Przetwory z dyni na zimę do słoików

Dynia jest warzywem świetnie nadającym się do mrożenia i konserwowania. Jesień to najlepszy czas na wykorzystanie dyni w kuchni i przygotowanie doskonałych przetworów z dyni na zimę do słoików. Czytając ten artykuł poznasz najlepsze przepisy na przetwory z dyni oraz dowiesz się dlaczego dynia w słoikach fermentuje i jak uniknąć tego problemu.

Przetwory z dyni na zimę do słoików
Fot. depositphotos

Dynia - wartości odżywcze

Dynia to zdrowe, wszechstronne warzywo o wysokiej zawartości składników odżywczych. Jest ona cennym źródłem błonnika, beta-karotenu, witaminy C i potasu. Dynia jest przy tym niskokaloryczna - w 100 znajduje się ok. 30-45 kcal. Jedynie osoby mające problemy z poziomem cukru we krwi powinny ograniczać spożycie dyni, gdyż co prawda ma ona niski ładunek glikemiczny (GL3) ale za to wysoki indeks glikemiczny wynoszący aż 70 IG.

Dlaczego dynia w słoikach fermentuje

Dynia jest warzywem o zasadowych odczynie wynoszącym pH 4,9-5,5. Dzięki temu ma odkwaszający wpływ na organizm, pobudza trawienie i obniża poziom cukru we krwi. Ten zasadowy odczyn dyni, nadający jej właściwości zdrowotne, jest jednocześnie przeszkodą przy przygotowywaniu przetworów z dyni na zimę do słoików. Szkodliwe mikroorganizmy mogące rozwinąć się w przetworach nie tolerują kwaśnego środowiska i dlatego przeciery z pomidorów czy jabłek wystarczy gorące wlać do słoika i pasteryzować przez 20 minut.

Przetwory z dyni do słoików na zimę
Fot. depositphotos

Inaczej wygląda sytuacja z dynią. Żeby przygotować przecier z dyni na zimę trzeba poddać słoiki trzykrotnej pasteryzacji. Tylko w ten sposób zniszczymy zarówno szkodliwe mikroorganizmy, jak i ich formy przetrwalnikowe rozwijające się w przetworach. Jeżeli tego nie zrobimy, dynia w słoikach sfermentuje, stanie się kwaśna i szkodliwa dla zdrowia. W przecierze powstanie między innymi toksyna botulinowa zwana potocznie jadem kiełbasianym.

Proces fermentacji w przypadku niewłaściwie pasteryzowanych przetworów zaobserwowałam także w przypadku cukinii - botanicznej formy dyni zwyczajnej.

Żeby oszczędzić sobie czasu, można przecier z dyni po prostu mrozić. Warto także przygotowywać przetwory z dyni oraz owoców o kwaśnym odczynie. Cukier lub ocet, będące naturalnymi konserwantami, także ułatwią sporządzanie marynat lub konfitur z dyni.

Przecier z dyni na zimę

Żeby przygotować przecier z dyni w słoikach najlepiej wykorzystać dynię hokkaido o miękkiej skórce. Umytą dynię kroimy na kawałki, układamy na blaszce skórką do góry i pieczemy w temperaturze 180-200°C przez około 45 minut. Po wystudzeniu blendujemy dynię i przekładamy przecier do wyparzonych słoików.

Przecier z dyni do słoików na zimę
Fot. depositphotos

I teraz najważniejsza część, czyli trzykrotna pasteryzacja przecieru z dyni. Dzięki temu procesowi dynia nie sfermentuje w słoikach. Słoiki z przecierem gotujemy przez 30-40 minut lub umieszczamy na co najmniej 40 min w piekarniku nagrzanym do 125°C. Proces trzeba wykonać trzykrotnie, a przerwa do kolejnej pasteryzacji powinna wynosić przynajmniej 24 godziny.

Przetwory z dyni do słoików

Dynię można przygotować na słodko, kwaśno lub pikantnie. Przedstawiamy wybrane przepisy na przetwory z dyni do słoika, które są smaczne i zdrowe.

Marynowana dynia - przepis 1

Składniki: 2 kg obranej dyni, 80 dag cukru, 0,5 litra octu 6%, 8-10 goździków i kawałek kory cynamonu, ¾ l wody.

Przygotowanie: dynię obieramy, usuwamy nasiona a miąższ kroimy w kostkę o boku 2 cm. Cukier rozpuszczamy w wodzie i gotujemy z przyprawami. Do wrzątku wrzucamy dynię i gotujemy aż stanie się szklista. Następnie dynię odcedzamy a do pozostałego syropu wlewamy ocet i całość zagotowujemy. Pokrojone warzywo umieszczamy w słoikach i zalewamy ostudzoną zalewą. Słoiki zamykamy i odstawiamy do suchego i chłodnego pomieszczenia.

