Motyl bielinek kapustnik. Jak zwalczać gąsienice na kapuście?

Motyl bielinek kapustnik to uciążliwy szkodnik warzyw kapustnych. Małe zielone gąsienice bielinka uszkadzają liście kapusty, wygryzając w nich liczne dziury. Uszkodzenia takie pojawiają się masowo latem. Warto zatem dowiedzieć się jak zwalczać gąsienice bielinka w ogrodzie warzywnym, zanim te uszkodzą nasze kapusty. Zobacz jakie są sprawdzone domowe sposoby na ekologiczne zwalczanie bielinka kapustnika oraz poznaj najlepszy oprysk na tego szkodnika kapusty!

Bielinek kapustnik - dorosły motyl
Fot. pixabay

Jak wygląda motyl bielinek kapustnik?

Bielinek kapustnik (Pieris brassicae) to dość duży, kremowo biały motyl o rozpiętości skrzydeł od około 5 do 6 cm. Naroża pierwszej pary skrzydeł bielinka kapustnika mają czarne lub brunatne zabarwienie. Dorosłe samice na pierwszej parze skrzydeł mają po 2 owalne czarne plamki. U samców plamek tych nie ma, co pozwala łatwo odróżnić osobniki obu płci. Druga para skrzydeł zarówno u samców i samic bielinka wygląda identycznie - jest biała z parą czarnych małych plamek w górnej części.

Larwy bielinka kapustnika to żółtozielone gąsienice z czarną głową i z czarnymi różnej wielkości plamkami oraz trzema żółtymi pasami rozmieszczonymi po bokach i na grzbiecie. Ich ciało pokryte jest licznymi włoskami. Gąsienica bielinka kapustnika może osiągać długość do 4,5 cm.

Gąsienice bielinka kapustnika - objawy i szkodliwość

Gąsienice bielinka to uciążliwe szkodniki kapusty. Objawy występowania gąsienic na kapuście to przede wszystkim liczne dziury wygryzione w liściach. Atakowane rośliny to: kapusta głowiasta i kapusta pekińska, ale także kalafior, jarmuż, brokuł, kalarepa, rzepak i gorczyca. Spośród roślin ozdobnych atakowana jest najczęściej nasturcja.

Dziury w liściach kapusty wygryzione przez gąsienice bielinka
Fot. depositphotos

Żerujące na kapuście gąsienice bielinka mogą wyjeść cały miąższ liścia, pozostawiając tylko grubsze nerwy. Powodują w ten sposób szkieletowanie liści i gołożery. Na liściach można dostrzec małe zielone gąsienice bielinka kapustnika żerujące pojedynczo lub w grupach.

Gąsienice bielinka kapustnika na roślinach warzywnych pojawiają się zazwyczaj w okresie od lipca do sierpnia, a żerować mogą jeszcze we wrześniu. W tym okresie trwa lot motyli drugiego pokolenia, którego samice składają jaja na spodniej części liści warzyw kapustnych. Jaja są składane w złożach od 15 do nawet 200 sztuk, a jedna samica może złożyć do 600 takich jaj.

Jaja bielinka kapustnika są podłużne, żeberkowane, o długości do 1,2 mm. Zaraz po złożeniu są kremowe, a z czasem przebarwiają się od koloru żółtego do pomarańczowego. Łatwo je dostrzeżemy zaglądając pod spód liści.

Bielinek kapustnik - jaja i gąsienice
Fot. depositphotos

Czas od złożenia jaj do wylęgu gąsienic trwa zaledwie 7 dni, zaś żerowanie i rozwój gąsienic trwa do około 2 do 4 tygodni. Dorosłe gąsienice bielinka kapustnika opuszczają rośliny kapustne i poszukują miejsca na przepoczwarczenie się i zimowanie. Poczwarki bielinka kapustnika są zielonoszare, podłużne z czarnymi kropkami, długości do 2,5 cm. Zimują przytwierdzone oprzędem do płotów, gałęzi krzewów i drzew, a także ścian budynków.

Bielinek kapustnik - poczwarka
Fot. depositphotos

Dla warzyw kapustnych szkodliwe jest drugie pokolenie bielinka kapustnika, którego gąsienice żerują latem. Po przezimowaniu w okresie wiosennym wylęga się pierwsze pokolenie, jednak jego gąsienice żerują głównie na chwastach, nie czyniąc zniszczeń w roślinach uprawnych. Czasem w październiku pojawia się także nieliczne trzecie pokolenie bielinka kapustnika.

