Warzywa zimowe. Jakie warzywa można siać na zimę?
Warzywa siane na zimę plonują wczesną wiosną o 2-3 tygodnie wcześniej niż te z siewu wiosennego. W ten sposób możemy uprawiać warzywa odporne na mróz, takie jak marchew, pietruszka, koper czy szpinak. Jako warzywa zimowe sprawdzą się też: cebula z dymki, czosnek zimowy i sałata zimowa. Zobacz, jakie warzywa można siać i sadzić na zimę oraz poznaj sekrety ich uprawy!
Na zimę można sadzić ząbki czosnku ozimego
Fot. depositphotos
Zimowa uprawa warzyw. Od czego zacząć?
Zanim wysiejemy nasiona warzyw zimowych (określanych też jako warzywa ozime lub oziminy) powinniśmy wybrać najlepsze miejsce do ich uprawy. Zimowy warzywnik zaplanowany w jednym miejscu ułatwi osłonięcie wiosną młodych roślin by ochronić je przed przymrozkami. Grządki lokalizujemy w ciepłym, słonecznym i zacisznym miejscu. Preferowane jest stanowisko na próchniczych, żyznych, lekkich i szybko nagrzewających się glebach.
Zanim wyznaczymy grządki pod warzywa zimowe, musimy dokładnie odchwaścić i oczyścić glebę - wybrać kamienie, korzenie oraz uprzątnąć roślinne pozostałości po wcześniejszych uprawach.
Jeżeli na tym terenie wysiewane były nawozy zielone należy je przekopać przynajmniej 4 tygodnie przed siewem nasion warzyw zimowych. Natomiast na 3 tygodnie przed siewem i sadzeniem warto zasilić glebę kompostem lub nawozami fosforowymi i potasowymi.
Gdy już przystąpimy do wysiewu nasion warzyw na zimę, powinniśmy umieszczać je w glebie gęściej niż podczas siewu wiosennego, ponieważ część z nich w okresie zimowym na pewno wymarznie.
Warzywa zimowe. Co można siać na zimę?
Spośród dobrze kiełkujących i odpornych na mróz warzyw, najczęściej na zimę siejemy i sadzimy rośliny opisane poniżej.
Warzywa zimowe - czosnek ozimy
Czosnek zimowy tworzy pędy kwiatostanowe, duże główki oraz dojrzewa wcześniej niż ten sadzony na wiosnę. Ze względu na ryzyko wystąpienia chorób oraz szkodników charakterystycznych dla warzyw cebulowych nie należy uprawiać czosnku po sobie, ani po innych warzywach z tej grupy.
Jesienią sadzimy ząbki czosnku zimowego
Fot. pixabay
Duże ząbki czosnku sadzimy od połowy października do połowy listopada w rozstawie 30-40x6-10 cm na głębokość 5-8 cm. Do obsadzenia 10 m² powierzchni potrzebujemy 0,3-1 kg ząbków.
Czosnek ozimy jest mrozoodporny i zimuje bez osłaniania. Wiosną rozpoczyna wegetację już w temperaturze 3-5°C. Zbiór czosnku zimowego przeprowadzamy w lipcu.
Odmiany czosnku zimowego polecane do uprawy na działkach i w ogrodach to: Harnaś, Orkan, Arkus, Huzar.
Warzywa zimowe - cebula z dymki
Cebulę z dymki sadzimy do końca października po warzywach uprawianych na oborniku lub na stanowisku zasilonym kompostem. Na materiał rozmnożeniowy wybieramy cebule dymki o średnicy 2-2,5 cm, które sadzimy w rozstawie 20x5 cm tak by wierzchołek znajdował się 3-4 cm pod powierzchnia gleby.
Na zimę możemy sadzić cebulę z dymki
Fot. depositphotos
Polecane odmiany cebuli ozimej z dymki to: Czerniakowska, Rawska, Żytawska, Fiesta.
Warzywa zimowe - koper
Koper najlepiej rośnie w II i III roku po oborniku. Nie powinien być uprawiany po selerze, pasternaku i innych roślinach z rodziny selerowatych.
Na zimę można siać koperek
Fot. pixabay
Warzywa zimowe - marchew
Marchew to kolejne warzywo, które możemy siać na zimę. Zaletą siewu marchwi na zimę, jest jej wcześniejsze plonowanie w roku następnym, dzięki czemu korzeni nie zdąży uszkodzić połyśnica marchwianka - groźny szkodnik marchwi powodujący robaczywienie marchewek.
