Nachyłek - odmiany, uprawa, zimowanie, rozmnażanie
Do rodzaju nachyłek (Coreopsis) należy kilkadziesiąt gatunków roślin, w tym byliny oraz gatunki jednoroczne. Niewielkie wymagania tych roślin oraz dostępność wielu ciekawych odmian sprawiają, że uprawa nachyłków w ogrodzie staje się coraz popularniejsza. Podpowiadamy jak pielęgnować te rośliny aby pięknie i długo kwitły, jakie gatunki i odmiany nachyłków warto posadzić na ogrodowych rabatach, a także jakie są najlepsze sposoby na ich rozmnażanie.
Nachyłek - Coreopsis
Fot. pixabay
Jak wygląda nachyłek?
Nachyłki należą do rodziny astrowatych (Asteraceae) i w stanie dzikim występują w Ameryce Północnej. W Polsce najczęściej spotkać można nachyłka wielkokwiatowego (Coreopsis grandiflora), nachyłka lancetowatego (Coreopsis lanceolata), nachyłka okółkowego (Coreopsis verticillata) oraz nachyłka barwierskiego (Coreopsis tinctoria).
Podobnie jak inne gatunki z rodziny astrowatych, nachyłki to rośliny zielne, o krzaczastym pokroju. Dekoracyjne, pojedyncze lub półpełne koszyczki kwiatowe pojawiają się latem i często utrzymują się, aż do przymrozków. Jaskrawe, ciepłe żółcie i czerwienie ożywiają każdy zakątek ogrodu. Nowe odmiany nachyłków zachwycają nietypowym wybarwieniem i kształtem płatków, obfitym kwitnieniem oraz kompaktowymi rozmiarami.
Gdzie sadzić nachyłki?
Nachyłki są cenionymi roślinami rabatowymi idealnie wpasowującymi się w naturalistyczne czy rustykalne klimaty. Pięknie prezentują się sadzone w większych grupach, w towarzystwie bylin o podobnych wymaganiach, takich jak: rozplenica wschodnia, zawilec nadmorski, nawłoć, posłonek, ostróżka ogrodowa, dzwonek ogrodowy, przetacznik, szałwia omszona, gailardia oścista lub czyściec wełnisty. Dla kwitnących na żółto nachyłków dobrym towarzystwem będą też, kwitnące na fioletowo bądź bordowo, odmiany krwawnika ogrodowego. Efekt tego zestawienia kolorystycznego dobrze widać na fotografii poniżej.
Żółty achyłek (Coreopsis) w towarzystwie bordowego krwawnika (Achillea)
Fot. depositphotos
Wysokie odmiany nachyłków uprawiane są często na kwiaty cięte, a karłowe świetnie pasują do ogrodów skalnych lub jako rośliny na obwódki. Odmiany kompaktowe nachyłków sprawdzą się w uprawie pojemnikowej ozdabiając słoneczne balkony, tarasy i podwórka.
Nachyłek - gatunki i odmiany
Spośród nachyłków występujących w uprawach ogrodowych kilka gatunków zasługuje na szczególną uwagę, zarówno ze względu na mnogość ciekawych odmian, jak i ich zastosowanie.
Nachyłek wielkokwiatowy (Coreopsis grandiflora) - to krótkowieczna bylina, która w stanie naturalnym zasiedla suche i piaszczyste tereny Ameryki Północnej. Dorastające do 80 cm wzniesione pędy porastają lancetowate, pierzaste liście. Dekoracyjne koszyczki kwiatowe osiągają średnicę 4-6 cm. Kwiaty języczkowe mają nieregularne wcięcia na wierzchołkach. Nachyłek wielkokwiatowy sprawdzi się sadzony na rabatach, ale najczęściej uprawiany jest na kwiat cięty.
