Stihl Cash Back
Strona główna / Ochrona roślin, Sadownictwo / Zaraza ogniowa jabłoni i gruszy - co to jest, objawy, zwalczanie, opryski

Zaraza ogniowa jabłoni i gruszy - co to jest, objawy, zwalczanie, opryski

Zaraza ogniowa to jedna z najgroźniejszych chorób drzew owocowych. W sadach najczęściej atakuje jabłonie oraz grusze i bardzo szybko się rozprzestrzenia. Bakterie Erwinia amylovora, które wywołują tę chorobę, przenikają do różnych części rośliny a porażone drzewo wygląda jak spalone. W tym artykule wyjaśniamy co to jest zaraza ogniowa, jakie są objawy tej choroby oraz jak wykonać zwalczanie zarazy ogniowej w przydomowym sadzie. Polecamy też najskuteczniejsze opryski na zarazę ogniową.

Zaraza ogniowa
Zaraza ogniowa na jabłoni 'Gala'
Fot. Peggy Greb, Public Domain, Wikimedia Commons

Zaraza ogniowa - co to jest

Zaraza ogniowa to choroba bakteryjna wywoływana przez patogen Erwinia amylovora. Bakteria ta jest dużym zagrożeniem dla drzew ziarnkowych. Najczęściej poraża jabłonie, grusze i pigwy a z dziko rosnących roślin: głogi, jarzębiny, ogniki, świdośliwy i irgi. Na malinach i drzewach pestkowych występuje rzadko.

Patogen Erwinia amylovora zimuje w porażonych ale nie obumarłych pędach. Roślina zarażana jest przez wszelkie naturalne otwory (przetchlinki, szparki, części kwiatów) oraz uszkodzenia (np. po gradobiciu czy przycinaniu gałęzi). Bakterie przenoszone są wraz z wodą, powietrzem, na narzędziach ogrodniczych oraz przez ptaki i owady. Szybkiemu rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność powietrza i temperatura w zakresie 20-24°C. Podczas suszy i dużego nasłonecznienia rozmnażanie bakterii postępuje wolniej.

Zaraza ogniowa - objawy

Pierwsze objawy zakażenia pojawiają się w fazie kwitnienia drzew. Porażone kwiaty więdną, szybko brunatnieją i zamierają ale pozostają na drzewie i nie opadają. Bakterie przenikają następnie z zainfekowanych kwiatów do zawiązków owoców.

Zaraza ogniowa
Zaraza ogniowa - objawy wiosną, na początku sezonu wegetacyjnego
Fot. Sebastian Stabinger, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Porażone jabłka przybierają kolor czarnobrunatny, marszczą się, ale nie opadają. U starszych owoców tkanka w miejscach przebarwień zaczyna gnić i pojawiają się wodniste plamy. Na owocach i pędach grusz zaobserwować można szarobiałe krople śluzowatego, bakteryjnego wycieku.

Zaraza ogniowa
Zaraza ogniowa - porażony zawiązek owocu
Fot. Scot Nelson, CC0, Wikimedia Commons

Z zakażonych owoców patogen przenika do krótkopędów i gałęzi. Pojawiają się na nich nekrotyczne, zagłębione plamy. Powyżej miejsca infekcji liście brunatnieją i pozostają na drzewie a młode, niezdrewniałe pędy wyginają się na kształt pastorału i również brunatnieją. Porażone pędy i liście wyglądają jakby były spalone.

Zaraza ogniowa
Zaraza ogniowa - porażone liście
Fot. Sebastian Stabinger, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Zaraza ogniowa - zwalczanie ekologiczne

Zaraza ogniowa w szkółkach jest chorobą kwarantannową i jej pojawienie się należy zgłaszać do odpowiednich instytucji. W przydomowych sadach w walce z tą chorobą ważna jest profilaktyka i sadzenie odmian odpornych na tę chorobę.

Oto sposoby na ograniczenie występowania zarazy ogniowej:

  • Nie sadzić jabłoni i grusz w sąsiedztwie głogów, irg, ogników i jarzębin;
  • Wyżej wymienione porażone rośliny żywicielskie rosnące dziko należy usuwać;
  • Obserwować drzewa (około 2 tygodnie po kwitnieniu), by szybko zauważyć pierwsze objawy zarazy ogniowej;
  • Unikać sadzenia odmian jabłoni podatnych na zarazę ogniową, takich jak: 'Spartan', 'James Grive', 'Jonatan', 'Idared' i gruszy: 'Komisówka', 'Bonkreta Wiliamsa' czy 'Paryżanka';
  • Porażone drzewa należy usuwać, szczególnie, gdy chorobę zauważono po raz pierwszy;
  • Czasem wystarczy usunięcie tylko części rośliny z widocznymi objawami (z zapasem zdrowej tkanki) o ile nie zostało zainfekowane całe drzewo;
  • Narzędzia do cięcia należy dezynfekować (np. w 70% denaturacie) a rany po cięciu pędów zabezpieczać maścią ogrodniczą lub farbą emulsyjną z 2% dodatkiem środka Miedzian 50 WP lub innego fungicydu miedziowego.

Zaraza ogniowa - opryski

W rejonach zagrożonych chorobą opryski na zarazę ogniową stosuje się w kilku terminach:

  • na początku i pod koniec kwitnienia,
  • w czerwcu, podczas opadania zawiązków,
  • po zbiorach ale też po gradobiciach i wichurach, jeśli owoce ulegną uszkodzeniu (ma to zapobiec wnikaniu patogenu przez uszkodzone tkanki roślin).

Do oprysku przeciwko zarazie ogniowej można użyć preparatów miedziowych, takich jak: Miedzian 50 WP oraz Miedzian Extra 350 SC.

miedzian sklep ogrodniczy

Przez użytkowników profesjonalnych może być także stosowany preparat miedziowy Caffaro Micro 37,5 WG oraz preparaty biologiczne takie jak: Blossom Protect czy Serenade ASO (na gruszę).

Przeczytaj również:

Opracowano na podstawie:
1. M. Grabowski, Choroby drzew owocowych, Plantpress, Kraków 2014, s. 37-39;
2. M. Grabowski, Choroby zagrażające drzewom owocowym w okresie kwitnienia, Działkowiec 4/2023, s. 58-59;
3. M. Grabowski, Preparaty do zwalczania sprawców chorób w sadzie, Działkowiec 3/2023, s. 62;
4. M. Grabowski, Jak rozpoznać chorobę, Działkowiec 5/2023, s. 62-63.