Misecznik śliwowy. Zwalczanie i opryski

Misecznik śliwowy (Parthenolecanium corni) coraz częściej pojawia się w naszych ogrodach i sadach. Sprzyjają mu zmiany klimatu i lepsze warunki do zimowania. Szkodnik ten atakuje śliwy, jabłonie, winorośl, borówkę amerykańską, ale też bukszpany, irgi czy ogniki. Jego obecność prowadzi do zahamowania wzrostu roślin, gorszego owocowania i zamierania pędów. Podpowiadamy najlepsze sposoby na zwalczanie misecznika śliwowego w ogrodach oraz polecamy opryski skuteczne przeciwko temu szkodnikowi.

Misecznik śliwowy - Parthenolecanium corni
Fot. Slimguy, CC BY 4.0, Wikimedia Commons

Jak wygląda misecznik śliwowy?

Misecznik śliwowy, określany też czasem jako misecznik śliwowiec, to owad z podrzędu czerwców. U misecznika występuje silny dymorfizm płciowy, co oznacza, że samice różnią się od samców.

Samice misecznika śliwowego mają wielkość 2-7 mm, są bezskrzydłe o zredukowanych odnóżach, natomiast samce są uskrzydlone i mniejsze od samic. Dorosłe samice posiadają chitynową, wypukłą i twardą brunatną tarczkę. Kształtem przypomina ona miskę, stąd nazwa. Jest osłoną przed czynnikami zewnętrznymi nawet dla 3000 jaj składanych przez samicę.

Samce misecznika śliwowego są żółtawymi owadami o długości ciała ok. 2 mm i delikatną tarczką. Podobne są do małych muszek.

Najmłodsze larwy misecznika są ruchliwe, starsze osobniki prowadzą osiadły tryb życia. Po wbiciu kłujki w tkankę rośliny, przysysają się na niej na stałe i pozostają na jednym miejscu przez całe życie.

Misecznik śliwowy - cykl życiowy

Aby prowadzić skuteczne zwalczanie misecznika śliwowego, warto poznać cykl rozwojowy tego szkodnika:

• podczas cieplejszych dni, w lutym lub marcu, larwy II stadium zimującego wydostają się i zaczynają żerować na roślinie. Wylęgły się one latem poprzedniego roku i zimowały na pędach w załamaniach kory. Są ruchliwe, owalne, pomarańczowobrązowe, o długości ciała ok. 2 mm,
• pod koniec kwietnia, podczas różnicowania się larw, forma żeńska przybiera kształt miseczki, a samce zyskują skrzydła i zdolność do lotu,
• dojrzałość do rozrodu u samic następuje w maju i czerwcu. Jaja pokryte woskową wydzieliną mają kolor biały, są owalne, o długości 0,25–0,35 mm. Ich ilość zależy od rośliny, na której samica bytuje oraz temperatury i wilgotności,
• w czerwcu i lipcu wylęgają się ruchliwe, trudne do zauważenia małe larwy, żerujące na liściach. W tym czasie mogą bardzo zaszkodzić roślinie, dlatego powinno się je zwalczać jak najwcześniej,
• larwy I stadium są zielonkawe lub kremowe, mają długość ok 0,4 mm, tarczka ma kształt owalny i jest jeszcze płaska,
• drugie pokolenie larw (larwy II stadium), również żerujące na liściach, pojawia się pod koniec lata. Jesienią tworzy tarczki, pod którymi zimuje.

Misecznik śliwowy - Parthenolecanium corni
Fot. I.Sáček, senior, Public Domain, Wikimedia Commons

Misecznik śliwowy - objawy i szkodliwość

Wraz z nastaniem wiosny, z miejsc zimowania ukrytych w korze, wychodzą na żerowanie larwy miseczników śliwowych. Wbijają kłujki w roślinne tkanki i wysysają z nich soki komórkowe. Tarcza szkodnika w tym czasie rośnie i twardnieje, przybierając coraz ciemniejszą, brunatną barwę. Szkody wyrządzane są zarówno przez młode larwy misecznika, jak i dorosłe samice. Pożywiając się sokiem roślin, pozbawiają je substancji odżywczych i osłabiają. Zaatakowana roślina jest przez to bardziej podatna na choroby. Pędy gorzej rosną, plony są mniejsze, a na liściach pojawiają się przebarwienia. W przypadku dużego nagromadzenia miseczników, młode rośliny mogą nawet zamierać.