Nachyłek wielkokwiatowy - Coreopsis grandiflora
Fot. depositphotos
Spośród odmian ogrodowych największą popularnością cieszy się nachyłek wielkokwiatowy 'Sunray' o złotożółtych, pełnych lub półpełnych koszyczkach kwiatowych. Zaletą tej odmiany jest wysoka mrozoodporność (zaliczono ją do strefy mrozoodporności roślin 4, podczas gdy gatunek należy do strefy 6). Jeśli zaś szukamy odmian niższych, karłowych, warto zainteresować się nachyłkiem wielkokwiatowym 'Sunrise' o półpełnych kwiatach barwy żółtej. Ta odmiana dorasta do zaledwie 50 cm wysokości i może być uprawiana nie tylko na ogrodowych rabatach ale też w pojemnikach tarasowych. Wymaga jednak grubej warstwy okrycia na zimę, gdyż jej mrozoodporność jest znacznie słabsza (strefa 7).
Nachyłek lancetowaty (Coreopsis lanceolata) - to bylina o zwartym i krzaczastym pokroju. Występuje w stanie naturalnym na obszarze Ameryki Północnej. Delikatne pędy osiągające 70 cm wysokości porośnięte są całobrzegimi, lancetowatymi liśćmi. Na szczytach pędów latem pojawiają się koszyczki kwiatowe o średnicy 4-6 cm. Ze względu na kompaktowy pokrój nachyłek lancetowaty idealnie sprawdza się na rabatach oraz jako obwódka.
Nachyłek lancetowaty - Coreopsis lanceolata
Fot. depositphotos
Nachyłek okółkowy 'Moonbeam' - Coreopsis verticillata
Fot. depositphotos
W ogrodach chętnie uprawiana jest odmiana nachyłka okółkowego 'Moonbeam' o kwiatach jasnożółtych, niemal kremowych. Roślina ta dorasta do 40 cm wysokości. Jeśli zaś poszukujemy roślin o jeszcze mniejszych rozmiarach, warto zwrócić na nachyłka okółkowego 'Zagreb', który dorasta do zaledwie 25-30 cm wysokości. Dodatkowo charakteryzuje się dużą odpornością na suszę.
Nachyłek barwierski (Coreopsis tinctoria) - to roślina jednoroczna o pojedynczych, często dwubarwnych kwiatach pojawiających się latem i utrzymujących, aż do jesieni. Nadaje się na kwiat cięty i jest szczególnie atrakcyjna, gdy rośnie w większych skupiskach.
Nachyłek barwierski - Coreopsis tinctoria
Fot. depositphotos
Najciekawsze odmiany nachyłków do amatorskiej uprawy w ogrodach przedstawiamy w poniższej tabeli. Z tego dość dużego wyboru odmian każdy ogrodnik może wybrać coś pasującego na własną działkę lub do nasadzeń w donicach i pojemnikach. Pod tabelą znajduje się link ummożliwiający pobranie zestawienia odmian nachyłków w wersji do wydrukowania :-)
Pobierz tę tabelę w wersji do wydrukowania:
Nachyłek - uprawa
Mało wymagające nachyłki poradzą sobie nawet na glebie piaszczystej czy mało urodzajnej jednak preferują stanowiska słoneczne, a podłoże przepuszczalne i żyzne o odczynie pH 5,5-6,5.
Nachyłki sadzimy w od początku kwietnia do końca września w rozstawie ok. 9 szt. na m². Najlepiej wyglądają sadzone w grupach po kilkanaście sztuk tej samej odmiany. Musimy pamiętać, że nachyłki silnie się rozrastają dzięki rozbudowanym rozłogom, więc warto regularnie, co kilka lat dzielić bryłę korzeniową, jednocześnie pozyskując w ten sposób nowe sadzonki.
Rośliny nie wymagają specjalnej opieki, dobrze radzą sobie same. Nawozimy je umiarkowanie, tak by nie osłabić kwitnienia. Do nawożenia nachyłków można wykorzystać nawozy mineralne wieloskładnikowe, pamiętając jednak aby stosować również choć raz w roku kompost lub od czasu do czasu podlewać je biohumusem, które poprawiają strukturę gleby i kondycję rośliny bez ryzyka przenawożenia.
Nachyłki dobrze znoszą suszę. Podlewamy je tylko przy długotrwałym braku opadów i uważając by nie przelać roślin, gdyż nie tolerują zalewania systemu korzeniowego.
Aby rośliny kwitły jak najdłużej na bieżąco usuwamy przekwitłe kwiatostany. Ze względu na wiotkie pędy wysokie odmiany nachyłków mogą wymagać stosowania podpór.
