Słoneczniczek szorstki - właściwości, odmiany, uprawa, ciekawostki

Słoneczniczek szorstki to jedna z najwartościowszych bylin letnich. Jest ceniony za obfite i długie kwitnienie oraz właściwości miododajne jego kwiatów. Niewielkie wymagania oraz duża wytrzymałość tej rośliny sprawiają, że uprawa słoneczniczka szorstkiego może udać się w każdym ogrodzie. Poznaj warte zainteresowania odmiany słoneczniczka szorstkiego do uprawy ogrodowej oraz liczne ciekawostki dotyczące tego gatunku.

Słoneczniczek szorstki - Heliopsis helianthoides
Fot. pixabay

Jak wygląda słoneczniczek szorstki

Słoneczniczek szorstki (Heliopsis helianthoides var. scabra) jest byliną należącą do rodziny astrowatych (Asteraceae) pochodzącą z Ameryki Północnej. Za sprawą niewielkich wymagań oraz dużej odporności słoneczniczek rozpowszechnił się na całym świecie, również w Polsce.

Silnie rozrastający się słoneczniczek tworzy kępy wzniesionych, szorstko owłosionych pędów. Roślina dorasta do 0,7-1,0 m wysokości. Lancetowate liście słoneczniczka są skórzaste i z obu stron szorstko owłosione.

Od czerwca, na szczytach pędów, pojawiają się koszyczkowate kwiatostany osadzone na długich szypułkach. Koszyczki kwiatowe mają średnicę 5-10 cm. Słoneczniczek kwitnie najczęściej na żółto, ale dostępne są także odmiany o czerwonych kwiatach. Okres kwitnienia trwa do września. Owocami słoneczniczka są płaskie niełupki.

Słoneczniczek szorstki - właściwości i zastosowanie

Słoneczniczek szorstki jest rośliną miododajną, przyciągającą motyle, pszczoły i inne zapylacze. Kwiaty słoneczniczka są źródłem cennego nektaru i pyłku nie tylko latem, ale także jesienią. Nasiona słonecznika szorstkiego są natomiast przysmakiem dla ptaków, co czyni go gatunkiem niezwykle cennymi i sadzonym w ogrodach przyjaznych zwierzętom.

Ze względu na krzaczasty pokrój słoneczniczek szorstki jest wartościową rośliną rabatową. Gatunek ten ma także zastosowanie osłonowe, może być wykorzystywany jako nieformalny żywopłot, roślina na obwódki oraz na kwiaty cięte.

Słoneczniczek szorstki w towarzystwie przegorzanu
Fot. pixabay

Piękno tych złociście kwitnących roślin doskonale podkreślają kwitnące na niebiesko: astry bylinowe wieloletnie, ostróżka ogrodowa, dzwonek karpacki, przetacznik kłosowaty oraz przegorzan.

Jeśli zależy nam na stworzeniu ogrodu w słonecznych barwach, posadźmy w towarzystwie słoneczniczka rośliny takie jak: nawłoć pospolita, nagietek lekarski, nachyłek dwubarwny, rudbekia, dzielżan ogrodowy, pysznogłówka, cynia czy krwawnik ogrodowy.

Słoneczniczek szorstki - odmiany

W ogrodach uprawiane są głównie odmiany słoneczniczka szorstkiego uzyskane przez hodowców. Jest ich dość sporo, a najpopularniejsze przedstawiamy poniżej.

Słoneczniczek szorstki 'Bleeding hearts' - odznacza się pięknymi kwiatami, których kolor zmienia się z czerwonego na pomarańczowy a następnie na żółty. Z intensywnymi kwiatami pięknie kontrastują mahoniowobrązowe liście. Ta dorastająca do 1,2 m wysokości roślina jest polecana na kwiat cięty.

