Stihl Cash Back
Strona główna / Ochrona roślin / Zmienik lucernowiec - jaki oprysk, zwalczanie ekologiczne i domowe sposoby

Zmienik lucernowiec - jaki oprysk, zwalczanie ekologiczne i domowe sposoby

Zmienik lucernowiec to owad powszechnie występujący na chwastach, roślinach ozdobnych ale również w sadach i w warzywnikach. Żeruje m. in. na ogórkach, fasoli, truskawkach, malinach czy jabłoniach. Dowiedz się jak wygląda zmienik lucernowiec, jaka jest jego szkodliwość i objawy żerowania oraz poznaj ekologiczne sposoby na zwalczanie tego szkodnika upraw. Podpowiadamy, który oprysk na zmienika lucernowca jest najlepszy!

zmienik lucernowiec
Zmienik lucernowiec - Lygus rugulipennis
Fot. Bj.schoenmakers, CC0, Wikimedia Commons

Jak wygląda zmienik lucernowiec

Zmienik lucernowiec (Lygus rugulipennis) jest pluskwiakiem różnoskrzydłym z rodziny tasznikowatych (Miridae). Dorosły owad dorasta do 5-6 mm długości. Jego ciało jest wydłużone i ma zmienne zabarwienie - od żółtawozielonego, poprzez szarobrunatne do brązowoczerwonego. Szkodnik ten na grzbiecie, u nasady skrzydeł, ma żółtą plamkę oraz ostro zakończone czułki.

Larwa zmienika lucernowca podobna jest do owada dorosłego ale nie ma skrzydeł i jest mniejsza. Ma zielonkawe ubarwienie i ciemne, okrągłe plamki na grzbiecie. Zmienik lucernowiec po opuszczeniu miejsc zimowania na miedzach i nieużytkach wczesną wiosną przenosi się na rośliny żywicielskie. Larwy i osobniki dorosłe posiadają kłująco-ssący aparat gębowy, którym wysysają soki z roślin. Zmienik powszechnie występuje na roślinach bobowatych, na łąkach i chwastach ale szkody wyrządza także w przydomowych ogródkach i sadach.

Najczęściej uszkodzenia będące dziełem zmienika lucernowca obserwujemy na takich roślinach uprawnych, jak: fasola, groch, truskawki, maliny, ogórki, pomidory, porzeczki, brzoskwinia czy jabłoń.

zmienik lucernowiec
Zmienik lucernowiec - Lygus rugulipennis
Fot. Rudolphous, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Zmienik lucernowiec - szkodliwość i objawy żerowania

Larwy i dorosłe owady zmienika wyposażone w aparat ssąco - kłujący wyrządzają szkody, wysysając soki z młodych tkanek i doprowadzając do ogładzania roślin. Silnie zaatakowane rośliny gorzej plonują, owoce zwykle są zniekształcone lub wcześniej opadają a tkanki owoców w miejscach nakłucia korkowacieją i zamierają. Uszkodzone liście są bardziej podatne na choroby grzybowe.

Zmienik lucernowiec na ogórkach

Na ogórkach zmienik nakłuwa i wysysa sok z pąków kwiatowych oraz kwiatów, które mogą opadać. Efektem żerowania zmiennika lucernowca na zawiązkach owoców są zdeformowane ogórki. W miejscach nakłucia na liściach wierzchołkowych tkanka brązowieje, zasycha i wykrusza się, w wyniku czego pojawiają się otwory o nieregularnych brzegach. Silnie zaatakowane ogórki słabiej plonują. Na ogórkach polowych mogą pojawić się także inne gatunki zmienika.

zmienik lucernowiec
Zmienik lucernowiec - Lygus rugulipennis
Fot. Rudolphous, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Zmienik lucernowiec na malinach

Na malinach (a także na jeżynach) zmienik żeruje w pąkach kwiatowych, kwiatach, w zawiązkach owoców i na najmłodszych, wierzchołkowych liściach. Z roślin wysysa soki, doprowadzając do ogładzania krzewów. Owoce malin są zdeformowane, spłaszczone i mają twarde wierzchołki. Zmienik największe szkody wyrządza na malinach owocujących w sierpniu i wrześniu.

Zmienik lucernowiec w truskawce

Zmienik na truskawkach żeruje na pąkach i kwiatach. Te najsilniej opanowane przez szkodnika mogą zamierać. Nakłuwa też zawiązki owoców. Ich wzrost jest przez to zahamowany a wierzchołek owocu truskawki jest twardy w kolorze brązowawym lub ciemnozielonym. Zaatakowane owoce są małe i silnie spłaszczone.

Największe szkody wyrządzane są na starszych, zachwaszczonych plantacjach oraz na truskawkach rosnących obok łąk. Drugie pokolenie zmienika żerujące od lipca do końca września powoduje w truskawkach największe szkody.

zmienik lucernowiec
Zmienik lucernowiec - Lygus rugulipennis
Fot. gailhampshire, CC BY-SA 2.0, Wikimedia Commons

Zmienik lucernowiec - jaki oprysk

Jeśli populacja szkodnika jest liczna konieczny może być oprysk na zmienika lucernowca. Początkowo szkodnik nalatuje na obrzeża plantacji, więc oprysk można rozpocząć od tych obszarów.

Warto wiedzieć!
Rano zmiennik lucernowiec jest mniej ruchliwy, dlatego oprysk o tej porze dnia będzie bardziej skuteczny.

Do oprysku na zmienika lucernowca można użyć owadobójczego środka Mospilan 20 SP.

Liczebność zmienika lucernowca ograniczana jest także przy okazji zwalczania innych szkodników, takich jak: kwieciak malinowiec, kistnik malinowiec czy zwójki liściowe.

Zmienik lucernowiec - zwalczanie ekologiczne

Aby ograniczyć populację i szkody wyrządzane przez zmienika lucernowca należy wdrożyć następujące działania profilaktyczne:

  • Obserwacja roślin i zwracanie uwagi na objawy żerowania szkodnika;
  • Plantacji nie zakładać w sąsiedztwie łąk, nieużytków, upraw roślin bobowatych i selerowatych;
  • Ważne jest odchwaszczanie upraw i terenu wokół nich;
  • Roślin nie siać lub sadzić zbyt gęsto;
  • W szklarniach i tunelach foliowych montować siatki przeciw owadom;
  • W szklarniach wdrożyć ochronę biologiczną - introdukować dziubałeczka mączlikowego, drapieżnego pluskwiaka żywiącego się jajami zmienników;
  • W odławianiu zmienika pomocne mogą być żółte tablice lepowe.

Zmienik lucernowiec - domowe sposoby

Domowym sposobem na zmiennika lucernowca jest wykonanie oprysku wywarem z krwawnika pospolitego. Aby przygotować wywar 1 kg ziela krwawnika lub 100 g suszu zalewamy 10 l wody, odstawiamy na dobę, po czym gotujemy przez 30 min, nie rozcieńczamy. Po ostygnięciu wywar należy przecedzić i wykonać oprysk na rośliny zaatakowane przez zmienika lucernowca.

Przeczytaj również:

Opracowano na podstawie:
1. M. Rogowska, J. Sobolewski, Choroby i szkodniki warzyw, Plantpress, Kraków 2018, s. 76-77;
2. B. H. Łabanowska, Szkodniki krzewów owocowych, Plantpress, Kraków 2013, s. 45-47, 92-93.