Nachyłek - zimowanie
Nachyłki jednoroczne jesienią kończą swój żywot. Natomiast większość nachyłków bylinowych jest wystarczająco mrozoodporna aby przezimować w ogrodach (stera mrozoodporności 6A). Zazwyczaj wytrzymują spadki temperatur nawet do -30°C. Najbardziej mrozoodpornym gatunkiem nachyłka, spośród wymienionych w tym artykule, jest nachyłek lancetowaty, któremu przypisano strefę mrozoodporności 4.
Późną jesienią część nadziemną nachyłków bylinowych ścinamy przy ziemi. Osłony zimowej wymagają głównie młode rośliny. Jako ściółka okrywająca nachyłki doskonale sprawdzi się kompost, opadłe z drzew jesienne liście oraz kora ogrodowa. Przy suchych, mroźnych i słonecznych zimach warto rośliny osłonić stroiszem lub agrowłókniną żeby ochronić je przed suszą fizjologiczną. Takie okrycie zapobiega parowaniu wody i wysychaniu ziemi, gdy nie ma warstwu śniegu.
Przekwitłe kwiatostany nachyłków warto usuwać
Fot. pixabay
Nachyłek - rozmnażanie
Starsze, rozrośnięte nachyłki bylinowe najłatwiej rozmnożyć poprzez podział kęp. Gatunki jednoroczne jak i bylinowe wysiewamy też z nasion.
Rozmnażanie nachyłka z nasion - nasiona wysiewamy jesienią lub wiosną - w marcu do inspektu (dzięki temu zakwitną nieco szybciej), a w kwietniu bezpośrednio do gruntu. Skrzynki lub doniczki wypełniamy podłożem przepuszczalnym najlepiej substratem torfowym z niewielką zawartością gliny. Najlepiej aby odczyn pH ziemi wynosił 5,8-6,5. Nasiona kiełkują po 4-8 dniach w temperaturze 20-22°C. Wyprodukowaną rozsadę przesadzamy do gruntu w maju.
Rozmnażanie nachyłka przez podział kępy - dojrzałe rośliny możemy podzielić wczesną wiosną. Zwykle podział bylin wykonuje się od razu po wykopaniu z ziemi. Roślinę dzielimy na części, tak, aby każda z nich miała kilka wierzchołków wzrostu. Następnie skracamy liście i korzenie, sadzimy bezpośrednio w gruncie lub w pojedynczych doniczkach, aby rośliny się lepiej ukorzeniły, po czym obficie podlewamy.
mgr inż. Anna Błaszczuk
Opracowano na podstawie:
1. Czuchaj P., Nachyłek wielkokwiatowy w Rośliny Ozdobne 8/2014;
2. Czuchaj P., Nachyłek okółkowy w Rośliny Ozdobne 12/2018;
3. Marcinkowski J. Byliny ogrodowe, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 2002 s. 184;
4. Katalog bylin - kwiaty, trawy, paprocie, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o.o., Warszawa, 2018, s. 65-66.
Przeczytaj również:
Kwiaty ogrodowe wieloletnie długo kwitnące
Kwiaty ogrodowe wieloletnie długo kwitnące sprawią, że rabata kwiatowa będzie wypełniona barwnymi kwiatostanami niemal przez cały sezon od wiosny do jesieni. Oto nasze zestawienie - 20 najlepszych wieloletnich kwiatów ogrodowych o długim terminie kwitnienia, które ozdobią rabaty w Twoim ogrodzie od maja do października! Więcej...
Kwiaty ogrodowe łatwe w uprawie
Łącząc ze sobą mało wymagające kwiaty jednoroczne i byliny, przy minimum pielęgnacji, możemy stworzyć pięknie i długo kwitnący ogród. Oto 10 łatwych w uprawie kwiatów ogrodowych, które sprawdzą się na każdej rabacie. Wystarczy je posiać lub posadzić i gotowe! Więcej...
Byliny wieloletnie długo kwitnące - całe lato i jesienią
Szukając roślin do ogrodu chcemy, by efekt dekoracyjny z ich zastosowaniem był jak najdłuższy, a rośliny nie wymagały wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Oto zestawienie 20 najciekawszych wieloletnich bylin kwitnących całe lato i jesienią! Więcej...
