwagi!
Byliny na skalniak w cieniu
Fot. depositphotos
Arizema amurska
Arizema amurska (Arisaema amurense), znana także jako kokorza lub wytryszek, w naturze rośnie pod okapem drzew, dlatego bylina ta będzie dobrze rosła na półcienistym skalniaku. Dorasta do 30-40 cm wysokości. Należy do rodziny obrazkowatych (Araceae). Wyrasta ze spłaszczonej bulwy a jej kwiaty przybierają oryginalną formę kapturowatej pochwy z zagiętym czubkiem. Zakwita w maju, natomiast jesienią pojawiają się ozdobne czerwono-pomarańczowe owoce.
Arizema wymaga stanowiska zacisznego z żyzną, wilgotną glebą próchniczą. W okresie zimowym warto okryć ją stroiszem lub liśćmi.
Arizema amurska - Arisaema amurense
Fot. Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons
Chiastofil naprzeciwlistny
Chiastofil naprzeciwlistny (Chiastophyllum oppositifolium) to niewysoka, zimozielona bylina o oryginalnym pokroju. Dorasta do 10-15 cm, w czasie kwitnienia do 30 cm wysokości. Grube, mięsiste liście mają barwę zieloną lub kremowo-zieloną, w zależności od odmiany. Żółte kwiaty zebrane są w rozgałęzione kwiatostany, przypominające kwiaty złotokapu i pojawiają się od czerwca do lipca.
Chiastofil naprzeciwlistny - Chiastophyllum oppositifolium
Fot. Wouter Hagens, Public domain, Wikimedia Commons
Chiastofil preferuje gleby wapienne, umiarkowanie wilgotne. Ta bylina polecana na skalniak w półcieniu najlepiej wygląda sadzona pojedynczo lub po kilka roślin w grupie. Jest dość odporna na mróz (strefa mrozoodporności roślin 6).
Cyklamen neapolitański
Obdarzony intensywnie pachnącymi kwiatami cyklamen neapolitański (Cyclamen hederifolium) jest atrakcyjną byliną na skalniak w cieniu. Dorasta do 10-15 cm wysokości. Bulwy, z których wyrastają korzenie, mają około 20 cm średnicy. Różowe lub białe, pachnące kwiaty pojawiają się od sierpnia do września. Mozaikowo przebarwione, dekoracyjne liście podobne są do liści bluszczu, dlatego bywa też nazywany cyklamenem bluszczolistnym. Liście wyrastają pod koniec kwitnienia i zasychają w następnym roku na początku lata.
Cyklamen neapolitański, bluszczolistny - Cyclamen hederifolium
Fot. KostasGiannakis, Public domain, Wikimedia Commons
Bylina ta najlepiej rośnie na stanowisku ciepłym, zacisznym i cienistym. Preferuje glebę próchniczą, przepuszczalną, zasobną w wapń. Wymaga przykrycia na zimę (np. stroiszem lub zmieloną korą sosnową). Cyklameny na skalniaku w cieniu najlepiej sadzić po kilka sztuk razem.
Cymbalaria murowa
Tworząca gęste kobierce cymbalaria murowa (Cymbalaria muralis) kwitnie bardzo długo, od maja aż do września. Przypominające lwią paszczę liczne kwiaty mają kolor liliowy, białą wargę i żółtą plamkę. Liście są drobne i grubsze. Ta cieniolubna bylina intensywnie rozrasta się podziemnymi rozłogami. Wciska się w różne szczeliny pomiędzy kamieniami, potrafi także wspinać się po murkach i malowniczo z nich przewieszać.
Cymbalaria murowa - Cymbalaria muralis
Fot. pixabay
Cymbalaria potrzebuje gleby próchniczej i wilgotnej. Na cienistym skalniaku najlepiej sadzić ją pojedynczo lub w małych grupach. Od czasu do czasu warto ją przyciąć.
Dąbrówka rozłogowa
Dąbrówka rozłogowa (Ajuga Reptans) to półzimozielona bylina tworząca nadziemne rozłogi z rozetami liściowymi. Dorasta do 15 cm wysokości. Błyszczące liście najczęściej mają barwę purpurową lub wiśniową. Ładnie kontrastują z niebieskimi lub białymi (w zależności od odmiany) wydłużonymi kwiatostanami, które pojawiają się w maju i sporadycznie przez całe lato.
Dąbrówka rozłogowa
Fot. Jerzy Opioła, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons
Ta cieniolubna bylina skalna preferuje glebę próchniczną, umiarkowanie wilgotną, w miejscu półcienistym lub cienistym, nie toleruje bezpośredniego nasłonecznienia. Sprawdzi się w donicach oraz jako roślina okrywowa. Najlepiej sadzić ją w grupach, po ok. 16 szt/m². W bezśnieżne zimy może przemarzać.
Goryczka bezłodygowa
Goryczka bezłodygowa (Gentiana acaulis) jest niską, górską byliną o intensywnie niebieskich, kielichowatych kwiatach pojawiających się w kwietniu i maju. Liście są niewielkie i tworzą rozety.
