Śmietka kapuściana. Jak wygląda, oprysk, zwalczanie

Śmietka kapuściana (Delia radicum) to jeden z najniebezpieczniejszych szkodników kapusty. Dorosłe owady wyglądem przypominają muchy ale szkodliwe dla warzyw kapustnych są ich larwy - gąsienice żerujące na korzeniach. Zobacz jak wygląda śmietka kapuściana i naucz się rozpoznawać objawy jej występowania. Podpowiadamy sposoby na zwalczanie śmietki kapuścianej w ogrodach przydomowych i działkowych oraz wyjaśniamy jakie opryski na śmietkę w kapuście można wykonać.

Śmietka kapuściana - Delia radicum - dorosła mucha i larwy
Fot. Rasbak (larwy) i AfroBrazilian (dorosła muchówka), CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Jak wygląda śmietka kapuściana?

Śmietka kapuściana to muchówka, która uszkadza korzenie warzyw kapustnych (jarmuż, kapusta, kalafior, brokuł, brukselka, rzepa, brukiew), a także rzodkwi i buraków. Żeruje również na rzepaku i niektórych chwastach. Dorosły osobnik śmietki kapuścianej jest barwy szarej. Swoim pokrojem przypomina nieco muchę domową, jednak jest mniejszy (osiąga długość od 5,5 do 7,5 mm). Larwy śmietki kapuścianej są zaś białe, beznogie, o długości 4-6 mm.

Śmietka kapuściana - objawy i szkodliwość

W efekcie żerowania śmietki kapuścianej rośliny rosną wolno, więdną i żółkną, a mocno porażone zamierają. Po wyjęciu rośliny z ziemi zauważymy płytkie tunele wydrążone w korzeniach. To najbardziej charakterystyczne objawy występowania śmietki w uprawie warzyw kapustnych.

Lepiej rozpoznawać, jak i zwalczać tego szkodnika nauczymy się, poznając jego cykl życiowy. Śmietka kapuściana zimuje w ziemi w stadium poczwarki. Wiosną wylatują muchy, których samice składają jaja w pobliżu warzyw kapustnych lub bezpośrednio na ich szyjce korzeniowej. Wylot muchówek drugiego pokolenia śmietki kapuścianej przypada na drugą połowę lipca.

Larwy śmietki w łodydze kalafiora
Fot. Rasbak, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Wylęgłe larwy żerują na zewnątrz korzenia głównego. W jednej roślinie może żyć nawet 300 larw śmietki kapuścianej. Korzeń kapusty ciemnieje i pozbawiony jest korzeni bocznych. Larwy śmietki kapuścianej żerują w tunelach drążonych w tkankach szyjki korzeniowej. Końcowa część uszkodzonego korzenia kapusty jest ciemna i nadgniła. Objawy żerowania śmietki kapuścianej widać także na liściach, które stają się ołowianoszare i mogą obumierać.

Szkodliwość śmietki kapuścianej jest zatem bardzo znacząca i wpływa na obniżenie jakości oraz ilości plonu, przy czym największe szkody powoduje pierwsze pokolenie tego szkodnika.

Śmietka kapuściana - zwalczanie ekologiczne

W ogrodowej uprawie kapusty, buraków oraz rzodkiewek powinniśmy sięgnąć w pierwszej kolejności po ekologiczne metody zwalczania śmietki kapuścianki. Warto przede wszystkim wykorzystać fakt, że muchówki w celu złożenia jaj odnajdują rośliny kapustne po ich zapachu. Owada łatwo zdezorientować sadząc koło kapusty inne warzywa lub aromatyczne zioła, a także opryskując chronione kapusty wyciągiem z wrotyczu.

Ekologiczne zwalczanie śmietki kapuścianej:

• Podczas sadzenia rozsady warzyw kapustnych mocno ubijać ziemię wokół szyjki korzeniowej warzywa.
• Nakładanie na ziemię kołnierzy z tektury osłaniających ziemię wokół szyjki korzeniowej atakowanych warzyw. W tym celu wycina się z tektury kwadrat o boku długości 12-15 cm lub okrąg o średnicy 12-15 cm. Następnie pośrodku jednego z boków wykonujemy nacięcie do środka kwadratu lub okręgu, a w środku nieco większy otwór aby zmieściła się w nim roślina. Następnie wsuwamy to pod sadzone warzywa. Do odrysowania okręgów w tekturze można użyć starą płytę CD, co ułatwi też odrysowanie otworów wewnątrz okręgów. Takie osłony można wycinać także z filcu lub kawałków starej wykładziny.

