Norniki w ogrodzie - zwalczanie, jak pozbyć się nornika

Norniki to niewielkie gryzonie wyrządzające straty w uprawach polowych, ogrodach i w sadach. Te roślinożerne szkodniki żywią się korzeniami i korą drzew, warzywami, trawami, nasionami oraz cebulami roślin ozdobnych. Dlatego warto wiedzieć się jak wyglądają norniki oraz jak pozbyć się nornika ze swojej posesji. Podpowiadamy proste sposoby na zwalczanie norników w ogrodach i na działkach.

Nornik polny - Microtus arvalis
Fot. depositphotos

Jak wygląda nornik?

Nornik zwyczajny, określany też jako nornik polny (Microtus arvalis), to niewielki gryzoń należący do rodziny chomikowatych (Cricetidae). Ten mały ssak osiąga od 9 do 13 cm długości a jego ogon dorasta do 3,5 cm. Dość ciemne futerko nornika ma kolor żółtoszary i jest wyraźnie jaśniejsze na brzuchu. Cykl rozwojowy nornika jest bardzo krótki a samica w jednym miocie wydaje 4-8 młodych. Jeden osobnik w ciągu roku może wydać na świat nawet 10 miotów.

Nornik polny zasiedla głównie słoneczne przydroża, brzegi lasów, łąki i pola. Wyrządza największe szkody w uprawach roślin okopowych i zbożowych oraz w sadach, rzadziej w ogrodach przydomowych i na działkach.

Te niewielkie gryzonie zamieszkują płytkie nory, pomiędzy którymi wydeptują ścieżki. Zimą norniki pozostają w ogrodzie i na polu - nie przenoszą się do zabudowań. Latem norniki zwyczajne najczęściej żerują nocą, zaś zimą za dnia. W sprzyjających warunkach nornik zwyczajny może żyć do 1,5 roku.

Nornik ukrywający się w trawie
Fot. pixabay

Szkodliwość norników w ogrodzie

Duża szkodliwość norników w ogrodzie wynika z krótkiego cyklu rozwojowego oraz żerowania przez cały rok. Są one aktywne zarówno w dzień jak i w nocy, zwłaszcza wieczorem i o poranku. Te roślinożerne gryzonie żywią się głównie roślinami okopowymi, trawami, owocami, warzywami, nasionami, ziarnem zbóż, cebulami i kłączami roślin ozdobnych. Zimą, gdy brakuje pożywienia, norniki obgryzają korę drzew owocowych na szyjce korzeniowej oraz na korzeniach. Wskutek uszkodzeń drzewa więdną i zasychają, mogą się także łamać.

Norniki łatwo pomylić z innymi szkodnikami w ogrodzie, które na pierwszy rzut oka wydają się do siebie podobne. Dlatego, zanim zaczniesz zwalczać nornika, upewnij się, że to właśnie on zagościł w Twoim ogrodzie. Aby poznać różnice między kretem, nornicą, nornikiem czy karczownikiem, przeczytaj te artykuły:

• Krety, nornice, karczownik, mysz polna - zwalczanie
• Kret, a nornica. Czym się różni kret od nornicy?
• Jak pozbyć się myszy z domu i ogrodu?

Zwalczanie norników w ogrodach

Walka z nornikami ogrodzie opiera się głównie na ich odstraszaniu i uniemożliwianiu zasiedlania ogrodu. Poniżej podpowiadamy jak chronić rośliny przed nornikami i jak pozbyć się nornika z ogrodu.

1. Sadź rośliny odstraszające norniki

Wrażliwy węch norników sprawia, że można próbować odstraszać je siejąc lub sadząc w ogrodzie rośliny nielubiane przez tego gryzonia. Są to między innymi: wilczomlecz, gorczyca biała, gorczyca czarna, gryka, czosnek ozdobny, szachownica cesarska oraz bazylia, szałwia, mięta, aksamitka i rącznik pospolity.

Gdy zauważmy w ogrodzie ślady bytowania norników, do ich nor warto wkładać rozgniecione ząbki czosnku, liście orzecha włoskiego lub gałązki tui oraz czarnego bzu. Zapach tych roślin skutecznie wypłasza norniki z ich legowisk.

• Rośliny odstraszające krety i nornice

2. Unikaj grubej warstwy ściółki

Norniki nie lubią kopać głębokich nor, często zamieszkują tuż pod powierzchnią ziemi, pod grubą warstwą liści lub ściółki. Dlatego należy jesienią usuwać z ogrodu pozostałości roślinne, uprzątnąć opadłe liście i gałęzie. W przypadku stwierdzenia w ogrodzie obecności norników, lepiej nie stosować zbyt grubej warstwy ściółki wokół roślin. Natomiast w sadzie najlepiej utrzymywać czarny ugór, czyli w ogóle nie ściółkować ziemi. Brak ściółki może zniechęcić norniki od osiedlenia się w okolicy.