Goryczka bezłodygowa - Gentiana acaulis
Fot. pixabay
Houstonia błękitna
Obsypana kwiatami houstonia błękitna (Houstonia caerulea) na skalniaku w cieniu tworzy barwne kobierce. Dorasta do 10-15 cm wysokości i szybko się rozrasta. Kwiaty są drobne, niebieskie z żółtym oczkiem lub białe, zakwitają w maju i czerwcu.
Houstonia błękitna - Houstonia caerulea
Fot. pixabay
Houstonia lubi stanowiska półcieniste, wymaga gleb próchniczych, lekko kwaśnych i umiarkowanie wilgotnych, nie toleruje gleb wapiennych. Jest dość odporna na mróz, ale niekorzystny dla niej jest nadmiar wody w czasie zimy.
Jancea
Jancea (Jancaea Heldreichii) to ciekawa bylina o silnie owłosionych, jajowatych liściach w kolorze niebieskoszarym. Tworzy rozety o średnicy do 10 cm, z których na cienkich pędach wyrastają dzwonkowate kwiaty. Mają głęboką, ametystową barwę i zakwitają w maju.
Jancea najlepiej rośnie w zacienionych szczelinach skalnych, osłoniętych od opadów. Gleba powinna być przepuszczalna i wilgotna. Ta cieniolubna bylina jest wrażliwa na nadmiar wilgoci zimą i niewystarczająco odporna na mróz. Z tego względu polecane jest sadzenie jej w ażurowych, zadołowanych naczyniach, przenoszonych zimą do chłodnej szklarni.
Kokorycz żółta - Corydalis lutea
Fot. David J. Stang, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons
Kokorycz żółta
Kokorycz żółta (Corydalis lutea) to kępiasta bylina kwitnąca od wiosny aż do jesieni (V-IX). Dorasta do 30-50 cm. Liście są drobne i pierzaste, kwiaty żółte, zebrane w krótkie grona. Rozsiewa się sama, ale siewki można łatwo usunąć.
Ta bylina na skalniak w cieniu preferuje gleby przepuszczalne, zawierające wapń i umiarkowanie wilgotne. Najlepiej prezentuje się sadzona w większych grupach (10-20 szt.). Kokorycz żółta sprawdzi się zarówno na skalniakach w cieniu jak i w naturalistycznych ogrodach sadzona pod koronami drzew.
Lewizja liścieniowa
Lewizja liścieniowa (Lewisia cotyledon) to górska roślina, która może ozdobić cienisty skalniak. Ma zgrubiałe korzenie i mięsiste, zimozielone liście tworzące rozetę. W czasie kwitnienia dorasta do ok. 25 cm. Kwiaty pojawiają się od maja do czerwca i w zależności od odmiany mają barwy białe, żółte, różowe, pomarańczowe lub czerwone.
Lewizja liścieniowa - Lewisia cotyledon
Fot. pixabay
Ta bylina preferuje stanowisko półcieniste z przepuszczalną, próchniczą, zasobną w składniki pokarmowe glebą o odczynie lekko kwaśnym i umiarkowanej wilgotności. Nie lubi upałów. Na zimę wskazane jest osłonięcie jej przed opadami, by woda nie zalegała w rozecie.
Miłek amurski
Kwitnący wczesną wiosną miłek amurski (Adonis amurensis) ozdobi żółtymi kwiatami skalniak w cieniu. Kwiaty są duże (ok. 5 cm średnicy) i pojawiają się od lutego do marca, przed rozwojem mocno powcinanych liści. Zasychają one pod koniec czerwca, dlatego jako towarzystwo warto obok miłka posadzić rośliny kwitnące latem.
Miłek amurski - Adonis amurensis
Fot. pixabay
Ta bylina preferuje stanowiska cieniste z glebą wilgotną, przepuszczalną, piaszczysto-gliniastą, lekko kwaśną. Dobrze wygląda sadzony pojedynczo lub w małych grupach.
Pantofelnik dwukwiatowy
Oryginalnie wyglądający pantofelnik dwukwiatowy (Calceolaria biflora) rozświetli każdy cienisty skalniak. Wyglądem zbliżone do przodu pantofelka, intensywnie żółte kwiaty pojawiają się na przełomie maja i czerwca. Nie są duże ale przyciągają liczne owady. Ciemnozielone liście o omszonych brzegach tworzą niską rozetę z której wyrasta kilka pędów kwiatostanowych o wysokości ok. 15 cm.
Pantofelnik dwukwiatowy - Calceolaria biflora
Fot. Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons
Pantofelnik lubi gleby próchniczne, przepuszczalne o kwaśnym odczynie i umiarkowanej wilgotności. Od nadmiaru zalegającej wody korzenie rośliny mogą zgnić, dlatego na zimę warto osłonić ją przed opadami.
