Pigwowiec japoński - właściwości, odmiany, uprawa, cięcie

Pigwowiec japoński to ozdobny krzew o efektownych kwiatach i jadalnych owocach. Mrozoodporny pigwowiec najlepiej rozwija się w pełnym słońcu na glebie o zasadowym odczynie. Przedstawiamy odmiany pigwowca japońskiego polecane do małych i większych ogrodów, ich właściwości i możliwości zastosowania. Zobacz, jak wygląda uprawa pigwowca japońskiego i jak samodzielnie wykonać cięcie pigwowca aby krzew zachował ładny pokrój i obficie kwitł.

Pigwowiec japoński - Chaenomeles japonica
Fot. depositphotos

Jak wygląda pigwowiec japoński

Pigwowiec japoński (Chaenomeles japonica) to krzew z rodziny różowatych (Rosaceae) pochodzący z Japonii. Do Europy został sprowadzony w drugiej połowie XIX w. Ze względu na walory dekoracyjne pigwowiec był powszechnie sadzony w parkach i ogrodach. Obecnie pigwowiec japoński jest uprawiany w krajach o umiarkowanym klimacie z uwagi na łatwą pielęgnację, wspaniałe kwitnienie oraz jadalne owoce.

Pigwowiec japoński dorasta do 1,0-1,5 m wysokości i odznacza się gęstym, szerokim pokrojem. Pędy pigwowca są wyposażone w krótkie ciernie oraz są porośnięte przez jajowate liście o piłkowanych brzegach. Dekoracyjne liście pigwowca japońskiego są ciemnozielone i błyszczące.

Kwiaty pigwowca japońskiego, zebrane w niewielkie grona, są pięciopłatkowe o barwie ceglastej lub pomarańczowoczerwonej. Krzew kwitnie na pędach zeszłorocznych (ma to spore znaczenie dla wyboru odpowiedniego terminu jego przycinania).

Kwiaty pigwowca japońskiego
Fot. pixabay

W październiku dojrzewają jadalne owoce pigwowca przypominające miniaturowe jabłka. Owoce są niewielkie, o średnicy do 5 cm i masie nieprzekraczającej 50 g. Niedojrzałe owoce pigwowca japońskiego mają barwę zieloną, a gdy dojrzeją żółkną i pokrywają się woskowym nalotem. Pigwowiec rozpoczyna owocowanie 3-4 lata po posadzeniu.

Pigwowiec japoński - kiedy kwitnie

Pigwowiec japoński obficie kwitnie od marca do maja na pędach zeszłorocznych. Dekoracyjne kwiaty zaczynają się rozwijać przed pojawieniem się liści.

Pigwowiec japoński - właściwości

Owoce pigwowca japońskiego mają bogaty skład i szereg właściwości leczniczych oraz dietetycznych. Charakteryzują się wysoką zawartością kwasów organicznych, magnezu, sodu, miedzi, cynku i fosforu - warto docenić te właściwości włączając je do jadłospisu. W porównaniu z jabłkami owoce pigwowca zawierają dwukrotnie więcej błonnika oraz pektyn a witamina C w nich zawarta wykazuje się dużą trwałością podczas przechowywania i przetwarzania. Owoce pigwowca japońskiego odznaczają się także stosunkowo wysoką zawartością polifenoli oraz silną aktywnością antyoksydacyjną.

Owoce pigwowca japońskiego
Fot. depositphotos

Pigwowiec japoński - zastosowanie

Pigwowiec japoński ma szerokie zastosowanie dietetyczne, lecznicze i kosmetyczne. Zainteresowanie właściwościami leczniczymi pigwowca miało miejsce już w starożytności. Tradycyjna medycyna chińska doceniała właściwości owoców pigwowca wykorzystując je do leczenia reumatyzmu, biegunki, czerwonki, cholery i zapalenia jelit. Współczesne badania wykazały, że owoce pigwowca japońskiego mają właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwskurczowe, antyoksydacyjne i przeciwbakteryjne. Leki na bazie pigwowca działają także ochronnie na wątrobę i są stosowane w chorobie Parkinsona, chorobach żołądka oraz nowotworach prostaty i sutka. Natomiast nasiona pigwowca japońskiego wykorzystuje się jako środek przeczyszczający

Wyciągi z pigwowca japońskiego znalazły zastosowanie w kosmetyce. Macerat z nasion stanowi doskonały środek łagodzący stany zapalne skóry zwłaszcza cery trądzikowej. Służy także do wyrobu kosmetyków nawilżających, przeciwzmarszczkowych oraz do skóry atopowej. Olej z nasion pigwowca wchodzi w skład kosmetyków do opalania - chroni przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych.

Owoce pigwowca japońskiego
Fot. depositphotos

Owoce pigwowca japońskiego mają zastosowanie spożywcze i kulinarne. Co prawda twarde i kwaśne owoce nie nadają się do jedzenia na surowo, ale można z nich robić przetwory. Stanowią dodatek do dżemów, konfitur, soków, nalewek i win poprawiając i wzmacniając ich smak oraz właściwości zdrowotne. Bogaty w witaminę C, pektyny oraz polifenole sok z pigwowca służy do przyrządzania galaretek owocowych. Suszone owoce pigwowca są wykorzystywane do produkcji herbat, a nasiona stanowią źródło oleju bogatego w kwasy nienasycone.

