Ogórecznik lekarski - właściwości lecznicze, zastosowanie, uprawa

Ogórecznik lekarski (Borago officinalis) jest łatwą w uprawie jednoroczną rośliną zielarską o szerokim zastosowaniu. Latem zakwita niebieskimi kwiatami, których zapach zwabia liczne owady zapylające. Liście i łodygi ogórecznika lekarskiego mają aromat ogórka i kwaskowaty smak, który odmienia charakter wielu potraw. Właściwości lecznicze ogórecznika lekarskiego sprawiły, że ogórecznik zastosowanie znalazł nie tylko w kuchni ale też w kosmetyce i medycynie. Zobacz jak wygląda uprawa ogórecznika lekarskiego w ogrodzie i dowiedz się jak stosować to wspaniałe ziółko :-)

Ogórecznik lekarski - Borago officinalis
Fot. pixabay

Ogórecznik lekarski - właściwości lecznicze

Do celów leczniczych wykorzystuje się ziele ogórecznika, kwiaty oraz nasiona, z których pozyskiwany jest olej.

Ziele ogórecznika zawiera flawonoidy, saponiny, związki śluzowe, garbniki, cholinę, kwasy organiczne (cytrynowy, krzemowy, jabłkowy), łatwo przyswajalną krzemionkę oraz rzadki zestaw związków soli mineralnych. Sok ogórecznika zawiera dużą ilość witaminy C. Olej pozyskiwany z nasion ogórecznika lekarskiego zawiera kwasy z grupy omega i kwas gamma-linolenowy.

Ogórecznik lekarski ma działanie moczopędne, napotne, przeciwzapalne, osłaniające, regulujące przemianę materii, bakteriobójcze i uspokajające. Pomaga zwalczyć zapalenie nerek i układu moczowego, zwiększa dobową ilość wydalanego moczu.

Ogórecznik lekarski posiada właściwości przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. Kwasy tłuszczowe zawarte w oleju ogórecznika mają korzystny wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego. Zapewniają ochronę przed chorobami płuc, oskrzeli, gardła i oczu oraz zapobiegają alergiom i astmie. Olej z nasion ogórecznika korzystnie wpływa na stan śluzówki jamy ustnej, przełyku, żołądka i jelit, a przed wszystkim na błony śluzowe dróg oddechowych. Ma działanie wykrztuśne i osłaniające. Łagodzi kaszel i chrypkę, pomaga przy wszelkich infekcjach dróg oddechowych.

Ogórecznik lekarski działa regenerująco na skórę, włosy i paznokcie. Regularne spożywanie ziela ogórecznika polecane jest osobom, które mają kruche paznokcie i łamliwe włosy, ze względu na zawartą w nim krzemionkę.

Ogórecznik lekarski wspomaga leczenie depresji, poprawia samopoczucie, usprawnia pracę mózgu. Spożywanie świeżych liści ogórecznika stymuluje produkcję adrenaliny.

Ogórecznik lekarski usuwa z organizmu toksyny i działa osłonowo, chroniąc organizm przed szkodliwymi substancjami.

Olej z nasion ogórecznika lekarskiego zawiera kwas linolenowy i kwasy z grupy omega. Kwasy te obniżają poziom tzw. złego cholesterolu (LDL). Zapobiegają odkładaniu się cholesterolu w postaci złogów w ścianach naczyń krwionośnych. Jednocześnie normalizują poziom cholesterolu dobrego (HDL), który usuwa nadmiar komórek tłuszczowych z naczyń krwionośnych, co zmniejsza ryzyko miażdżycy.

Zioła na obniżenie cholesterolu
Zioła na obniżenie cholesterolu to doskonała alternatywa dla tradycyjnych leków stosowanych przez osoby z podwyższonym poziomem cholesterolu lub problemami z układem krążenia. Oto 6 najlepszych ziół na obniżenie cholesterolu i dwa wspaniałe przepisy na herbatki z ziół obniżających poziom cholesterolu! Więcej...

Olej z nasion ogórecznika lekarskiego łagodzi stany zapalne dziąseł oraz działa wspomagająco w leczeniu chorób przyzębia i krwawienia dziąseł.