Przylaszczka siedmiogrodzka
Urocza przylaszczka siedmiogrodzka (Hepatica transsilvanica) jest długowieczną byliną pochodzącą z Rumunii. Dorasta do 10-15 cm wysokości. Niebieskofioletowe lub różowe kwiaty o średnicy ok. 4,5 cm pojawiają się wczesną wiosną, od marca do kwietnia, przed rozwojem trójklapowych liści. Rozrasta się kłączami a liście często pozostają na zimę.
Przylaszczka siedmiogrodzka - Hepatica transsilvanica
Fot. Rosendahl, Public Domain, Wikimedia Commons
Przylaszczka najlepiej rośnie w glebie próchniczej, umiarkowanie wilgotnej i zawierającej wapń. Na cienistych skalniakach sadzi się ją w większych grupach, w towarzystwie innych cieniolubnych bylin.
Ramonda pirenejska
Porastająca w naturze szczeliny wapiennych skał ramonda pirenejska (Ramonda Myconi) to bardzo efektowna, zimozielona bylina na skalniak w cieniu. Owłosione, pomarszczone i ząbkowane na brzegu, ciemnozielone liście ramondy zebrane są w płaskie rozety o średnicy do 20 cm. Niebieskofioletowe, różowe lub białe kwiaty (w zależności od odmiany) mają średnicę ok. 4 cm i pojawiają się od maja do czerwca.
Ramonda pirenejska - Ramonda Myconi
Fot. Rosendahl, Public Domain, Wikimedia Commons
Ramonda pirenejska najlepiej rośnie na ocienionym i chłodnym stanowisku z próchniczą, przepuszczalną glebą o umiarkowanej wilgotności. Preferuje podłoże wapienne. W rozecie liści, szczególnie zimą nie powinna zbierać się woda, dlatego roślinę należy sadzić ukośnie względem podłoża. Osłona ze stroiszu dodatkowo zabezpieczy ją od wiatru.
Tawułka pojedynczolistna
Ozdobą skalniaków w cieniu może być także tawułka pojedynczolistna (Astilbe simplicifolia). Dorasta do ok. 30 cm wysokości. Ma dekoracyjne, ciemnozielone i postrzępione liście. Białe lub różowawe kwiaty zebrane w rozgałęzione, podobne do pióropuszy wiechy pojawiają się w lipcu.
Tawułka pojedynczolistna - Astilbe simplicifolia
Fot. David J. Stang, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons
Tojeść rozesłana
Niewysoka, płożąca się tojeść rozesłana (Lysimachia nummularia) potrafi ładnie porastać kamienie na półcienistym skalniaku. Jest to łatwa w uprawie bylina o żółtych kwiatach pojawiających się od czerwca do sierpnia. Ma nieduże zielone lub żółte (odmiana 'Aurea') liście osadzone na pędach dorastających nawet do 60 cm długości.
Tojeść rozesłana 'Aurena'
Fot. depositphotos
Bylina ta lubi glebę umiarkowanie wilgotną i dość żyzną, choć poradzi sobie także w zwykłej ziemi ogrodowej. Tojeść nie powinna być narażana na bezpośrednie promieniowanie słoneczne, które przypala jej liście. Na stale wilgotnym podłożu może być ekspansywna.
Poznaj wszystkie sekrety uprawy bylin!
Byliny to wspaniałe rośliny wieloletnie o przepięknych kwiatach i kolorowych liściach. Jeżeli chcesz wybrać najpiękniejsze i najciekawsze byliny do swojego ogrodu oraz poznać wszystkie sekrety ich uprawy, koniecznie zajrzyj do książki Cudowny Świat Bylin.
Czytając tę książkę dowiesz się jak stworzyć cudowną, pełną uroku rabatę bylinową, która będzie zachwycać kolorami przez cały rok!
Znajdziesz tu opisy ponad 100 rodzajów bylin, wielu gatunków i odmian, które mogą zamienić Twój ogród w piękny raj pełen kolorowych kwiatów. Dowiesz się jak komponować byliny ze sobą oraz jak dobrać rośliny odpowiednie do gleby i warunków panujących w Twoim ogrodzie.
Ta niezwykła książka łączy w sobie encyklopedię z poradnikiem uprawy bylin. Na 344 stronach znajdziesz setki sprawdzonych rad, napisanych prostym, zrozumiałym językiem, 625 kolorowych zdjęć i aż 187 rysunków, stanowiących doskonałą ilustrację do części poradnikowej.
Spraw, aby rabata bylinowa stała się wizytówką Twojego ogrodu :-)
Monika Chwała
Przeczytaj również:
- Kwiaty na skalniak długo kwitnące
- Byliny na skalniak w słońcu
- Budowa skalniaka - krok po kroku
- Skalniak w donicy na balkonie
Opracowano na podstawie:
1. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016;
2. Katalog bylin - kwiaty, trawy i paprocie polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2005;
3. Katalog ozdobnych roślin ogrodowych, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2018.
