Śmietka kiełkówka w ogórkach i na fasoli. Zwalczanie i oprysk

Śmietka kiełkówka to niewielka, szara muchówka, której larwy mogą uszkadzać nasiona i siewki ogórka, fasoli oraz innych warzyw. Dorosłe muchówki żywią się nektarem i nie są szkodliwe dla upraw. W tym artykule opisujemy dokładnie objawy żerowania śmietki w ogórkach i na fasoli, a także podpowiadamy jak prowadzić zwalczanie śmietki kiełkówki i jaki oprysk może być pomocny w pozbyciu się tego szkodnika.

Śmietka kiełkówka atakuje głównie ogórki i fasolę
Fot. pixabay/Wikimedia Commons

Śmietka kiełkówka - opis i objawy

Śmietka kiełkówka (Delia florilega) to niewielka, szara muchówka, długości 4-6 mm. Dorosłe muchówki pojawiają się wiosną, na przełomie kwietnia i maja. Żywią się one nektarem i nie są szkodliwe dla roślin. Problemem natomiast są larwy wylegające się z jaj złożonych przez muchówkę. Uszkadzają one kiełkujące nasiona i siewki, stąd nazwa śmietka kiełkówka. Larwy śmietek nie mają odnóży, są bladożółte i osiągają od 6 do 8 mm długości.

Samice śmietki kiełkówki składają jaja pod grudkami świeżo wzruszonej ziemi na grządkach z warzywami. Wylęgające się z jaj larwy początkowo zjadają rozkładającą się materią organiczną ale z czasem przechodzą na kiełkujące nasiona. Szkodnik wyjada środki nasion, w wyniku czego nasiona nie kiełkują.

Larwy śmietki wgryzają się też do łodyg siewek oraz do liścieni, w wyniku czego zahamowany zostaje wzrost roślin i siewki obumierają. Czasami wewnątrz kiełkujących nasion i w wyrastających kiełkach można zauważyć białawe larwy i wygryzione przez nie korytarze. Wówczas możemy być pewni, że sprawcą zniszczeń jest śmietka.

Osobniki pierwszego, wiosennego pokolenia śmietki kiełkówki wyrządzają największe szkody w rejonach stałej uprawy warzyw strączkowych i dyniowatych, głównie ogórka i fasoli, ale mogą też uszkadzać wschody innych warzyw. Rozwojowi larw śmietki sprzyja dłuższy czas, jaki mija od wysiewu nasion fasoli do wschodów.

Warto wiedzieć, że identyczne straty w uprawach ogórka, fasoli i innych warzyw powoduje również śmietka glebowa (Delia platura). Wygląd i cykl życiowy obu szkodników są niemal identyczne, a do tego oba szkodniki często występuję jednocześnie. Dlatego w praktyce nie odróżnia się ich - powodują identyczne straty i tak samo je się zwalcza.

W ciągu sezonu wegetacyjnego może pojawić się kilka pokoleń śmietki, przez co nowe zasiewy warzyw bywają uszkadzane aż do końca lata.

Śmietka kiełkówka - dorosła muchówka
Fot. Janet Graham, CC BY 2.0, Wikimedia Commons

Śmietka kiełkówka - zwalczanie

Oba gatunki śmietek do naszych upraw przyciąga zapach materii organicznej, szczególnie mało przetworzonej (w końcu to ta właśnie materia jest pierwszym pokarmem dla larw po wylęgu z jaj). Dlatego po rozłożeniu na grządkach warzywnych obornika lub kompostu należy je dokładnie przekopać z ziemią. Wkopanie nawozów organicznych nieco głębiej sprawi, że ich zapach nie będzie już tak nęcący dla śmietki. Warto też stosować nawozy organiczne jesienią, w roku poprzedzającym zasiewy, a nie dopiero tuż przed siewem.

Warto także zaprawiać nasiona ogórków i innych warzyw przed wysiewem. Zaprawiane nasiona są rzadziej atakowane przez larwy śmietki.

