Połyśnica marchwianka - opis, zdjęcia, zwalczanie ekologiczne
Połyśnica marchwianka (Psila rosa) to groźny szkodnik marchwi, powodujący gorzknięcie korzeni, gnicie i znacznie gorsze przechowywanie marchwi. Objawami żerowania połyśnicy w marchwi są powygryzane dziury i wąskie kanaliki o ciemnym zabarwieniu, wewnątrz których można znaleźć cienkie, białawożółte larwy. Zobacz zdjęcia i szczegółowy opis połyśnicy marchwianki. Oto sposoby na zwalczanie połyśnicy oraz najlepszy oprysk na robaki w marchwi!
Połyśnica marchwianka - uszkodzona marchew i larwa szkodnika
Połyśnica marchwianka - opis wyglądu i powodowanych szkód
Forma dorosła połyśnicy marchwianki to muchówka o czarnym, połyskującym ciele. Szkodnik ten w ciągu roku ma dwa pokolenia. Pierwsze, po przezimowaniu w glebie, wylatuje już w maju, odwiedzając w poszukiwaniu pokarmu rozmaite rośliny, głównie selerowate. W sprzyjających warunkach przelatuje na marchew i inne spokrewnione z nią rośliny aby w ich pobliżu złożyć jaja. Z tych jaj od drugiej połowy maja wylęgają się larwy połyśnicy marchwianki. W wyniku ich żerowania liście młodych roślin czerwienieją, a następnie żółkną.
W lipcu połyśnica marchwianka się przepoczwarza i wylatuje drugie pokolenie tej muchówki. Samice z początkiem sierpnia składają jaja na grządkach z marchwią, a larwy przez około 3 tygodnie żerują na bocznych, cienkich korzeniach marchwi, nie powodując większych szkód.
Największe szkody połyśnica marchwianka wyrządza we wrześniu, gdy larwy przechodzą na główne korzenie marchwi, drążąc w nich tunele. Tak uszkodzona marchew jest gorzka w smaku, łatwo gnije i praktycznie nie nadaje się do spożycia. Aby uniknąć tych jesiennych uszkodzeń w marchwi, szczególnie ważne jest zwalczanie drugiego pokolenia połyśnicy marchwianki w lipcu.
Zapamiętaj! Ponieważ połyśnica marchwianka zimuje w glebie, warto stosować zmianowanie. Nie uprawiaj marchwi na tym samym stanowisku co w ubiegłym roku, ani bezpośrednio po innych warzywach korzeniowych, na których połyśnica mogła się rozwijać (pietruszce, selerze lub pasternaku). Przerwa w uprawie na danym stanowisku powinna wynosić minimum 4 lata.
Połyśnica marchwianka - dorosły owad
Zwalczanie połyśnicy marchwianki
W uprawach wielkotowarowych do stwierdzenia obecności szkodnika wykorzystuje się żółte tablice lepowe. Co ciekawe, w zależności od warunków pogodowych, kształtowania terenu i obecności skupisk drzew i krzewów w pobliżu pól, termin pojawienia się muchówek na uprawach leżących w odległości 1-2 km od siebie może różnić się o 7 do 10 dni. Dlatego termin wykonania oprysku przeciwko połyśnicy marchwiance musi być koniecznie ustalony na podstawie odłowów na tabliczki lepowe. To wymaga jednak doświadczenia lub odpowiedniego przeszkolenia.
Z tego względu nie zaleca się chemicznego zwalczania połyśnicy opryskami w ogrodach działkowych. Lepiej wykorzystać metody naturalne zwalczania połyśnicy marchwianki.
W warunkach amatorskich do zwalczania połyśnicy marchwianki możemy stosować ekologiczne środki ochrony roślin, przygotowywane na bazie składników roślinnych. Są to wyciągi z czosnku lub cebuli oraz dostępny w handlu preparat Bioczos płynny lub kostki Himal. Zapachy cebuli i czosnku dezorientują muchówki i utrudniają im odnalezienie grządek z marchwią. Bioczos w kostkach stosuje się w dawce: 2 kostki na 1 l wody. Oprysk wyciągami z cebuli i czosnku lub Bioczosem wykonujemy w okresie nalotu muchówek, powtarzając go trzykrotnie co 7 dni.
Grządki z marchwią warto też okryć włókniną lub siatką o gęstych oczkach, co utrudni szkodnikom złożenie jaj.
W/w opryski przeciwko połyśnicy marchwiance oraz okrywanie grządek z marchwią warto przeprowadzić zarówno w okresie wylotu pierwszego jak i drugiego pokolenia muchówki. Zwalczanie drugiego pokolenia jest jednak szczególnie ważne, gdyż wyrządza ono największe szkody w marchwi.
W okresie wylotu pierwszego pokolenia muchówki, tj. od wzejścia marchwi przez trzy kolejne tygodnie rozkładamy włókninę lub siatkę i stosujemy oprysk wyciągami z cebuli lub czosnku. Następnie powtarzamy to latem w celu zwalczenia drugiego pokolenia. W tym celu na okres 3 tygodni, od około 20 lipca do 10 sierpnia okrywamy grządki i ponownie co 7 dni wykonujemy opryski.
Połyśnica marchwianka - larwa w uszkodzonej marchwi
Ponieważ larwy połyśnicy marchwianki na główny korzeń marchwi przechodzą dopiero we wrześniu, dlatego warto je uprzedzić i przeprowadzić jak najwcześniejszy zbiór marchwi. Po zbiorze warto glebę na grządce przekopać. Część szkodników w ten sposób wyrzucimy na powierzchnię gleby, gdzie zginą od niskich temperatur w czasie zimy lub zjedzą je ptaki.
W kolejnych latach pamiętajmy aby marchew uprawiać naprzemianrzędowo, w towarzystwie cebuli. Jej zapach utrudni połyśnicy odnalezienie rosnącej na grządkach marchwi. Będzie to miało też pozytywny wpływ na cebulę, gdyż obecność marchwi odstraszy jej szkodnika, jakim jest śmietka cebulanka. Uzyskamy zatem korzyść dla obu warzyw!
Innym warzywem, które warto wysiewać obok marchwi jest rzeżucha. Jej zapach również odstrasza połyśnicę marchwiankę.
Nie bez znaczenia jest też odpowiedni dobór odmian marchwi. Przede wszystkim powinny być to wczesne odmiany marchwi, o jak najkrótszym okresie wegetacji. To pozwoli nam przeprowadzić wcześniejszy zbiór, zanim połyśnica wyrządzi szkody w uprawie. Warto też zwrócić uwagę na wyjątkową odmianę marchwi, w pełni odporną na połyśnicę. Jest to marchew Flyaway F1. Jest ona hitem wśród ogrodników, którzy borykają się z problemem połyśnicy marchwianki. Odmianą marchwi Flyaway F1 szkodnik ten po prostu się nie interesuje.
Nasiona marchwi odpornej na połyśnicę oraz innych warzyw odpornych na choroby i szkodniki można znaleźć w sklepie naszego poradnika. Gorąco zachęcamy do zapoznania się z ofertą :-)
Przeczytaj również:
- Marchew - uprawa na działce, najlepsze odmiany
- Jak przechowywać marchew na zimę. W domu czy w piwnicy?
- Ochrona warzyw na działce
- Choroby marchwi - objawy, zdjęcia, zwalczanie
Fot. Rasbak, zdjęcia na licencjii CC BY-SA 3.0, źródło: Wikimedia Commons.