Warto wiedzieć!
Objawy żerowania gąsienic bielinka kapustnika mogą przypominać uszkodzenia powodowane przez pchełki ziemne lub gąsienice tantnisia krzyżowiaczka. Pomyłka w rozpoznaniu sprawcy uszkodzeń na roślinach może spowodować trudności w zwalczeniu szkodnika. Dotyczy to głównie pchełek, które zwalcza się nieco innymi metodami niż gąsienice motyli.

Motyl bielinek kapustnik - zwalczanie ekologiczne

Bielinek kapustnik jest często spotykanym i bardzo uciążliwym szkodnikiem w uprawie kapusty i innych warzyw kapustnych. Na szczęście można go zwalczać ekologicznie, a ogrodnicy mają swoje domowe sposoby na bielinka kapustnika, dzięki którym występowanie szkodnika można na tyle ograniczyć aby nie zagrażał on uprawom na działce lub w przydomowym ogródku.

1. Usuwaj chwasty

Występowanie bielinka kapustnika możemy ograniczyć poprzez usuwanie chwastów w okresie wiosennym, kiedy to na chwastach rozwija się pierwsze pokolenie tego szkodnika. Dobrze aby w okolicy naszego warzywnika nie było żadnych dziko rosnących chwastów.

2. Uprawa współrzędna z ziołami

W okolicy warzyw kapustnych warto też sadzić rośliny, których zapach odstrasza lub dezorientuje motyle bielinka kapustnika. Do odstraszania bielinka kapustnika można wykorzystać takie zioła jak: hyzop, szałwia, tymianek, lawenda, majeranek, mięta oraz ozdobna aksamitka. Najbardziej popularne jest jednak sadzenie warzyw kapustnych współrzędnie z pomidorami i selerem. Pomidory sadzone obok kapusty, odstraszają nie tylko bielinka kapustnika ale również pchełki ziemne i piętnówkę kapustnicę.

3. Posadź nasturcje

W okolicach grządek z kapustą warto także sadzić nasturcje. Są one przysmakiem bielinka kapustnika i będą one odciągać uwagę motyli od kapusty. Przynajmniej część jaj zostanie złożona na nasturcjach, zamiast na kapuście i to nasturcje będą objadane przez wylęgające się gąsienice.

Gąsienice bielinka kapustnika na liściach nasturcji
Fot. depositphotos

4. Usuwaj gąsienice i jaja bielinka

Jeśli chcemy zapobiec uszkodzeniom powodowanym przez gąsienice bielinka kapustnika, powinniśmy od lipca przeglądać warzywa kapustne pod kątem występowania jaj lub gąsienic bielinka kapustnika. Jeśli pod spodem liści zauważymy złoża jaj lub gąsienice wyjadające dziury na liściach kapusty, kalafiorów lub brokułów, należy je natychmiast ręcznie usunąć. W innych terminach warto usuwać także poczwarki bielinka kapustnika zauważone w pobliżu ogrodu.

5. Wykonaj opryski z chwastów i ziół

Po zauważeniu gąsienic warto wykonać opryski na bielinka kapustnika, które możemy samodzielnie przygotować w domu ba bazie ziół i chwastów. Te naturalne, domowe sposoby na bielinka kapustnika to wyciąg krwawnika pospolitego, wrotyczu lub liści pomidora. Warto jednak zauważyć, że tylko oprysk z krwawnika pozwala zwalczać gąsienice bielinka. Opryski z wrotyczu i liści pomidora trzeba wykonać wcześniej, w okresie lotu motyli, a ich celem jest zniechęcenie samic tego szkodnika do złożenia jaj na kapuście.

Aby przygotować oprysk na bielinka kapustnika z wrotyczu należy sporządzić wywar z tej rośliny. W tym celu 500g rozdrobnionego świeżego ziela wrotyczu lub 75 g suszu należy moczyć w 10 litrach wody przez 24 godziny, a następnie gotować przez 20 minut. Opryskujemy rośliny tym wywarem bez rozcieńczenia po zauważeniu obecności motyli bielinka kapustnika.

Bielinek kapustnik - gąsienica
Fot. pixabay

Aby przygotować oprysk na bielinka kapustnika z krwawnika należy 1 kg świeżych, kwitnących roślin lub 100g suszu z krwawnika zalać 10 litrami wody i pozostawić na 24 godziny. Następnie gotujemy to przez 30 minut. Po wystudzeniu, bez rozcieńczania, opryskujemy rośliny, na których żerują gąsienice bielinka.