Słoneczniczek szorstki - Heliopsis helianthoides
Fot. pixabay

Słoneczniczek szorstki 'Burning hearts' - to kępiasta roślina dorastająca do 1,2 m wysokości. W lipcu na szczytach wzniesionych pędów pojawiają się niewielkie, koszyczkowe żółto-czerwone kwiaty utrzymujące się aż do października. Na uwagę zasługuje również nietypowe, ciemnofioletowe wybarwienie liści i łodyg.

Słoneczniczek szorstki 'Light of Loddon' - o jasnożółtych, dużych, półpełnych kwiatach i dużych lancetowatych liściach. Odmiana ta tworzy gęste, dekoracyjne kępy. Słoneczniczek szorstki 'Light of Loddon' kwitnie późnym latem i wczesną jesienią.

Słoneczniczek szorstki 'Patula' - osiąga w okresie kwitnienia 1,2 m wysokości. Ząbkowane, lancetowate liście są zielone, a pojawiające się w połowie lata kwiaty półpełne i jasnożółte.

Słoneczniczek szorstki 'Goldgefieder' - tworzy kępy o wysokości do 1,4 m. Liście tej odmiany są jajowate, intensywnie zielone, natomiast kwiaty podwójne i ciemnożółte.

Słoneczniczek szorstki 'Hohlspiegel' - dorasta do 1,2 m wysokości. Jajowate liście są ciemnozielone, a pojawiające się późnym latem kwiaty duże i złocistożółte.

Słoneczniczek szorstki 'Asahi'
Fot. pixabay

Słoneczniczek szorstki 'Karat' - odznacza się dużymi, intensywnie żółtymi kwiatami. Dorasta do 1,5 m wysokości i jest polecany na kwiat cięty.

Słoneczniczek szorstki 'Loraine Sunshine' - wyróżnia się nie tylko ciemnożółtymi kwiatami, ale także ciekawie wybarwionymi liśćmi - blaszka liściowa między nerwami jest koloru białego. Zwarte, kompaktowe kępy słoneczniczka dorastają do 0,8 m wysokości. Odmiana ma wszechstronne zastosowanie, doskonale wygląda na rabacie jako żywopłot i obwódka.

Słoneczniczek szorstki 'Summer Nights' - nadaje się na kwiat cięty. Ciemnożółte kwiaty słoneczniczka mają ciemny, mahoniowy środek i ładnie kontrastują z liśćmi o purpurowym odcieniu.

Słoneczniczek szorstki 'Venus' - do 1,2 m wysokości. Pojedyncze, żółte kwiaty osadzone na silnych pędach są polecane na kwiat cięty.

Ciekawostka!
Odmiany słoneczniczka szorstkiego o pojedynczych kwiatach ('Bleeding hearts', 'Venus', 'Karat') są polecane na kwiat cięty, ponieważ zachowują świeżość dłużej niż odmiany kwiatach pełnych lub półpełnych.

Słoneczniczek szorstki - uprawa

Słoneczniczek szorstki nie jest specjalnie wymagający, a do tego radzi sobie nawet w niekorzystnych warunkach środowiskowych.

Uprawa słoneczniczka szorstkiego najlepiej udaje się w pełnym słońcu, jednak roślina ta toleruje również lekki półcień. Gleba po uprawę słoneczniczka powinna być świeża, przepuszczalna, żyzna, o odczynie od lekko kwaśnego do obojętnego (pH 5,5-7,0). Na mało zasobnej i suchej glebie roślina także sobie poradzi, lecz jej kwitnienie będzie słabe i mało obfite.

Słoneczniczek szorstki jest w pełni mrozoodporny. Zalicza się go do strefy mrozoodporności roślin 4, co oznacza, że dobrze zimuje w całej Polsce. Roślina ta dobrze znosi również upały i nie traci przy tym intensywnego koloru kwiatów.

