Hyzop lekarski. Uprawa i zastosowanie

Hyzop lekarski (Hyssopus officinalis) jest cenioną od wieków rośliną zielarską zwaną potocznie świętym zielem. Hyzop pochodzi z wybrzeża Morza Śródziemnego, a w Polsce uprawiany jest na plantacjach zielarskich, w ogródkach i na działkach. Hyzop lekarski zastosowanie ma przede wszystkim w medycynie naturalnej i jako kuchenna przyprawa ale warto również docenić jego walory ozdobne oraz sadzić jako roślinę miododajną. Oto wszystko o uprawie hyzopu lekarskiego!

Hyzop lekarski - Hyssopus officinalis
Fot. pixabay

Hyzop lekarski jest półkrzewem dorastającym do 60 cm wysokości o zdrewniałych u dołu łodygach, gęsto pokrytych niewielkimi, owalnymi liśćmi. Jego dwuwargowe ciemnoniebieskie kwiaty zakwitają na szczytach łodyg w jednostronnych kłoskach od czerwca do września. Owocem jest wydłużona niełupka. Cała roślina charakteryzuje się specyficznym, intensywnym zapachem.

Hyzop lekarski - uprawa

Uprawę hyzopu lekarskiego zapoczątkowali w Polsce benedyktyni i cystersi, sadząc go w ogrodach klasztornych. Hyzop rośnie dobrze na glebach ciepłych, piaszczysto-gliniastych, przepuszczalnych i bogatych w wapń. Do uprawy hyzopu lekarskiego najlepsze będzie słoneczne stanowisko, z południową wystawą, gdyż zioło to potrzebuje dużo słońca.

Hyzop lekarski rozmnaża się najczęściej z nasion, które wysiewa się bezpośrednio do gruntu wiosną w kwietniu, lub przez podział kilkuletnich roślin.

Nasiona hyzopu wysiewa się w końcu kwietnia bezpośrednio do gruntu. Wschody następują po 8-14 dniach. Przy uprawie z rozsady hyzop sadzimy na miejsce stałe w maju w rozstawie 30x40 cm.

Surowcem zielarskim jest ziele hyzopu. Zbiera się je na początku lub w pełni kwitnienia (czerwiec-wrzesień). Ścina się na wysokość 15 cm nad ziemią, tak żeby zostawić zawiązki z których wyrosną nowe pędy. Zebrany surowiec suszy się w cieniu, w temperaturze nie przekraczającej 35°C. Ziele hyzopu należy przechowywać w szczelnie zamkniętych opakowaniach.

Hyzop lekarski - zastosowanie

Hyzop lekarski zastosowanie znalazł przede wszystkim w lecznictwie.

Ziele hyzopu wchodzi w skład mieszanek ziołowych pobudzających trawienie. Ułatwiają one przywrócenie prawidłowych ruchów robaczkowych jelit, znoszą uczucie bólu i pełności w żołądku, wywołane nadmiernym gromadzeniem gazów. Zawarte w zielu hyzopu gorycze pobudzają wydzielanie soków trawiennych i zwiększają łaknienie, ułatwiając przyswajanie pokarmów.

Z kolei zawarty w zielu hyzopu olejek eteryczny działa wykrztuśnie. Wzmaga wytwarzanie płynnego śluzu oskrzelowego i pobudza ruchy nabłonka rzęskowego, co z kolei ułatwia odkrztuszanie.

Hyzop lekarski zastosowanie znalazł także w kuchni. Świeże i suszone ziele hyzopu jest wykorzystywane jako przyprawa o ostrym, charakterystycznym smaku i zapachu oraz do aromatyzowania win i likierów.

Świeże liście hyzopu lekarskiego po rozdrobnieniu można dodać do twarogu, surówek warzywnych oraz potraw z fasoli. Hyzop doskonale pasuje do pietruszki i selera.

Hyzop lekarski ma też zastosowanie w ogrodzie jako roślina miododajna, przyciągająca pożyteczne pszczoły, a także jako roślina ozdobna.

Warto wiedzieć!
Hyzop lekarski warto uprawiać obok kapusty, ponieważ odstrasza jej groźnego szkodnika, jakim jest bielinek kapustnik.

Drobne kwiaty hyzopu o szafirowofioletowym zabarwieniu ładnie kontrastują z ciemnozielonymi liśćmi. Hyzop dobrze prezentuje się posadzony na rabacie z bylinami, w towarzystwie kocimiętki czy lawendy wąskolistnej. Może być także wykorzystywany jako niska roślina żywopłotowa.

mgr inż. Joanna Białowąs

Opracowano na podstawie: Dobrakowska-Kopecka Z., Warzywa i zioła z mojego ogródka, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, s. 174; Lewkowicz-Mosiej T., Leksykon roślin leczniczych, Wydawnictwo Świat Książki, s. 100.

Przeczytaj również:

Rośliny lecznicze i prozdrowotne w Twoim ogrodzie!
Rośliny lecznicze i prozdrowotne są stosowane od setek, a nawet tysięcy lat. Współczesna nauka tylko potwierdziła to, o czym od dawna wiedzieli zielarze, znachorzy i szamani. Doniczka na balkonie albo grządka w ogródku może stać się Twoją własną domową apteką. Oto 5 roślin, które pomogą zadbać o Twoje zdrowie, kondycję i dobry wygląd! Więcej...

Cząber ogrodowy - właściwości lecznicze, uprawa, zastosowanie
Zioło to jest przede wszystkim znane jako przyprawa kuchenna ale cenione są również właściwości lecznicze cząbru. Poznaj bliżej możliwe zastosowania cząbru ogrodowego, zobacz gdzie najlepiej go posadzić i jak prowadzić uprawę cząbru ogrodowego, a także kiedy zbierać to zioło i jak je suszyć. Więcej...

Jakie zioła można sadzić razem?
Zioła, podobnie jak inne rośliny, mają różne wymagania. Jedne lubią cieniste i wilgotne stanowiska, inne zaś preferują tylko słońce i lekkie gleby. Dowiedz się jakie zioła można sadzić razem i skomponuj idealny zestaw ziół. Oto kilka przydatnych wskazówek oraz tabela z zestawieniem ziół, które warto sadzić obok siebie! Więcej...