Ponadto, miseczniki podczas wkłuwania się, wydzielają ślinę, powodującą obumieranie tkanek wokół miejsca wbicia kłujki. Ich lepkie odchody opadają na liście, pędy i owoce. Stają się doskonałą pożywką dla grzybów sadzawkowych. Przyczyniają się one do gorszego owocowania, pogorszenia mrozoodporności rośliny, a nawet jej obumierania.

Warto wiedzieć!
Misecznik śliwowy może przenosić groźne dla roślin choroby wirusowe. Najliczniej atakuje rośliny zaniedbane.

Misecznik śliwowy - zwalczanie i opryski

Twarda, chitynowa tarczka chroni misecznika nie tylko przed drapieżcami i czynnikami zewnętrznymi, ale także przed środkami ochrony roślin. Z tego względu tak istotna jest uważna obserwacja roślin oraz szybkie działanie i dobieranie zabiegów odpowiednich do stadium rozwoju misecznika.

Jeżeli szkodnik występował w latach ubiegłych, to już na przedwiośniu, w okresie bezlistnym, rośliny należy prewencyjnie opryskać preparatem olejowym w celu zniszczenia zimujących szkodników. Można zastosować preparaty oparte na oleju parafinowym, np. Treol 770 EC, oparty na naturalnym oleju rydzowym Emulapr 940 EC lub Siltac EC, zawierający w swoim składzie związki silikonowe. Preparaty te na powierzchni ciała szkodnika tworzą powłokę blokującą możliwość oddychania i w efekcie prowadzącą do jego likwidacji.

Warto wiedzieć!
Preparaty oparte na oleju parafinowym, czyli np. Treol 770 EC, można stosować tylko w okresie bezlistnym, gdyż po wytworzeniu liści przez rośliny mogą pojawiać się objawy fitotoksyczności w postaci uszkodzeń na tkance liścia.

Maleńkie larwy I stadium, wydostające się spod tarczek w czerwcu lub lipcu, często pozostają niezauważone, a właśnie wtedy zwalczanie misecznika jest najbardziej skuteczne. Aby je dostrzec, najlepiej zaopatrzyć się w szkło powiększające. W tym czasie można zastosować środki o działaniu kontaktowym i żołądkowym oraz preparaty zawierające olej rydzowy (Emulpar 940 EC) i związki silikonowe (Siltac EC).

Po zauważeniu larw misecznika na roślinach w czasie sezonu wegetacyjnego można użyć również środki owadobójcze, np. Mospilan 20 SP. Środki te mogą być szkodliwe dla owadów pożytecznych, dlatego sięgajmy po nie tylko w ostateczności, w przypadku bardzo licznego ataku szkodnika.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Misecznik cisowiec. Oprysk i zwalczanie
• Opryski śliw. Kiedy i czym pryskać śliwki od robaków i na choroby?
• Szkodniki na tujach - misecznik tujowiec i miodownica cyprysikowa
• Misecznik cytrusowiec - szkodliwość, objawy, zwalczanie

Opracowano na podstawie:
1. Prof. dr G. Stelzer, Choroby i szkodniki roślin ozdobnych w ogrodzie, Oficyna Wydawnicza Multico, Warszawa 1993, s. 104;
2. A. Pahler, Ogród marzeń. Praktyczny poradnik, Wydawnictwo Publicat, Poznań 2005, s. 154;
3. E.M. Chojnowscy, Jak pielęgnować ogród, Oficyna Wydawnicza Multico, Warszawa 2010, s. 86.