Misecznik cisowiec. Oprysk i zwalczanie

Igły na pędach cisa zaczynają żółknąć, potem brązowieją, mogą być też pokryte lepką wydzieliną i czarnym nalotem. Jeśli dodatkowo znajdziemy na pędach cisa drobne owady, pokryte uwypukloną tarczką barwy brązowej, możemy być pewni, że to misecznik cisowiec, szkodnik z grupy czerwców. Podpowiadamy jak przeprowadzić zwalczanie misecznika cisowca oraz jaki oprysk pomoże cisom zaatakowanym przez tego szkodnika.

Misecznik cisowiec
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Jak wygląda misecznik cisowiec?

Misecznik cisowiec (Parthenolecanium pomeranicum) to szkodliwy pluskwiak atakujący różne gatunki i odmiany cisów. Jego łupem równie często pada cis pospolity (Taxus baccata), jak i cis pośredni (Taxus x media). Misecznik cisowiec najchętniej atakuje rośliny osłabione, a gdy już się pojawi, występuje bardzo licznie. Owad ten wytwarza w ciągu roku jedno pokolenie. Zimuje na pędach i igłach cisa w postaci larw drugiego stadium. Po przezimowaniu pierwsze samice misecznika cisowca pojawiają się pod koniec kwietnia. Żerują początkowo na igłach, a potem na młodych pędach.

W maju pojawiają się charakterystyczne dla misecznika cisowca owalne, twarde tarczki o długości do 5 mm. W tym okresie najłatwiej zauważyć obecność miseczników nie tylko na cisach, ale i na innych roślinach ogrodowych. Od maja do czerwca samice misecznika składają pod tarczkę jaja w ilości od kilkudziesięciu do nawet ponad tysiąca sztuk, a następnie zamierają. W czerwcu i lipcu z jaj złożonych pod tarczkami wykluwają się larwy o długości zaledwie 1 mm, które opuszczają bezpieczne okrycie z tarczki i rozchodzą się po roślinie. Larwy są na tyle małe, że trudno je dostrzec. W okresie od sierpnia do września larwy misecznika cisowca osiągają drugie stadium i przygotowują się do przezimowania.

Misecznik cisowiec
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Misecznik cisowiec - objawy

Larwy i samice misecznika cisowca żerują na igłach i pędach cisów, intensywnie wysysając z nich soki. W efekcie tego igły cisa mogą żółknąć, potem brązowieją, aż w końcu opadają. Zazwyczaj pokryte są też lepką spadzią (określaną czasem jako „rosa miodowa) wydzielaną przez szkodnika. Pojawia się też czarny nalot, będący efektem rozwoju grzybów sadzakowych, dla których spadź wydzielana przez szkodnika stanowi pożywkę. W efekcie tego roślina ulega znacznemu osłabieniu i nie wygląda atrakcyjnie.

Lepki, czarny osad będący efektem żerowania misecznika
Fot. bazyliszeq, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Potwierdzenie obecności misecznika cisowca uzyskamy zazwyczaj w okresie od maja do czerwca, kiedy to wyraźnie widoczne na pędach są wypukłe tarczki owada, pod którymi ukrywają się samice składające jaja. Tarczki mają odcień brązowy i ukryte są najczęściej przy nasadach igieł. Wylęgające się pod nimi larwy misecznika bardzo licznie rozchodzą się po roślinie ale są trudniejsze do wykrycia ze względu na niewielkie rozmiary i zielonkawą barwę, zbliżoną do koloru igieł cisa.

• Choroby i szkodniki cisów. Dlaczego cis brązowieje i gubi igły?
• Misecznik cytrusowiec - szkodliwość, objawy, zwalczanie
• Misecznik śliwowy. Zwalczanie i opryski

Zwalczanie i oprysk na misecznika cisowca

Zwalczanie misecznika cisowca wymaga wykonania oprysków. Nie zawsze jednak wiąże się to z koniecznością użycia szkodliwych, chemicznych środków owadobójczych. Do zwalczania misecznika cisowca bardzo dobrze nadają się naturalne preparaty olejowe, w których skład wchodzi olej parafinowy lub oleje roślinne.

