Sasafras lekarski - właściwości, zastosowanie, uprawa w ogrodzie

Sasafras lekarski jest drzewem o efektownym ulistnieniu i gęstym pokroju. Mało wymagający i szybko krzewiący się sasafras może być sadzony jako zielone ogrodzenie lub pojedynczo jako soliter. Mimo, iż właściwości lecznicze olejku sasafrasowego są obecnie poddawane w wątpliwość, drzewo ma nadal liczne zastosowania. Poznaj właściwości sasafrasa lekarskiego oraz wymagania co do uprawy sasafrasa w ogrodzie.

Sasafras lekarski - Sassafras albidum
Fot. depositphotos

Sasafras lekarski - jak wygląda

Sasafras lekarski (Sassafras albidum), nazywany także sasafrasem różnolistnym, jest drzewem z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae). Naturalnie występuje we wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej. Sasafras w Polsce dorasta do 12 m wysokości (do 2 m wysokości w ciągu pierwszych 5 lat uprawy) i może mieć kilka pni. Gęsta korona drzewa jest nieregularna i dość szeroka.

Ciekawą cechą sasafrasa jest zmienność w obrębie liści - na jednym drzewie występują liście o różnym kształcie - jajowate, dwuklapowe oraz trójklapowe. Soczyście zielone liście sasafrasa z nadejściem jesieni przebarwiają się na różne odcienie czerwieni. Wiosną pojawiają się niepozorne, rozdzielnopłciowe, miododajne kwiaty sasafrasa zebrane w koszyczki. Po przekwitnięciu, późnym latem, z żeńskich kwiatów rozwijają się kuliste, niewielkie owoce na długich szypułkach. Owoce stanowią pokarm dla ptaków oraz niewielkich ssaków.

Sasafras lekarski - właściwości

Rdzenna ludność Ameryki Północnej od wieków wykorzystywała i ceniła właściwości lecznicze sasafrasa. Główną substancją czynną sasafrasa jest safrol występujący w olejku eterycznym ekstrahowanym z kory korzenia oraz nasion drzewa. Olejkowi sasafranowemu oraz korze sasafranowej przypisywano właściwości napotne, moczopędne, wspomagające leczenie reumatyzmu, nadciśnienia oraz stanów zapalnych dróg moczowych.

Sasafras lekarski - jesienią liście zmieniają barwę
Fot. depositphotos

Obecnie nie poleca się stosowania wewnętrznie produktów z sasafrasa z powodu podejrzeń o kancerogenne i toksyczne właściwości sasafrasa. Przedawkowanie safrolu może wywoływać halucynacje, nadciśnienie oraz uszkadzać nerki.

Sasafras lekarski - zastosowanie

Poza właściwościami leczniczymi, olejek sasafrasowy, kora i liście sasafrasu były dawniej cenione za lekko pikantny, cytrusowy aromat. Znalazły więc zastosowanie w kuchni jako dodatek do dań, składnik piwa czy słodyczy. Popularne były także kosmetyki - balsamy i perfumy z dodatkiem safrolu - wyróżniały się ciekawych zapachem i antyseptycznymi właściwościami.

Współcześnie właściwości zdrowotne sasafrasa lekarskiego są podawane w wątpliwość, ale drzewo nadal ma szereg zastosowań. Miękkie, aromatyczne drewno sasafrasa służy do wyrobu szaf i szafek na tekstylia, ponieważ jego zapachu nie znoszą mole.

W projektowaniu terenów zielonych sasafras ma zastosowanie w rekultywacji terenów poprzemysłowych, ponieważ za pomocą odrostów korzeniowych szybko się rozrasta oraz pobiera składniki pokarmowe i wodę z głębokich warstw gleby. W ogrodach można tworzyć z sasafrasa żywopłoty lub zielone ściany, zaś odpowiednio przycinany sasafras może być także uprawiany jako soliter.

Sasafras lekarski - pokrój drzewa
Fot. Daderot, CC0, Wikimedia Commons

Sasafras lekarski - uprawa w ogrodzie

Uprawa sasafrasa lekarskiego udaje się zarówno w pełnym słońcu, jak i w półcieniu. Drzewo to nie toleruje tylko całkowicie zacienionych miejsc.

Sasafras dobrze rośnie na glebach cięższych jak i lżejszych. Kluczowy jest dobry drenaż podłoża oraz kwaśny odczyn gleby. Chociaż sasafras dobrze znosi krótkotrwałe susze, preferuje jednak dość wilgotne podłoże. Dlatego młode okazy sasafrasa należy regularnie i obficie podlewać do czasu aż się dobrze ukorzenią.

Sasafras lekarski - nawożenie

Nie należy nawozić nowo posadzonych drzew w pierwszym roku uprawy, ponieważ może to zahamować ich wzrost. W przeciętnie żyznej glebie sasafras zwykle nie potrzebuje nawożenia, ale jeśli gorzej wygląda i słabo rośnie, można zastosować wiosną wieloskładnikowy nawóz mineralny o spowolnionym działaniu.

Sasafras lekarski - przycinanie

Sasafras lekarski nie wymaga przycinania poza cięciem sanitarnym polegającym na usuwaniu połamanych, chorych czy uszkodzonych pędów. W uprawie sasafrasa nie wolno jednak zapomnieć, że szybko się rozrasta, wypuszczając odrosty korzeniowe i tworząc zielony gąszcz. Jeżeli zależy nam na utrzymaniu drzewiastego pokroju sasafrasa musimy regularnie przycinać dolne pędy oraz usuwać odrosty korzeniowe.

Sasafras lekarski - mrozoodporność i zimowanie

Sasafras nie jest całkowicie mrozoodporny, wytrzymuje spadki temperatury do -23°C i zaliczany jest do strefy mrozoodporności roślin 6B. Oznacza to, że w ogrodach może być bez obaw uprawiany w Polsce środkowej i zachodniej. Zaleca się ściółkowanie i osłanianie drzew przed nadejściem mrozów. W rejonach o ostrzejszych zimach lepiej także zapewnić sasafrasowi zaciszne, bezwietrzne stanowisko i lżejszą glebę.

Sasafras lekarski - rozmnażanie

Nasiona sasafrasa wysiewa się zimą lub wiosną. Zimą można także pobierać sadzonki korzeniowe lub przesadzać odrosty korzeniowe, które drzewo wytwarza w dużej ilości. Rozmnażanie sasafrasa z odrostów korzeniowych pozwala w krótkim czasie uzyskać sporą ilość nowych sadzonek.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Drzewa liściaste kwitnące wiosną
• Drzewa liściaste kwitnące latem
• Rośliny lecznicze i prozdrowotne w Twoim ogrodzie!
• Rośliny miododajne do ogrodu

Opracowano na podstawie:
1. Praca zbiorowa, 500 przypraw i ziół leczniczych, Wydawnictwo SBM, Warszawa 2015, s. 123;
2. G. Subba Rao, B. K. Chowdhury, J. F. Morton, Identification of volatile constituents of Sassafras albidum root oil w Phytochemistry 15/ 1976, s. 1773-1775; 3. Wielka ilustrowana Encyklopedia Roślin Ogrodowych, praca zbiorowa pod red. J. Scott-Macnab, Reader's Digest, Warszawa 2004, s. 601.