Kwasy tłuszczowe oraz magnez obecne w oleju z nasion ogórecznika lekarskiego łagodzą dolegliwości menstruacyjne i towarzyszące menopauzie.

Ogórecznik lekarski - zastosowanie

Ogórecznik lekarski w leczeniu domowym

W warunkach domowych napary z ogórecznika lekarskiego stosowane są przy złej przemianie materii i nerwicach oraz nadpobudliwości u dzieci. Ze świeżego ziela ogórecznika lekarskiego można przygotowywać koktajle o właściwościach zdrowotnych.

Maść ze świeżego ziela ogórecznika lekarskiego i tranu przyśpiesza gojenie się ran, oparzeń, wyprysków i odleżyn. Okłady z naparu ze świeżo roztartego ziela i soku ogórecznika zmniejszają obrzęki po urazach mechanicznych. Okłady z naparu z ziela ogórecznika lekarskiego stosuje się również do leczenia czyraków, wysypek, oparzeń I stopnia i otarć naskórka.

Płukanki ze świeżego lub suszonego ziela ogórecznika stosuje się w nieżytach gardła, jamy ustnej, chrypce i suchym kaszlu.

Napar z kwiatów ogórecznika lekarskiego stosowany jest do okładów i przemywania oczu przy zapaleniu spojówek, zaczerwienionych i zmęczonych oczach.

Sałatka z kwiatami ogórecznika
Fot. pixabay

Świeży sok z ogórecznika lekarskiego może być stosowany wspomagająco podczas leczenia zapalenia płuc.

Ziele ogórecznika może być stosowane w przypadku diety bezsolnej, ponieważ zawiera dużo soli mineralnych.

Zastosowanie ogórecznika w kosmetyce

Olej z nasion ogórecznika wykorzystywany jest do produkcji kosmetyków o właściwościach regenerujących skórę. Olej z ogórecznika znajduje się w składzie wielu preparatów pielęgnacyjnych dla skóry wrażliwej, dojrzałej i suchej. Wspomaga odnowę skóry, przywraca jej elastyczność, właściwy poziom nawilżenia i podnosi jej odporność na niekorzystne działanie czynników zewnętrznych. Olej z nasion ogórecznika może być stosowany do pielęgnacji skóry trądzikowej, z łuszczycą, szorstkiej i swędzącej.

Ze świeżego zmiażdżonego ziela i soku ogórecznika można przygotowywać maseczki odmładzające lub odżywcze nadające skórze elastyczność i regenerujące naskórek.

Zastosowanie ogórecznika lekarskiego w kuchni

Świeże, posiekane liście ogórecznika, ze względu na wysoką zawartość witaminy C, są doskonałym dodatkiem do sałatek ? ogórecznik nadaje im smak i aromat ogórka. Sałatki z dodatkiem świeżych liści ogórecznika mają właściwości zdrowotne zbliżone do naparu z ziela.

Ogórecznik jako przyprawa dodawany jest zup (barszcz ukraiński, rosół, chłodnik), sosów, majonezów, pieczonej dyni, cukinii, kabaczków i innych duszonych warzyw lub zapiekanek oraz do dań mięsnych i rybnych.

Liście ogórecznika można przyrządzać podobnie jak szpinak lub zapiekać w cieście. Może być składnikiem masła ziołowego. W niektórych krajach napar z suszonych liści ogórecznika pity jest jako zamiennik herbaty.

Ziele ogórecznika wykorzystywane jest do aromatyzowania nalewek, win, syropów i napojów chłodzących. Kwiaty stosowane są do produkcji likierów i słodyczy.

Ogórecznik lekarski to cenna roślina miododajna
Fot. pixabay

Świeżo zebrane kwiaty ogórecznika lekarskiego nadają się do mrożenia w kostkach lodu i jest to najczęstszy sposób ich przechowywania.

Kwiaty ogórecznika można kandyzować i suszyć. Mogą być dodawane do sałatek, ciast i deserów.

Zastosowanie ogórecznika lekarskiego w ogrodzie

Ogórecznik lekarski może być uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna. Kwiaty ogórecznika lekarskiego zawierają bardzo dużo nektaru, dlatego jest cenną rośliną miododajną. Ogórecznik warto posadzić obok truskawek aby korzystnie wpływał na ich wzrost i plonowanie.