Nornik złapany do żywołapki
Fot. Manuel R., CC BY 3.0, Wikimedia Commons

3. Utrudniaj nornikom dostęp do roślin

Żeby utrudnić gryzoniom żerowanie, warto zabezpieczyć drzewka owocowe na zimę owijając pnie słomianymi matami oraz gęstą, metalową siatką. Zwłaszcza młode drzewka powinny zostać właściwie osłonięte, ponieważ miękka kora drzew stanowi przysmak norników. Przydatna okaże się specjalna osłonka sadownicza, którą owija się pień drzewka. Cebulki kwiatowe poleca się sadzić w specjalnych koszyczkach do sadzenia cebulek, najlepiej metalowych, żeby nornikom trudniej je było przegryźć.

4. Zaproś do ogrodu naturalnych wrogów norników

Warto zadbać o sprzyjające warunki do życia dla naturalnych wrogów norników jakimi są drapieżne ptaki, takie jak: sowy myszołowy, krogulce czy krukowate.

Można też zaprosić do ogrodu jeże ustawiając domek dla jeża na zimę. Także koty i psy są wrogami norników, więc towarzystwo tych domowych pupili może być w ogrodzie jak najbardziej pożądane.

5. Stosuj odstraszacze dźwiękowe

Norniki mają wrażliwy słuch, dlatego samodzielnie wykonane odstraszacze dźwiękowe mogą nam pomóc w walce z tymi gryzoniami. Wystarczy na wkopany w ziemię patyk założyć pustą, szklaną butelkę by świszczący w niej wiatr odstraszył norniki. W pobliżu nor można także ustawić odstraszacze ultradźwiękowe.

6. Ustaw w ogrodzie pułapki na norniki

Norniki żyją w norach połączonych korytarzami. Legowiska norników odznaczają się tym, że otwór wejściowy znajduje się z boku kopczyka. W korytarzach zamieszkałych przez te gryzonie nie ma korzeni, gdyż norniki na nich żerują. Jeżeli podejrzewamy, że korytarzem przemieszczają się norniki, należy zrobić w nim otwór. Jeżeli po 15-30 min zostanie on ponownie zamknięty to znak, że faktycznie jest zamieszkały przez norniki. W takiej sytuacji ponownie otwieramy chodnik i umieszczamy w nim żywołapkę na norniki, na przykład rurkową lub stożkową. Tym sposobem w sposób humanitarny pozbędziemy się szkodników z ogrodu.

7. Zastosuj preparaty odstraszające norniki

Na działce i w ogrodzie najlepiej ograniczyć stosowanie chemicznych środków zastosować naturalne preparaty odstraszające. Jednym z nich jest KRETOMAX służący do oprysku ogrodu. W swoim składzie zawiera substancje naturalne otrzymywane z roślin, takie jak: olej rycynowy, olejek lawendowy i ekstrakt z czosnku pospolitego. Środek ten odstraszy nie tylko norniki, ale także nornice i krety.

Godny polecenia jest także czosnek w kostkach, które można umieścić w norkach oraz korytarzach norników.

Do nor gryzoni można także wlewać naturalne roślinne preparaty na norniki przygotowywane samodzielnie:

• gnojówka z czarnego bzu - 1 kg świeżych liści, kwiatów i pędów czarnego bzu (lub 200 g suszonych) zalać 10 l wody i odstawić na 4-5 dni. Po tym czasie wlewamy gnojówkę bez rozcieńczania do nor gryzoni;
• wyciąg z piołunu na norniki - 300 g świeżego ziela lub 30 g suszu bylicy piołun należy zalać 10 l ciepłej wody. Pozostawiamy całość na 24 godziny, po czym wlewamy do norek.

W ostateczności, gdy nie zadziałały sposoby naturalne, można wsypać do nor norników karbid granulowany, który pod wpływem wilgoci uwolni acetylen - gaz o silnym zapachu. Karbid granulowany to preparat łatwy w użyciu i bardzo skuteczny.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Jak pozbyć się karczownika z ogrodu?
• Czy kret jest pod ochroną i czy można go zabić?
• Jak pozbyć się kreta z ogrodu? Ta pułapka załatwi sprawę na zawsze!

Opracowano na podstawie:
1. A. i S. Bruns, Ogród naturalny, Wydawnictwo KOS, Katowice, 2004, s. 137;
2. J. Gliwicz, Nieprzewidywane skutki ocieplenia klimatu: śnieg - norniki - bioróżnorodność w Problemy ekologii, 14/2010, s. 121-125;
3. K. Heynitz, G. Marckens, Ogród biodynamiczny, PWRiL, Warszawa 1992, s. 110-112;
4. K. Jaworska, Amatorzy pni i korzeni w Działkowiec 1/2013, s. 64.