Gnicie pomidorów. Dlaczego pomidory gniją na krzakach?

Gnicie pomidorów na krzakach, jeszcze zanim zostaną zerwane, to często spotykany objaw w uprawie tego warzywa. Jeżeli po zaobserwowaniu pierwszych gnijących owoców nie zadziałasz odpowiednio szybko, możesz stracić niemal cały plon. Wyjaśniamy dlaczego pomidory gniją na krzakach oraz jak rozpoznawać choroby powodujące gnicie owoców pomidora. Polecamy także najskuteczniejsze opryski przeciwko gniciu pomidorów!

Gnicie pomidorów na krzaku
Fot. depositphotos

Gnicie pomidorów na krzaku - przyczyny

Pomidory są dość wrażliwe na niekorzystne warunki uprawy. Zbyt duża wilgotność powietrza w określonej temperaturze, długotrwałe zwilżenie liści czy sadzenie roślin w dużym zagęszczeniu – te wszystkie czynniki mogą sprawić, że pojawią się choroby pomidorów powodujące gnicie owoców. Walkę z nimi utrudnia fakt, że zarodniki chorobotwórczych grzybów mogą być przenoszone z wiatrem, wodą, na narzędziach ogrodniczych, butach, a także pozostawać na resztkach roślin w podłożu i uaktywnić się w sprzyjających dla nich okolicznościach.

Co robić aby pomidory nie gniły na krzaku?

Istnieje wiele sposobów na ograniczanie ryzyka pojawienia się chorób wywołujących gnicie pomidorów. Od zaprawiania nasion, poprzez prawidłowo wykonywane zabiegi pielęgnacyjne, aż po profilaktyczne opryski naturalnymi preparatami.

Zabiegi zapobiegające lub ograniczające rozwój chorób pomidorów to:

• zaprawianie nasion przed siewem,
• wybieranie odmian pomidorów odpornych choroby,
• sadzenie pomidorów z dala od ziemniaków, mogących być źródłem infekcji chorobowej,
• sadzenie roślin w odpowiedniej rozstawie w celu zachowania dobrej wentylacji,
• regularne podlewanie pomidorów pod roślinę, bez moczenia liści i owoców,
• regularnie wykonywane ekologiczne opryski pomidorów przygotowywane na bazie chwastów i ziół,
• systematyczna obserwacja roślin i szybkie usuwanie części lub całych roślin z objawami choroby,
• odkażanie narzędzi ogrodniczych,
• regularne odchwaszczanie i ściółkowanie gleby pod pomidorami,
• wietrzenie upraw pod osłonami,
• sprzątanie i odkażanie tuneli i szklarni po sezonie,
• usuwanie i niszczenie resztek roślinnych po sezonie uprawowym.

Choroby powodujące gnicie pomidorów na krzaku

Mimo podejmowania w/w działań zapobiegawczych, choroby i tak mogą zaatakować naszą uprawę. Gnicie pomidorów może przybierać różne formy ale najczęściej spowodowane jest przez łatwo rozprzestrzeniające się choroby grzybowe.

Szarozielone i brunatne plamy na pomidorach

Szarozielone plamy na pomidorach, przechodzące następnie w kolor brunatny i postępująca w głąb miąższu zgnilizna to znak, że pomidory zaatakowała zaraza ziemniaczana. Jest najgroźniejszą z chorób grzybowych, potrafiącą zrujnować całą uprawę pomidora w kilka dni. Sprzyjają jej deszczowe lata z temperaturą wynoszącą ok. 18-21°C.

Zaraza ziemniaczana na owocach pomidora
Fot. Scot Nelson, CC0, Wikimedia Commons

Objawy zarazy ziemniaczanej obserwuje się także na liściach i łodygach pomidora. Wodniste plamy na brzegach liści początkowo mają kolor ciemnozielony, szybko pokrywają cały liść i zmieniają barwę na brunatną. Podobnego koloru są nekrozy występujące na łodygach. Gdy wilgotność powietrza jest wysoka, zauważalny jest białoszary nalot grzybni na zainfekowanych częściach roślin.

