Dlaczego gruszki gniją na drzewie? Choroby owoców gruszy

Gnicie gruszek na drzewie najczęściej spowodowane jest przez jedną z chorób grzybowych: brunatną zgniliznę drzew ziarnkowych, szarą pleśń lub gorzką zgniliznę gruszek. Objawy gnicia mogą pojawić się w trakcie sezonu wegetacyjnego ale także po zbiorach owoców, w okresie ich przechowywania. W tym artykule wyjaśniamy dlaczego gruszki gniją na drzewie i jak temu zapobiec. Oto najczęściej spotykane choroby owoców gruszy i sposoby na ich zwalczanie!

Dlaczego gruszki gniją na drzewie?
Fot. depositphotos

Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych

Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych, której inna nazwa to monilioza, to choroba wywoływana przez grzyb Monilinia fructigena. Patogen ten poraża drzewa ziarnkowe, czyli grusze i jabłonie. Podobna choroba, określana jako brunatna zgnilizna drzew pestkowych występuje na wiśniach, czereśniach, śliwach, brzoskwiniach i morelach.

Na owocach gruszy wokół miejsc infekcji pojawiają się brunatne plamy gnilne z koncentrycznie ułożonymi skupiskami jasnych zarodników. Plamy szybko rozszerzają się na cały owoc, który brunatnieje i marszczy się. Wiele porażonych owoców opada na ziemię ale część zostaje na drzewie, wysycha i tworzy mumie zawierające grzybnię (dlatego należy je usuwać i nie pozostawiać do następnego roku). Choroba ta powoduje także brunatnienie i zamieranie kwiatów oraz krótkopędów gruszy.

Zarodniki grzyba wywołującego tę chorobę owoców gruszy zimują w zmumifikowanych owocach i porażonych pędach. Wiosną przenoszone są z wiatrem lub wodą i stają się źródłem zakażenia. Wnikają do rośliny przez uszkodzenia i naturalne otwory służące do wymiany gazowej (przetchlinki). Rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność powietrza, temperatura powyżej 20 °C i uszkodzenia owoców (np. przez gradobicie, owady czy ptaki.

Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych na owocach gruszy
Fot. Algirdas, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

W zwalczaniu brunatnej zgnilizny gruszek niezmiernie ważne są działania zapobiegawcze, takie jak:

• wycinanie i usuwanie porażonych pędów z zapasem zdrowej tkanki;
• niszczenie porażonych i zmumifikowanych owoców.

Patogeny chrorobotwórcze łatwo wnikają do owoców przez uszkodzenia skórki. Dlatego tak ważne jest zwalczanie owadów żerujących na owocach, takich jak np. owocówka jabłkóweczka, oraz unikanie uszkadzania owoców podczas zbiorów. Zarodniki grzyba łatwiej infekują, gdy korony drzew są nadmiernie zagęszczone. Regularnie i prawidłowo wykonywane cięcie gruszy sprawi, że liście będą szybciej obsychały, co ograniczy zakażenia owoców.

Zgniłe i uschnięte gruszki należy na bieżąco usuwać z drzew
Fot. pixabay

Zwalczanie tej choroby owoców gruszy w formie oprysków rozpoczynamy wiosną, jeszcze przed zauważeniem pierwszych objawów. Oprysk wyciągiem z krwawnika lub skrzypu polnego w okresie kwitnienia pomoże odstraszyć owady uszkadzające skórkę owoców.

Do oprysków przeciwko gniciu gruszek można użyć preparatu Switch 62,5 WG. Pomocniczo można też użyć środków do ochrony przed parchem gruszy, takich jak: Miedzian 50 WP oraz Syllit 65 WP.

Zapamiętaj!
Gnijących gruszek nie wolno jeść. Grzybnia przerasta cały owoc i wytwarza toksyczne metabolity. Nie wystarczy wyciąć nadgniłej części, taki owoc należy w całości wyrzucić.