Nie powinniśmy wysiewać ogórków w sąsiedztwie długo kwitnących upraw (na przykład koniczyny) oraz nie dopuszczać do masowego kwitnienia chwastów w okolicy grządek warzywnych, gdyż nektar z kwitnących chwastów będzie doskonałym pożywieniem dla dorosłych muchówek. Usuwanie chwastów z grządek warzywnych, jak i ich najbliższego sąsiedztwa, jest zatem bardzo ważnym zabiegiem w zwalczaniu śmietki kiełkówki.

Pamiętajmy też o zachowaniu zasad zmianowania warzyw. Nie powinno się uprawiać ogórków rok po roku na tych samych grządkach, jak również na stanowiskach po roślinach wieloletnich, łąkach i pastwiskach oraz po uprawach pozostawiających dużo resztek pożniwnych.

Grządki z wysianymi nasionami ogórków warto okrywać folią lub włókniną, co uniemożliwia składanie jaj przez samice śmietki na grządkach warzywnych, jak również przyspiesza wschody, co daje szansę na wzejście siewek, zanim zostaną uszkodzone przez śmietkę.

Jeszcze skuteczniejsze będzie uprawianie ogórka z rozsady, która będzie sadzona na miejsce stałe już w fazie, w której staje się mało interesująca dla śmietek.

Warto też wokół grządek z ogórkami uprawiać bazylię i wrotycz pospolity, które wytwarzają substancje odstraszające muchówki śmietki.

Pomocne jest też podlewanie roślin wyciągiem z wrotyczu. Aby przygotować taki wyciąg 300 g świeżego ziela lub 30g suszu z wrotyczu zalewamy 10 litrami zimnej wody i pozostawiamy na 24 godziny. W tym czasie może się wytworzyć się lekka piana, ale nie należy się tym przejmować. Po upływie 24 godzin otrzymany wyciąg przecedzamy i rozcieńczamy z wodą w stosunku 1:2. Jeżeli zaś nie mamy możliwości samodzielnego przygotowania wyciągu, warto zastosować dostępny w sklepach ogrodniczych gotowy preparat Wrotycz ProBio Ogród, który przeznaczony jest do walki z różnymi szkodnikami glebowymi.

Jeżeli mimo tych zabiegów na siewkach uwidocznią się uszkodzenia powodowane przez śmietkę kiełkówkę i śmietkę glebową, koniczne jest wykonanie oprysku zwalczającego te szkodniki.

Śmietka kiełkówka - opryski

Opryski przeciwko śmietce kiełkówce wykonuje się zapobiegawczo lub po zauważeniu pierwszych objawów żerowania śmietki. Zazwyczaj konieczność wykonania oprysku może zaistnieć w okresie od kwietnia do sierpnia, gdyż poza tymi terminami szkodnik nie pojawia się.

Preparatem zalecanym do oprysków przeciwko śmietce kiełkówce w ogórkach i na fasoli jest Mospilan 20 SP. Opryskujemy kiełkujące rośliny w okresie od momentu ukazania się kiełków na powierzchni ziemi, aż do końca fazy, gdy pierwszy liść właściwy jest całkowicie rozwinięty. Oprysk można powtórzyć po 7-10 dniach. Maksymalnie można wykonać 2 opryski.

Przeczytaj również:

Szkodniki ogórków i ich zwalczanie
Podpowiadamy jak rozpoznawać objawy żerowania szkodników na ogórkach, jak prowadzić ekologiczne zwalczanie tych szkodników, a także jakie opryski na ogórki warto stosować w ogrodach przydomowaych i działkowych. Więcej...

Oprysk z drożdży na pomidory i ogórki
Oprysk pomidorów drożdżami przeciwko zarazie ziemniaczanej to słynny przepis polecany przez ekologicznych ogrodników. Może on pomóc też w ochronie innych warzyw, jak ogórki czy ziemniaki, a przygotowanie tego oprysku jest bardzo proste! Więcej...

Dlaczego ogórki są gorzkie? Przyczyny i zapobieganie
Czasem zdarza się, że ogórki pięknie wyglądają ale są gorzkie w smaku. W tym artykule wyjaśniamy dlaczego ogródki są gorzkie i jak można temu zapobiec, a także czy gorzkie ogórki można jeść. Więcej...