Środkami ochrony roślin do zwalczania zarazy ziemniaczanej są: Miedzian Extra 350 SC, Miedzian 50 WP, Revus 250 SC, Polyram 70 WG, Signum 33 WG.

Gnicie pomidorów na wierzchołku owocu

Sucha zgnilizna wierzchołkowa powoduje pojawienie się wodnistych, brunatnych przebarwień na wierzchołku owocu. Jest chorobą fizjologiczną, której przyczyną jest niedobór wapnia w roślinie. Plamy na pomidorach z czasem rozprzestrzeniają się i ciemnieją, po czym zapadają się i wysychają.

Sucha zgnilizna wierzchołkowa pomidora
Fot. depositphotos

Chorobie sprzyja deszczowy początek sezonu wegetacyjnego i suchy okres zawiązywania się owoców. Problemy z przyswajaniem wapnia mogą być spowodowane także przez nieregularne podlewanie, nadmiar azotu w glebie oraz zbyt wysokie lub zbyt niskie pH podłoża (optymalny odczyn to pH 6,5).

• Dlaczego pomidory spadają z krzaka
• Zwijanie się liści pomidora - przyczyny, zapobieganie, zwalczanie
• Pękanie pomidorów na krzaku. Dlaczego pomidory pękają i jak temu zapobiec?
• Jak przyspieszyć dojrzewanie pomidorów na krzaku

Aby zapobiec wystąpieniu tej choroby pomidorów regularnie podlewaj rośliny i utrzymuj stały poziom wilgoci w glebie, w czym może pomóc ściółkowanie międzyrzędzi. Regularnie prześwietlaj rośliny i unikaj nadmiernego nawożenia azotem, które może doprowadzić do zwiększenia się masy zielonej kosztem rozwoju owoców.

W walce z suchą zgnilizną wierzchołkową pomocny może być oprysk nawozem dolistnym Help Plant CA. Przy uprawie pomidorów w szklarni stosujemy 5-10 ml preparatu na 1 l wody i opryskujemy rośliny przez cały okres wzrostu w odstępach co 10-14 dni. Przy uprawie pomidorów w gruncie stosuje się 4-8 ml preparatu na 1 l wody we wczesnej fazie rozwojowej – wykonujemy 2-4 opryski co 7-10 dni.

Gnicie pomidorów od spodu krzaka

Zgnilizna owoców pomidora w postaci jasnych i ciemniejszych, naprzemiennych pierścieni pojawia się na dolnych gronach, dotykających zarażonego podłoża. Objawy te powoduje choroba grzybowa - zgnilizna pierścieniowa, będąca wynikiem ataku grzyba Phytophthora parasitica. Optymalne warunki do jej rozwoju to wysoka wilgotność podłoża i temperatura ok. 20°C–25°C. Oprócz zakażonego podłoża, jej źródłem może być także woda z zarodnikami patogenu lub zainfekowane nasiona.

Zgnilizna pierścieniowa owocu pomidora
Fot. Don Ferrin, Louisiana State University Agricultural Center, CC BY 3.0 US, Bugwood.org

Zgnilizna pierścieniowa pomidora infekuje także inne części rośliny. Zaatakowane korzenie są przyczyną więdnięcia i żółknięcia liści oraz zahamowania wzrostu krzewu. Zgnilizna na obwodzie łodygi w postaci wodnistych, szarobrunatnych plam pojawia się tuż przy powierzchni ziemi. Porażony rdzeń także ma kolor brunatny a łodyga zasycha. Patogen ten może być również sprawcą zgorzeli siewek.

