Stihl Cash Back
Strona główna / Warzywnik i zielnik / Seler korzeniowy - właściwości, uprawa, odmiany

Seler korzeniowy - właściwości, uprawa, odmiany

Seler korzeniowy jest najczęściej uprawianą u nas formą selera, obok selera naciowego i listkowego. Zadecydowały o tym kulinarne i lecznicze właściwości selera korzeniowego, który jest nie tylko ważnym składnikiem włoszczyzny ale też podstawą wielu surówek i dobrym warzywem na sok. Zobacz jak wygląda uprawa selera korzeniowego na działce, jakie warunki należy zapewnić tej roślinie aby zebrać dobry plon, a także wybierz najlepsze odmiany selera korzeniowego, które warto posadzić w ogrodzie. Oto wszystko o uprawie selera - od wysiewu nasion, po zbiór dorodnych korzeni.

seler korzeniowy
Seler korzeniowy

Seler korzeniowy - właściwości

Seler korzeniowy jest rośliną dwuletnią dorastającą do 30 cm wysokości. Jadalną częścią selera korzeniowego jest jego korzeń, choć również i jego nać może być stosowana jako dodatek do wielu potraw, głównie zup. Korzeń selera można spożywać na surowo (utarty jest doskonałym składnikiem na surówki i sałatki), po ugotowaniu, przygotowuje się z niego sok oraz wywar. Oprócz selerów korzeniowych uprawiane są również selery naciowe (liściowe), które nie tworzą zgrubienia spichrzowego, a ich częścią jadalną są grube, mięsiste i aromatyczne liście, które można spożywać na surowo lub gotowane.

Wprowadzenie selera do codziennej diety jest zalecane ze względu na wysoką zawartość soli mineralnych wapnia, fosforu, sodu, magnezu i żelaza. Seler zawiera także witaminy z grupy B, łącznie z kwasem foliowym i witaminą PP oraz olejki eteryczne. Te ostatnie nadają mu smak i aromat, a także działają pobudzająco na trawienie.

Jako warzywo likwidujące zaparcia i przyspieszające trawienie, niskokaloryczny seler jest polecany w dietach odchudzających. Sok z korzenia selera pobudza przemianę materii i pomaga usuwać z organizmu jej produkty uboczne, w tym kwas moczowy, którego nadmiar w organizmie prowadzi do bólów stawów. Wywar z gotowanego korzenia selera przynosi ulgę w przypadku bóli artretycznych.

Ale to jeszcze nie wszystkie właściwości lecznicze selera korzeniowego. Warzywo to jest pomocne także w zwalczaniu nadciśnienia tętniczego i przy obniżaniu poziomu złego cholesterolu, pomaga zapobiegać zawałom serca i udarom mózgu. Seler zawiera również psolaren - związek o działaniu przeciwnowotworowym.

Seler korzeniowy - uprawa

Selery są warzywami o dość dużych wymaganiach glebowych i nawozowych. Do uprawy selera korzeniowego najlepsze będą gleby próchnicze, zasobne, wilgotne (ale nie podmokłe), o odczynie zbliżonym do obojętnego (nie znosi jednak nadmiaru wapnia). Idealne pH gleby dla selera wynosi 6,5 - 7,5. Stanowisko powinno być słoneczne ale na odpowiednio wilgotnych glebach selery dobrze znoszą lekkie zacienienie. Seler korzeniowy możemy uprawiać w pierwszym roku po nawozach organicznych. Dobrym przedplonem dla selera są warzywa kapustne i cebulowe.

Nawożenie selera korzeniowego
Przygotowując się do uprawy selera, glebę należy dobrze odchwaścić i już na jesieni zastosować obornik w ilości 3kg/m² zagonu. Jeżeli tego nie zrobiliśmy, wiosną ziemię można wzbogacić kompostem w ilości 5-7 kg/m² grządki. Nawóz azotowy mineralny można podać tuż przed posadzeniem rozsady na zagon oraz drugą dawkę po około 2-3 tygodniach.

Warto wiedzieć!
Seler jest wrażliwy na niedobory mikroelementów, takich jak bor (jego niedobór przyczynia się do pękania liści u nasady oraz powstawania brunatnych plam na korzeniach spichrzowych) czy molibden (jasnozielone lub żółte zabarwienie liści). Z tego względu do nawożenia selera warto użyć nawozu wieloskładnikowego z mikroelementami. Rośliny z widocznymi objawami niedoborów możemy jeszcze uratować wykonująć oprysk nawozem dolistnym Help Plant B na niedobory boru.