Taki ekologiczny oprysk na misecznika cisowca możemy wykonać w okresie od jesieni do wiosny, gdy temperatura powietrza przekracza 12°C. Najlepszym momentem na wykonanie oprysku wydaje się okres od końca lutego do marca, kiedy zimujące larwy zaczynają budzić się po zimowym uśpieniu i rozpoczynają intensywne procesy oddechowe. Oprysk preparatem olejowym pokrywa szkodniki cienką powłoką, odcinając im dopływ powietrza i prowadzi do ich uduszenia.

Zalecane preparaty olejowe do oprysku na misecznika cisowca to Treol 770 EC oraz Emulpar 940 EC. Ale oprysk taki możemy też przygotować samodzielnie na bazie parafiny kupionej w aptece. Wówczas 100 ml oleju parafinowego należy rozpuścić w 5 litrach wody i dokładnie wymieszać. Taką mieszanką opryskujemy rośliny, wykorzystując do tego celu opryskiwacz ogrodowy.

Pamiętajmy jednak, że olej parafinowy, jak i oparty na nim preparat Treol 770 EC, możemy stosować wyłącznie od późnej jesieni do początków wiosny, czyli poza okresem wegetacyjnym. W okresie intensywnego wzrostu roślin może on wywoływać objawy fitotoksyczności.

Problemu tego nie będziemy mieli w przypadku użycia środka Emulapr 940 EC. Dlatego oprysk cisów Emulparem będziemy mogli wykonać także wiosną i latem, w celu zwalczenia larw misecznika cisowca, wylęgających się z jaj.

Jak już wcześniej wspomniałem obecność misecznika cisowca stwierdzimy najłatwiej w okresie od maja do czerwca, kiedy widać tarczki pod którymi samice składają jaja. Okres od połowy czerwca i lipiec, kiedy wylęgają się larwy z jaj, to najlepszy moment na wykonanie oprysku przeciwko nowemu pokoleniu miseczników.

Możemy wykonać olejowy oprysk preparatem Emulpar 940 EC (zróbmy kilka oprysków, powtarzając je co 7-10 dni). Jeśli jednak szkodników jest bardzo dużo, warto w tym okresie sięgnąć po silniejsze środki owadobójcze, takie jak Karate Gold, Mospilan 20 SP.

Jeśli nie mamy opryskiwacza ogrodowego lub nie chcemy samodzielnie przygotowywać cieczy do oprysku, warto wiedzieć że dostępne są też preparaty na misecznika tujowca gotowe do użycia, sprzedawane w pojemnikach z opryskiwaczem. Świetnie sprawdzą się do opryskania pojedynczych małych roślin na balkonach i tarasach. Są to: Emulpar Spray, Karate Spray oraz Sanium AL.

Opracowano na podstawie:
1. G. Łabanowski, G. Soika, L. Orlikowski, A. Wojdyła, Pielęgnacja roślin ogrodowych - choroby i szkodniki, Multico, W-wa 2001, s. 30;
2. T. Lohrer, Choroby roślin i kwiatów, Bellona, Warszawa 2016, s. 52.

Przeczytaj również:

Cięcie cisa pospolitego. Jak i kiedy przycinać cisy?
Cięcie cisa pospolitego powinno być prowadzone regularnie, aby roślina prawidłowo się zagęszczała i wyglądała okazale. Zobacz jak i kiedy przycinać cisy, aby wyglądały zdrowo i reprezentacyjnie! Więcej...

Czy cis jest trujący?
Zanim zdecydujemy się na uprawę cisów w ogrodzie, warto sprawdzić czy cis jest trujący, a jeśli tak, to dla kogo roślina ta może być groźna. Zobacz u kogo cis może wywołać zatrucie i jakie są objawy zatrucia cisem. Podpowiadamy też jak uniknąć zatrucia tą rośliną. Więcej...

Choroby i szkodniki iglaków
Co robić, gdy występuje opadanie lub brązowienie igieł, na iglakach pojawiają się przebarwienia lub zniekształcenia pędów, zauważymy szkodniki takie jak mszyce czy przędziorek? Oto jak rozpoznać i zwalczać najczęściej występujące choroby i szkodniki iglaków. Więcej...