Pomocny w zapobieganiu gniciu pomidorów z powodu pierścieniowej zgnilizny może okazać się grzybobójczy środek Magnicur Energy 840 SL. Do pomidorów uprawianych pod osłonami stosuje się go do odkażania podłoża do rozsad (25 ml środka i 2 l wody na 100 litrów podłoża), podlewania rozsady (15 ml środka na 10 l wody) oraz podlewania roślin (15 ml środka na 10 litrów wody).

Wodniste plamy i szary nalot na pomidorach

Szara pleśń to choroba grzybowa atakująca wszystkie części rośliny. Na owocach pomidora pojawiają się wodniste plamy z szarym nalotem grzyba. Porażone pomidory gniją i opadają. Jeśli owoce są niedojrzałe, plamy są drobne i posiadają ciemny środek z jasną obwódkę - jest to tzw. plamistość widmowa.

Szara pleśń na pomidorach
Fot. depositphotos

Na liściach i łodygach pomidora widoczne są brunatnoszare plamy z szarym, pylącym nalotem zarodników. Liście zasychają a zainfekowana roślina obumiera. Optymalne warunki do rozwoju szarej pleśni to wysoka wilgotność powietrza i długo utrzymująca się rosa, temperatura 15-20C ale również zbyt mała ilość azotu, wapnia oraz potasu w podłożu.

Do oprysku przeciwko szarej pleśni można stosować naturalny preparat Biosept Active oraz środki ochrony roślin Signum 33 WG i Switch 62,5 WG.

Gnilne plamy i biały nalot na pomidorach

Objawy na pomidorach widoczne w postaci mokrej zgnilizny i białego, obfitego nalotu grzybni powoduje zgnilizna twardzikowa. Po pewnym czasie na owocach pojawiają się czarne punkciki – zarodniki przetrwalnikowe.

Ta przyczyna gnicia owoców pomidora najczęściej pojawia się na glebach lekkich, wilgotnych z dużą zawartością próchnicy, przy wysokiej wilgotności powietrza i temperaturze 15-18°C. Na resztkach roślin w ziemi grzyb może zalegać nawet przez 10 lat.

Po zauważeniu pierwszych objawów zgnilizny twardzikowej można użyć środka Switch 62,5 WG w dawce 10 g na 10-12 l wody/100 m° uprawy.

Poznaj wszystkie sekrety uprawy pomidorów!

Jeśli czytasz ten artykuł, zapewne interesuje Cię uprawa pomidora lub szukasz rozwiązania problemów, które się w tej uprawie pojawiają.

Dla osób takich jak Ty przygotowaliśmy specjalnego e-booka poświęconego w całości uprawie pomidorów. Ten e-book to:

1. Proste instrukcje co i jak robić krok po kroku;
2. Wszystkie etapy uprawy od siewu nasion do zbioru soczystych owoców;
3. Naturalne, sprytne domowe sposoby na zdrowe pomidory;
4. Praktyczne rady i własne doświadczenia Autorki;
5. Kilkadziesiąt pomocnych zdjęć i ilustracji

Czytając tego e-booka oszczędzisz czas potrzebny na poszukiwanie rozwiązań różnych problemów z uprawą oraz poznasz sprawdzone sposoby na zdrowe i smaczne pomidory z własnego ogrodu. Poznaj sekrety i podpowiedzi doświadczonego hodowcy pomidorów!

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Obrywanie liści pomidorów. Jak i kiedy ogławiać pomidory?
• Jak prowadzić pomidory w gruncie, szklarni i tunelu?
• Szkodniki pomidorów gruntowych i szklarniowych

Opracowano na podstawie:
1. J. Sobolewski, Problemy z pomidorami, Działkowiec nr 7/2019, s. 48-49;
2. K. Woszczyk, Dokuczliwe choroby warzyw, Działkowiec nr 7/2018, s. 60;
3. Opracowanie zbiorowe pod redakcją mgr inż. A. Czajka, Poradnik sygnalizatora ochrony pomidora w gruncie, Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice 2017.