Marchew zaczyna kiełkować w temperaturze 4°C, więc jej siew należy zaplanować tak by nasiona zdążyły napęcznieć, ale nie skiełkować przed nastaniem mrozów. Zazwyczaj termin siewu marchwi na zimę przypada na koniec listopada ale w rejonach o łagodniejszym klimacie może to być nawet początek grudnia.
Na zimę można siać nasiona marchwi
Fot. pixabay
Nasiona marchwi na zimę wysiewamy w rzędy co 20-35x3-5 cm. Podczas bezśnieżnych i mroźnych zim warto grządki z marchwią osłonić przed mrozem.
Polecane odmiany marchwi zimowej to: Amsterdamska, Kalina, Karo, Nantejska, Lenka.
Warzywa zimowe - pietruszka
Pietruszka wysiewana jesienią wymaga ciepłej, lekkiej, żyznej gleby o odczynie ok. 6,5 pH. Należy zwrócić uwagę na to, aby stanowisko nie było zalewane, zwłaszcza wiosną, gdy topnieją śniegi. Wymagania pietruszki korzeniowej są takie jak marchwi - nasiona wysiewamy tak by nie zdążyły skiełkować przed zimą.
Pietruszkę korzeniową można siać na zimę
Fot. depositphotos
Temperatura w jakiej kiełkuje pietruszka to 2-3°C. Rozstawa w uprawie pietruszki ozimej wynosi 25-30x3-5 cm, a głębokość siewu nie powinna być większa niż 2 cm. Do wysiewu na zimę nadaje się odmiana pietruszki 'Cukrowa'.
Warzywa zimowe - roszponka
Mrozoodporna roszponka na zbiór zimowy jest wysiewana do końca października. Nasiona siejemy w rozstawie 15-20x3-5 cm. Rośliny zbieramy przez całą zimę aż do marca. Jakkolwiek odporna na mróz roszponka może jednak ulegać uszkodzeniu, gdy zimy są ostre, lecz bezśnieżne. W takiej sytuacji warto osłonić rośliny agrowłókniną lub słomą.
Roszponka na grządce warzywnej
Fot. depositphotos
Na zimę można siać odmiany roszponki takie jak: Accent, Etampes, Cavallo.
Warzywa zimowe - sałata zimowa
Nasiona sałaty zimowej wysiewa się na rozsadniku od sierpnia do połowy września. Gotową rozsadę sadzimy w październiku na miejsce stałe w rozstawie 30x30 cm. Przed zimą rośliny powinny się dobrze ukorzenić, ale nie utworzyć dużej masy zielonej. W zimniejszych rejonach kraju młode rośliny mogą przemarznąć, więc warto je osłonić przed mrozem. Zbiory główek sałaty ozimej są wcześniejsze o 10 dni niż z uprawy wiosennej.
Polecane odmiany sałaty zimowej to: Nansena i Zina, Mirage, Winter Crop.
Szpinak można siać na zimę
Fot. pixabay
Warzywa zimowe - szpinak
Nasiona szpinaku można siać na zimę we wrześniu oraz przy dobrej pogodzie także w październiku stosując rozstawę 30-50x5-8 cm. Najlepiej zimują rośliny, które przed nastaniem mrozów wytworzą 3-4 liście właściwe. Kiełkowanie szpinaku zimowego nie stanowi problemu, bo w temperaturze 2-3°C w przeciągu zaledwie kilku dni pojawiają się kiełki. Młode rośliny okrywamy na zimę agrowłókniną lub słomą i już w kwietniu możemy zbierać plon świeżych liści.
Odmiany zimowe szpinaku to między innymi: Matador, Zimowy Olbrzym, Markiza, Asta, Kasta.
mgr inż. Anna Błaszczuk
Przeczytaj również:
- Co siejemy i sadzimy w październiku? Jakie warzywa, kwiaty, krzewy i drzewka?
- Jesienny zbiór warzyw. Kiedy zbierać i jak przechowywać?
- Warzywa poplonowe. Jakie warzywa siać i sadzić na poplon?
- Jak uprawiać warzywa w tunelu foliowym?
Opracowano na podstawie:
1. M. Blecharska, Późny siew wczesny zbiór w Działkowiec 10/2019, s. 46;
2. E. Jędrszczyk, Siejemy w Działkowiec 10/2013, s. 51;
3. E. Sikora, Koper na każdy czas w Działkowiec 11/2012, s. 52.