Słoneczniczek szorstki - podlewanie

Słoneczniczek wyróżnia się odpornością na suszę, dzięki czemu nie wymaga częstego podlewania. Jeśli jednak przez długi czas roślina nie będzie otrzymywać wody - nie zawiąże pąków kwiatowych. Dlatego podczas okresów bezdeszczowych, powinniśmy podlewać rośliny. W tym celu, 1-2 razy w tygodniu, powinniśmy nawadniać rośliny używając ciepłej wody. Zabieg podlewania słoneczniczka szorstkiego warto połączyć z odchwaszczaniem oraz spulchnieniem gleby.

Słoneczniczek szorstki - Heliopsis helianthoides
Fot. pixabay

Słoneczniczek szorstki - nawożenie

Prawidłowo nawożony słoneczniczek długo i obficie kwitnie. Dlatego warto zadbać zarówno o jakość gleby, jak i regularne nawożenie. Najkorzystniej jest zasilać rośliny raz w tygodniu, stosując naprzemiennie nawóz mineralny dla roślin kwitnących oraz nawozy organiczne. Korzystne dla roślin jest również ściółkowanie grubą warstwą kompostu. Ściółka, poza dostarczaniem substancji odżywczych, ogranicza parowanie wody z podłoża oraz tłumi chwasty. Jeśli roślina jest odpowiednio pielęgnowana, jej kwitnienie zakończy się dopiero z końcem września, a może i dopiero w październiku.

Słoneczniczek szorstki - przycinanie

Przycinanie słoneczniczka szorstkiego nie jest konieczne, jednak pomaga utrzymać rośliny w doskonałej kondycji. Wiosną warto delikatnie uszczyknąć końcówki pędów, dzięki czemu rośliny ładnie się rozkrzewią. Regularne usuwanie przekwitłych kwiatów wydłuży kwitnienie oraz ograniczy samosiewy. Z końcem jesieni należy ściąć pędy tuż nad ziemią i uprzątnąć pozostałości organiczne. Mrozoodpornego słoneczniczka nie musimy osłaniać na zimę.

Warto wiedzieć!
Słoneczniczek szorstki rosnący na słabym podłożu wymaga odmłodzenia co 3-4 lata oraz przesadzenia na nowe miejsce. Na żyznym i próchniczym podłożu bylina może rosnąć na jednym stanowisku znacznie dłużej.

Słoneczniczek szorstki - rozmnażanie

Bez większego problemu możemy wykonać rozmnażanie słoneczniczka szorstkiego za pomocą nasion. Na rozsadniku wysiewamy nasiona w maju lub czerwcu, natomiast w szklarni w kwietniu. Siewki pojawiają się po 2-3 tygodniach. Gdy rośliny wytworzą się 2-3 liście właściwe należy je przerwać pozostawiając najsilniejsze okazy. Rozsadę sadzimy na docelowym miejscu w sierpniu lub wrześniu w rozstawie 40-50x50-60 cm.

Ogrodowe odmiany słoneczniczka korzystniej będzie rozmnożyć wegetatywnie przez podział kępy. Rozmnażanie bylin przez podział wykonujemy wiosną (kwiecień-maj) lub zimą. Wykopaną kępę dzielmy na kilka części, tak by każda miała przynajmniej jeden pąk i mocne korzenie. Sadzonki przygotowane zimą najlepiej umieścić pojedynczo w doniczkach, które dołujemy pod osłonami.

Do gruntu sadzimy rośliny, gdy minie ryzyko wystąpienia przymrozków, czyli po 15 maja. Rozstawa sadzenia taka sama, jak w przypadku roślin uzyskanych z siewu nasion.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Kwiaty ogrodowe łatwe w uprawie
• Kwiaty ogrodowe wieloletnie długo kwitnące
• Żółty ogród - rośliny kwitnące na żółto, żółte liście i owoce
• Kwiaty wieloletnie do ogrodu bez wykopywania

Opracowano na podstawie:
1. H. Chmiel (redakcja), Uprawa roślin ozdobnych, PWRiL, Warszawa 1980, s. 371-372;
2. J. Marcinkowski, Byliny ogrodowe, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2002, s. 241;
3. J. Grzegory, Ogród przy domu, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1976, s. 128;
4. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016, s. 358.