Aby przygotować oprysk na bielinka z liści pomidora musimy 150g liści i pędów pomidora zalać 10 litrami wody i odstawić na 2 godziny. Wyciąg stosuje się bez rozcieńczenie w okresie lotu motyli bielinka kapustnika.

Gotowe opryski na bielinka kapustnika

Jeżeli gąsienic bielinka na kapuście, kalafiorach czy brokułach jest niewiele, w warunkach uprawy ogrodowej powinno wystarczyć ręczne zbieranie gąsienic i opryski z krwawnika. W przypadku dużej liczby grządek z warzywami kapustnymi oraz licznej inwazji szkodnika, nie obędzie się bez silniejszych oprysków, które kupimy w sklepach ogrodniczych.

Jako próg zagrożenia wymagający wykonania oprysków na gąsienice bielinka kapustnika można przyjąć 3-4 złoża jaj lub 10 gąsienic na 10 roślinach. Czyli średnio jedna gąsienica na jedną kapustę.

Do oprysku na bielinka kapustnika warto wykorzystać przede wszystkim biologiczny preparat Lepinox Plus. W składzie zawiera on bakterię Bacillus thuringiensis subsp. Kurstaki, która jest szkodliwa dla gąsienic motyli. Środek ten działa selektywnie, zwalcza tylko szkodniki i jest bezpieczny dla owadów pożytecznych.

Do zastosowań amatorskich Lepinox Plus jest pakowany w saszetki 3x10g. Saszetkę 10g należy rozpuścić w 3-5 litrach wody, a zatem pasuje to do najczęściej spotykanych pojemności opryskiwaczy ogrodowych. Taka ilość wystarczy na oprysk 100m² upraw. Preparatem tym można zwalczać też inne szkodniki kapusty, takie jak piętnówka kapustnica i tantniś krzyżowiaczek.

Jeśli metody ekologiczne i naturalne nie przyniosą rezultatu, do oprysku na gąsienice bielinka kapustnika można też wykorzystać środki owadobójcze: Karate Gold oraz Deltam. Szczególnie warty polecenia jest ten drugi, ze względu na krótki okres karencji wynoszący tylko 7 dni oraz wysoką skuteczność zarówno przeciwko gąsienicom bielinka kapustnika, jak i bielinka rzepnika.

Opracowano na podstawie:
1. M. Orłowski, E. Kołota, I. Strychacz, Uprawa warzyw w gruncie, PWRiL, Warszawa 1988, s. 77-78;
2. A. i S. Bruns, Ogród naturalny. Ilustrowany przewodnik, Wydawnictwo KOS, Katowice 2009, s. 78;
3. H. Legutowska, Preparaty roślinne, Wydawnictwo DZIAŁKOWIEC, Warszawa 2009, s. 22-25, 38-39;
4. Ogród naturalnie i tradycyjnie, praca zbiorowa, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2007, s 205;
5. Etykieta stosowania preparatu Lepinox Plus dla użytkowników nieprofesjonalnych.

Przeczytaj również:

Domowe sposoby na szkodniki kapusty
Domowe sposoby na szkodniki kapusty to świetny sposób aby uniknąć stosowania środków ochrony roślin i wyhodować na działce zdrowe, nieskażone chemią kapuściane główki. Poznaj 5 domowych sposobów na szkodniki kapusty, które sprawdzą się w Twoim ogrodzie! Więcej...

Kiła kapusty. Objawy i zwalczanie
Kiła kapusty jest najgroźniejszą chorobą roślin kapustnych w Polsce. Poraża większość roślin uprawnych i chwastów z rodziny krzyżowych. Zobacz jak rozpoznać objawy kiły kapusty i w jaki sposób ochronić warzywa przed tą chorobą. Oto najlepsze sposoby na zwalczanie kiły kapusty oraz polecane opryski! Więcej...

Kiszenie kapusty domowym sposobem. Jak zakisić kapustę w słoikach?
Kiszenie kapusty w słoikach to sprawdzony sposób na własnej roboty kiszonkę, który nie zabiera dużo miejsca i nie wymaga użycia beczki do kiszenia. Taka własnej roboty kiszonka będzie znacznie zdrowsza, niż ta kupowana w sklepie. Zobacz jak zakisić kapustę w słoikach aby wydobyć z niej najwięcej walorów smakowych. Więcej...