Siew nasion selera i produkcja rozsady
Selery uprawiamy z rozsady. Nasiona wysiewamy od połowy lutego do początku marca w ilości 2 do 3 g/m². Ponieważ nasiona potrzebują światła aby wykiełkować, nie przykrywajmy ich ziemią. Możemy je przykryć cienką warstwą piasku lub lekko wklepać w ziemię. Warto siać nasiona zaprawione, co zapobiega atakowaniu selerów przez choroby grzybowe i bakteryjne, takie jak septorioza selera oraz czarna zgnilizna korzeni.

Po wzejściu siewek temperaturę nieco obniżamy - seler najlepiej rośnie w temp. od 15 do 18°C. Rozsadę wietrzymy i podlewamy wodą o temperaturze równej temperaturze otoczenia, co zapobiegnie tworzeniu się tzw. pośpiechów (pędów kwiatostanowych). Rośliny mające od 2 do 3 liści właściwych pikujemy w rozstawie 5x5 cm.

uprawa warzyw z rozsadyUprawa warzyw z rozsady
Uprawa warzyw z rozsady, choć bardziej pracochłonna, ma wiele zalet w porównaniu do siewu warzyw wprost do gruntu. W przypadku niektórych gatunków uprawa warzyw z rozsady jest wręcz konieczna, jeżeli chcemy uzyskać zdrowe, smaczne i w pełni dojrzałe warzywa. Zobacz jakie gatunki warzyw warto uprawiać z rozsady i jak wyglądają poszczególne etapy pielęgnacji rozsady warzyw Więcej...

Kiedy wysadzać selery do gruntu?
Gdy rośliny mają po 5 liści możemy je wysadzać do gruntu (od połowy maja do czerwca). Zalecana rozstawa dla selerów korzeniowych wynosi 30 x 40 cm. Pamiętajmy aby roślin nie sadzić głębiej niż rosły do tej pory i nie "podwijać" ich korzeni.

Zapamiętaj! Uprawa selera wymaga regularnego podlewania, tak aby ziemia była stale umiarkowanie wilgotna. Jest to bardzo ważny czynnik powodzenia uprawy selera. Ważne też aby regularnie odchwaszczać uprawę selera oraz wzruszać ziemię pomiędzy rzędami, tak aby ziemia nie była zbyt zbita.

Zbiór selera będzie możliwy od końca lata do nastania mrozów. Przed nastaniem przymrozków wokół roślin możemy rozłożyć ściółkę ze słomy chroniącą liście.

Seler korzeniowy - odmiany

Obecnie odmiany selera korzeniowego są dostępne w dość szerokiej gamie. Różnią się długością okresu wegetacji, podatnością na choroby oraz smakiem zgrubień korzeniowych. Do uprawy amatorskiej polecane są przede wszystkim odmiany selera mało podatne na choroby i mniej kłopotliwie w uprawie. Poniżej wymieniam 4 odmiany selera, z którymi miałem do czynienia na własnej działce. Szczególnie polecam te dwie pierwsze, polskie i "tradycyjne", znane działkowcom od lat, czyli selery "Edward" i "Zagłoba". Na pewno warto jednak poszukać czegoś dobrego na działkę również wśród nowszych odmian.

Seler korzeniowy Edward - odmiana o bardzo kształtnych zgrubieniach korzeniowych i nisko osadzonych korzeniach bocznych. Dobrze plonuje. Miąższ biały, aromatyczny, nie parciejący. Posiada wysoką tolerancję na septoriozę. Jest przydatny do bezpośredniego spożycia, przetwórstwa i przechowywania przez zimę.

Seler korzeniowy Zagłoba - odmiana tworząca bardzo duże zgrubienia korzeniowe (o masie 0,8 - 1,2 kg) o gładkiej, bardzo jasnej skórce. Korzenie boczne są bardzo cienkie i wyrastają z dolnej części zgrubienia. Miąższ biały, zwięzły, bez przebarwień i rdzawych plam oraz bez tworzenia pustych przestrzeni, nie ciemnieje po ugotowaniu. Charakteryzuje się dobrym smakiem i silnym aromatem.

Seler korzeniowy Gol - odmiana o kulistym zgrubieniu korzeniowym z małą powierzchnią wyrastania liści i nisko osadzonymi korzeniami bocznymi. Jej zaletą jest tolerancyjność na septoriozę i dobre przechowywanie się przez zimę.

Seler korzeniowy Jabłkowy GOF - odmiana wczesna, plenna, posiadająca małą rozetę liściową, zgrubienie korzeniowe prawie kuliste, lekko spłaszczone, miąższ ścisły, biały, jędrny, aromatyczny, o delikatnym, selerowym zapachu, nadaje się do bezpośredniego spożycia na i do przechowywania.

Przeczytaj również:

Opracowano na podstawie: C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, Muza SA, Warszawa 1994, s. 348 - 349; M. Osiecka, Seler, Działkowiec, nr 2/98, s. 38, oraz materiały reklamowe producentów.