Warto wiedzieć!
Ogórecznik lekarski rosnący w sąsiedztwie truskawek lub poziomek stymuluje ich wzrost i korzystnie wpływa na plonowanie. Sam również lepiej rośnie i bujniej kwitnie, posadzony obok truskawek i poziomek. A zatem truskawki i ogórecznik na jednej grządce to bardzo dobra para!

Uprawa ogórecznika lekarskiego

Ogórecznik lekarski najlepiej rośnie na stanowisku słonecznym, ale znosi także lekkie zacienienie.

Uprawa ogórecznika lekarskiego udaje się na każdej glebie w ogrodzie, w skrzynkach na balkonie lub w doniczkach na parapetach w domu. Najlepiej jednak ogórecznik rośnie na glebach zasobnych w składniki pokarmowe, przepuszczalnych i umiarkowanie wilgotnych.

Ogórecznik w ogrodzie jednego z naszych Forowiczów
Fot. biker25, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Ogórecznik lekarski jest silnie rosnącą rośliną, konkurującą z innymi roślinami o wodę i składniki pokarmowe. Dlatego należy wysiewać go w około 40 cm odległości od innych roślin.

Nasiona ogórecznika lekarskiego wysiewa się wprost do gruntu od kwietnia do czerwca (na zbiór letnio-jesienny) lub jesienią (na zbiór wiosenny). Wysiewa się je w rzędy co 40 cm, na głębokość 2 cm. Wschody następują po 2-3 tygodniach od wysiewu i często są nierównomierne. Ogórecznik bardzo łatwo rozwiewa się sam i dlatego może być uprawiany przez dłuższy czas w tym samym miejscu. Nasiona ogórecznika bardzo dobrze znoszą mrozy i wiosną łatwo kiełkują.

Pierwsze zbiory ziela ogórecznika przeprowadza się na początku kwitnienia (połowa lipca). Ziele ścina się i suszy luźno rozłożone w cieniu lub w temperaturze 40°C. Świeże liście ogórecznika do sałatek można zbierać przez cały okres wegetacji. Zbiór kwiatów przeprowadza się, gdy są one jeszcze nie w pełni rozwinięte.



mgr inż. Agnieszka Lach

Przeczytaj również:

Rośliny lecznicze i prozdrowotne w Twoim ogrodzie!
Rośliny lecznicze i prozdrowotne są stosowane od setek, a nawet tysięcy lat. Współczesna nauka tylko potwierdziła to, o czym od dawna wiedzieli zielarze, znachorzy i szamani. Doniczka na balkonie albo grządka w ogródku może stać się Twoją własną domową apteką. Oto 5 roślin, które pomogą zadbać o Twoje zdrowie, kondycję i dobry wygląd! Więcej...

Jak założyć ogród ziołowy?
Wiele osób chciałoby aby na ich działce zagościły również zioła. Aby taki ogródek ziołowy spełniał nasze oczekiwania musimy go w odpowiedni sposób rozplanować, w zależności od gatunków ziół jakie chcielibyśmy posiadać. Zobacz jak założyć ogródek ziołowy i jakie zioła warto w nim posadzić. Więcej...

Jakie zioła można sadzić razem?
Zioła, podobnie jak inne rośliny, mają różne wymagania. Jedne lubią cieniste i wilgotne stanowiska, inne zaś preferują tylko słońce i lekkie gleby. Dowiedz się jakie zioła można sadzić razem i skomponuj idealny zestaw ziół. Oto kilka przydatnych wskazówek oraz tabela z zestawieniem ziół, które warto sadzić obok siebie! Więcej...

Opracowano na podstawie: D. Tyszyńska-Kownacka, T. Starek, Zioła w polskim domu, Wydawnictwo Warta, Warszawa 1991, str. 156-158; L. Bremness, Zioła. Encyklopedia kieszonkowa, Muza S.A., Warszawa 1993, str. 29, 193; A. Iburg, Domowe leki ziołowe, Elisa Publicat S.A., Poznań 2008, str. 72-73.