Marynowana dynia do słoików na zimę
Fot. depositphotos

Marynowana dynia - przepis 2

Składniki: 1 kg obranej dyni, 25 dag cukru, 6-7 łyżek octu 10%, 2-3 goździki i kawałek kory cynamonu, 2 szklanki wody.

Przygotowanie: dynię obieramy, usuwamy nasiona a miąższ kroimy w kostkę o boku 2 cm. Zagotowujemy syrop z wody, octu, cukru i przypraw. Do wrzącego syropu wrzucamy dynię i utrzymujemy w stanie wrzenia przez 15 minut. Przekładamy całość do słoików po czym pasteryzujemy przez 15-20 minut.

Dynia w przecierze z głogu, derenia, rokitnika lub śliwek

Składniki: 1 kg obranej dyni, 1 kg owoców głogu, derenia, rokitnika lub śliwek, 15-20 dag cukru.

Przygotowanie: dynię obieramy, usuwamy nasiona a miąższ kroimy w kostkę o boku 2 cm. Blanszujemy pokrojoną dynię (wrzucamy do wrzącej wody na 2-3 min po czym natychmiast przelewamy zimną wodą) i wkładamy do słoików.

Dojrzałe owoce głogu, derenia, rokitnika lub śliwek umieszczamy w garnku o grubym dnie, zalewamy niewielką ilością gorącej wody i odparowujemy pod przykryciem. Następnie owoce przecieramy, dodajemy do nich cukier i gorący przecier wlewamy do słoików z dynią. Jeżeli wykorzystujemy śliwki możemy zmniejszyć ilość cukru do 10-15 gram. Słoiki napełniamy w taki sposób, żeby pozostawić 2 cm do krawędzi naczynia. Zamknięte słoiki pasteryzujemy przez 20-25 minut.

Tradycyjna konfitura z dyni

Składniki: 1 kg obranej dyni, 1,5 kg cukru, 1 szklanka octu 6%, 2 cytryny, cukier waniliowy, mielony cynamon, 5 goździków.

Przygotowanie: dynię obieramy, usuwamy nasiona a miąższ drobno kroimy. Zagotowujemy 1 litr wody z octem, cynamonem i goździkami, wrzucamy dynię i gotujemy do miękkości. Ugotowaną dynię odcedzamy. W 3 szklankach wody rozpuszczamy cukier i cukier waniliowy, dodajemy dynię i gotujemy całość aż dynia stanie się szklista. Dodajemy sok z cytryn i gotujemy jeszcze przez kilka minut. Po przestudzeniu konfitury przekładamy do słoików. Nie musimy pasteryzować.

Konfitura z dyni do słoików na zimę
Fot. depositphotos

Pikantna konfitura z dyni lub kabaczka

Składniki: na 50 gram oczyszczonej dyni lub kabaczka 1 kg cukru, mielony imbir, mielony biały pieprz.

Przygotowanie: oczyszczoną dynię lub kabaczek kroimy na kawałki i gotujemy na półmiękko. Odsączamy, posypujemy obficie przyprawami, mieszamy i pozostawiamy na 24 godziny. W ¾ litra wody rozpuszczamy cukier. Przestudzonym syropem zalewamy dynię i pozostawiamy na 12 godzin. Po tym czasie zlewamy syrop, gotujemy aż stanie się gęsty i dodajemy do niego dynię. Całość ponownie zagotowujmy i jeszcze gorącą konfiturę przekładamy do słoików.

Dżem z dyni i jabłek

Składniki: 1 kg obranej dyni, 50 dag jabłek kwaśnych, 70 dag cukru, 5-6 goździków, mielony cynamon.

Przygotowanie: dynię i jabłka obieramy, usuwamy nasiona a miąższ kroimy w niewielkie kawałki. Umieszczamy je w garnku o grubym dnie i pod przykryciem odparowujemy wodę. Następnie w odkrytym garnku smażymy całość przez 30 min. Po tym czasie dodajemy cukier i przyprawy i dalej podgrzewamy, aż dżem zgęstnieje. Gorący dżem przekładamy do podgrzanych gorących słoików i szczelnie zamykamy. Nie musimy pasteryzować.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Jak przechować dynię na zimę?
• Dlaczego dynia nie owocuje? Co zrobić, żeby dynia miała owoce
• Warzywa dyniowate - charakterystyka, przykłady, rodzaje, lista gatunków i odmian
• Przetwory z pomidorów na zimę - przepisy

Opracowano na podstawie:
1. I. Fąferek, K. Osmycka, Przetwory z owoców, warzyw i grzybów, Wydawnictwo Alfa, Warszawa 1984, s. 42, 79, 80, 96;
2. A. Mering, Przetwory z owoców i warzyw, WPLiS, Warszawa 1959, s. 35-56;
3. R. Miernik, Przetwory z owoców i warzyw, Zakład wydawnictw CZSR, Warszawa 1978, s. 65;
4. H. Strzelecka, Warzywa dyniowate, Wydawnictwo Watra, Warszawa 1985, s. 111, 112.