Tekturowe osłony przeciwko śmietce kapuścianej

• Uprawa współrzędna kapusty z pomidorami lub selerem. Zapach tych warzyw utrudnia śmietce kapuścianej odnalezienie kapusty. Można też między rzędami kapusty sadzić sałaty, koperek lub nagietki.
• Nakrycie uprawy siatką o drobnych oczkach 1x1 mm lub 1x1,5 mm. Siatka utrudnia muchom przedostanie się do kapusty i złożenie jaj. W ten sam sposób możemy chronić kalafiory, rzodkiewkę i buraki. Okrycie z siatki spełni swoje zadanie, o ile grządki warzywne zostaną okryte bardzo dokładnie, a brzegi siatki będą idealnie przylegać do ziemi. Siatkę zakładamy od razu po posadzeniu rozsady na grządce, a zdejmujemy dopiero w okresie zbiorów.
• Opryski wyciągiem z wrotyczu (300 g świeżego ziela wrotyczu lub 30 g suszonego zalać 10 litrami wody i pozostawić do następnego dnia, po około 24 godzinach rozcieńczyć z wodą w stosunku 1:2 i opryskiwać kapustę). Opryski wrotyczem wykonuje się w okresie lotu muchówek. Zapach wydzielany przez wrotycz pospolity zniechęca owady do siadania na kapuście i składania jaj.

Śmietka kapuściana - opryski

Jeżeli metody naturalne okażą się niewystarczające, w ostateczności można sięgnąć po środki ochrony roślin do zwalczania śmietki kapuścianej. Do wyboru mamy Karate Zeon 050 CS oraz Mospilan 20 SP.

Opryski preparatem Karate Zeon 050 CS wykonuje się wiosną, w okresie oblotu muchówek śmietki kapuścianej, który przypada na okres od końca kwietnia do początku maja. Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania preparatu wynosi 1,2 ml rozpuszczone w 6 litrach wody na 100 m².

Innym możliwym do zastosowania preparatem na śmietkę kapuścianą jest Mospilan 20 SP. Brukselka i kapusta pekińska mogą być nim opryskiwane po pojawieniu się szkodnika lub w okresie od fazy pierwszego dobrze rozwiniętego liścia do końca fazy 5 liścia. Na kalafiory i brokuły oprysk wykonuje się w momencie pojawienia się szkodnika lub po zaobserwowaniu uszkodzeń, od fazy 3 liści do fazy osiągnięcia 80% docelowej masy główki.

Mospilan 20 SP stosujemy w ilości 2g rozpuszczone w 2-5 litrach wody, co wystarczy do oprysku powierzchni 100m² grządek.

Przeczytaj również:

Szkodniki kapusty i ich zwalczanie
Bielinek kapustnik, śmietka kapuściana, pchełki ziemne i inne szkodniki kapusty. Zobacz jak rozpoznać poszczególne szkodniki kapusty i poznaj najlepsze sposoby na ich zwalczanie. Polecamy najlepsze opryski i metody naturalne ochrony kapusty przed szkodnikami. Oto sprawdzone sposoby na zdrową kapustę w Twoim ogrodzie! Więcej...

Motyl bielinek kapustnik. Jak zwalczać gąsienice na kapuście?
Motyl bielinek kapustnik to uciążliwy szkodnik warzyw kapustnych. Zielone gąsienice bielinka uszkadzają liście kapusty, wygryzając w nich liczne dziury. Uszkodzenia takie pojawiają się masowo latem. Warto zatem dowiedzieć się jak zwalczać gąsienice bielinka w ogrodzie warzywnym. Więcej...

Tantniś krzyżowiaczek. Zwalczanie ekologiczne i opryski
Tantniś krzyżowiaczek to niewielki motyl będący szkodnikiem warzyw kapustnych. Szkodliwe są gąsienice tantnisia, które mogą wygryzać dziury w liściach. Poznaj sposoby na ekologiczne zwalczanie tego szkodnika. Polecamy też najlepsze opryski! Więcej...