Szara pleśń gruszy

Szara pleśń to powszechnie występująca choroba grzybowa atakująca wiele gatunków roślin. Jej sprawcą jest patogen Botrytis cinerea. Grzyb ten infekuje grusze zwykle już w czasie kwitnienia ale infekcja kwiatów gruszy przebiega zazwyczaj bezobjawowo. Grzybnia przerasta i rozwija się w gnieździe nasiennym. Charakterystycznym objawem szarej pleśni na owocach gruszy jest szary, pylący i puszysty nalot. Patogen wnika przez uszkodzenia mechaniczne skórki, część przykielichową i przetchlinki. Do zakażeń owoców dochodzi zarówno podczas sezonu wegetacyjnego jak i w czasie przechowywania.

Gruszka z objawami szarej pleśni
Fot. depositphotos

Ta choroba owoców gruszy najszybciej rozwija się przy wysokiej wilgotności powietrza i w temp. 5-20°C. Patogen zimuje na resztkach roślin i w glebie a zarodniki przenoszone są z powietrzem, wodą oraz na narzędziach ogrodniczych.

Aby ograniczyć ryzyko występowania szarej pleśni należy usuwać i niszczyć porażone i gnijące owoce, które będą źródłem zakażenia w kolejnym sezonie. Powinno się unikać uszkodzeń skórki owoców, przez które wnikają patogeny oraz dezynfekować narzędzia ogrodnicze i pojemniki, w których będą przechowywane owoce. Prawidłowe cięcie koron drzew sprawia, że są one przerzedzone a przez to rzadziej atakowane przez choroby. Ważne jest także unikanie przenawożenia azotem.

• Rdza gruszy - zwalczanie, opryski, zapobieganie
• Dlaczego grusza nie kwitnie, nie owocuje lub zrzuca owoce

W zwalczaniu szarej pleśni na drzewach gruszy pomocne mogą być samodzielnie przygotowane wywary i wyciągi roślinne na bazie skrzypu polnego, pokrzywy czy krwawnika albo gotowe produkty takie jak Skrzypal czy Pokrzywal. Spośród środków ochrony roślin warto wybrać Switch 62,5 WG lub biologiczny preparat Polyversum WP.

Gorzka zgnilizna gruszek

Gorzka zgnilizna gruszek to choroba przechowalnicza, która może doprowadzić do dużych strat. Jej sprawcą są grzyby z rodzaju Neofabraea, które wywołują także gorzką zgniliznę jabłek oraz zgorzel kory jabłoni i gruszy.

Owoce gruszy zakażane są kilka tygodni przed zbiorem przez uszkodzenia skórki i przetchlinki ale objawy uwidaczniają się zwykle dopiero po zbiorach. W czasie przechowywania wokół przetchlinek pojawiają się małe brunatne plamki, które szybko się powiększają, osiągając do kilku cm średnicy. Widoczne są na nich skupiska zarodników. Grzybnia wrasta głęboko do owocu a miąższ gnije.

Gnijące jabłka i gruszki
Fot. depositphotos

Patogen może rozwijać się w krótkopędach. W czasie tworzenia się owoców grzybnia przerasta do zawiązka owocu i tam się rozwija. Tej chorobie owoców gruszy sprzyja duża wilgotność powietrza a zarodniki przenoszone są przez wodę i wiatr. Pozostają na skórce owoców i w ten sposób przenoszone są następnie do przechowalni.

Aby ograniczyć ryzyko rozwoju choroby należy unikać uszkodzeń owoców. Po zbiorach powinny być one przechowywane w przewiewnych pomieszczeniach. Przy dużej wilgotności i słabej wentylacji choroby przechowalnicze rozwijają się bardzo szybko. W zwalczaniu gorzkiej zgnilizny pomocne będą opryski preparatami Switch 62,5 WG oraz Scala, przy czym ten drugi preparat jest przeznaczony wyłącznie do stosowania przez użytkowników profesjonalnych.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Choroby drzew owocowych - opisy, zdjęcia, zwalczanie, opryski
• Choroby liści gruszy - objawy, zdjęcia, zwalczanie
• Szkodniki liści gruszy - zdjęcia, opisy, opryski, zwalczanie
• Gorzka zgnilizna jabłek - objawy, zwalczanie, opryski

Opracowano na podstawie:
1. M. Grabowski, Dlaczego owoce na drzewach gniją, Działkowiec nr 8/2023, s. 56-57;
2. E. Ferens, Gdy owoce gniją na drzewach, Działkowiec nr 8/2022, s. 61.