• Przetwory z pigwowca, syrop i nalewka - przepisy
• Sok z pigwowca. Sposób na katar i przeziębienie!
• Pigwa a pigwowiec - różnice

Pigwowiec japoński - odmiany

Pigwowiec japoński dobrze radzi sobie w naszym klimacie, dlatego jest cenionym krzewem ozdobnym. Można go sadzić pojedynczo, na rabacie lub w formie szpaleru oraz żywopłotu. Pigwowiec japoński doczekał się wielu odmian o kwiatach w ciepłych odcieniach pomarańczu, różu i czerwieni. Poniżej przedstawiamy najciekawsze odmiany pigwowca japońskiego.

Pigwowiec japoński 'Chojuraku' - to wyjątkowo dekoracyjna odmiana o półpełnych kwiatach w kolorze morelowym. Po 10 latach krzew osiąga 1,5-1,8 m wysokości i podobną szerokość.

Pigwowiec japoński - pokrój krzewu
Fot. Daderot, CC0, Wikimedia Commons

Pigwowiec japoński 'Cido' - dorasta do 1 m wysokości. Pędy krzewu są pozbawione cierni. Kwiaty mają kolor pomarańczowy a liczne owoce są wyjątkowo duże.

Pigwowiec japoński 'Orange Trail' - ten krzew dorasta do 1 m wysokości i zachwyca pomarańczowoczerwonymi kwiatami.

Pigwowiec japoński 'Pinc Lady' - odmiana dorastająca do 1,5 m wysokości o różowych kwiatach.

Pigwowiec japoński 'Pink Queen' - wyróżnia się kwiatami w intensywnym kolorze różowym które pojawiają się na przełomie kwietnia i maja. Efektowny krzew dorasta do 1,5 m wysokości i 1 m szerokości i może być uprawiany zarówno w gruncie jak i w donicy.

Pigwowiec japoński 'Rising Sun' - to niski krzew osiągający do 1 m wysokości. W kwietniu i maju obsypuje się kwiatami w kolorze białym. Odmiana bezkolcowa.

Pigwowiec japoński 'Red Joy' - jest karłowym krzewem dorastającym zaledwie do 0,5-0,8 m wysokości. Pędy pigwowca wyposażone w kolce porastają ciemnozielone, błyszczące liście. Kwiaty w kolorze malinowoczerwonym mogą być półpełne lub pełne.

Pigwowiec japoński - Chaenomeles japonica
Fot. pixabay

Pigwowiec japoński - uprawa i wymagania

Pigwowiec japoński dobrze rośnie na stanowisku słonecznym i półcienistym. Nie ma większych wymagań co do gleby chociaż preferuje te lekko wilgotne, przepuszczalne i bogate w wapń. W okresach długotrwałej suszy krzewy potrzebują umiarkowanego podlewania. Stagnująca woda sprawia, że zrzucają zawiązki owoców i słabo rosną.

Po posadzeniu dobrze jest ściółkować rośliny korą drzew liściastych lub kompostem. Ściółka ograniczy parowanie wody z podłoża, zapobiegnie rozwojowi chwastów i wprowadzi do gleby składniki pokarmowe. Uprawiane na słabszych glebach krzewy można zasilać wiosną uniwersalnym nawozem mineralnym.

Pigwowiec japoński jest zaliczany do strefy mrozoodporności roślin 5A wytrzymuje spadki temperatury do -29°C. W naszych warunkach klimatycznych dobrze zimuje bez osłaniania.

Pigwowiec japoński - cięcie

Pigwowiec japoński ma ładny pokrój niewymagający korekty. Jednak krzew mocno się zagęszcza, co wpływa na pogorszenie stanu sanitarnego oraz na słabsze kwitnienie. Dlatego, co roku po ustaniu kwitnienia, należy usuwać uszkodzone i słabe pędy oraz te, które kierują się do wewnątrz, krzyżując i nadmiernie zagęszczając koronę. Jednorazowo można także wyciąć do 20% najstarszych pędów. Regularne cięcie i prześwietlanie krzewów pigwowca korzystnie wpływają na zdrowotność, kwitnienie i owocowanie roślin.

Pigwowiec japoński - rozmnażanie

Pigwowiec japoński może być rozmnażany z nasion, przez sadzonki półzdrewniałe pobierane latem oraz przez odkłady poziome.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Krzewy liściaste kwitnące wiosną
• Pigwa pospolita - uprawa, odmiany, cięcie, choroby
• Dlaczego pigwa nie owocuje?

Opracowano na podstawie:
1. A. Antoniewska, J. Rutkowska, A. Adamska, Charakterystyka owoców pigwowca japońskiego oraz ich zastosowanie w przemyśle spożywczym w Żywność: nauka - technologia - jakość 2/2017, s. 5-15;
2. W. Bugała, Drzewa i krzewy, PWRiL, Warszawa 1979, s. 302;
3. M. Czekalski, Liściaste krzewy ozdobne, PWRiL, Poznań 2006, s. 109-110;
4. A. Mika, Owoce dla amatorów, Krajowa Rada Polskiego Związku Działkowców, Warszawa 1994, s. 55-56;
5. A. Nahorska, M. Dzwoniarska, B. Thiem, Owoce pigwowca japońskiego (Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. ex Spach) źródłem substancji biologicznie aktywnych w Postępy Fitoterapii 4/2014, s. 239-246.