Dlaczego śliwa nie owocuje?

Śliwy w Twoim ogrodzie obficie kwitną ale owoców nie możesz się doczekać? A może drzewa śliw nawet nie chcą zakwitnąć? W tym artykule wyjaśniamy dlaczego śliwa nie owocuje i jakie mogą być tego przyczyny. Podpowiadamy też jak rozpoznać czy śliwa będzie owocowała. Poznaj sprawdzone sposoby na bujne kwitnienie oraz obfite owocowanie śliwek!

Dlaczego śliwa nie owocuje?
Fot. pixabay

Śliwy mogą wchodzić w owocowanie dosyć późno. U niektórych odmian śliw mija kilka lat od posadzenia drzewa zanim pojawią się pierwsze owoce. Zdarza się jednak, że śliwy kwitną słabo albo wcale i mija kolejny rok a wyczekiwanych owoców nie widać. Słabe owocowanie śliwy albo całkowity jego brak mogą być spowodowane różnymi czynnikami.

Dlaczego śliwa nie kwitnie?

Pąki kwiatowe u śliwy i innych drzew owocowych zawiązują się latem i jesienią. Śliwy kwitną zazwyczaj w trzeciej dekadzie kwietnia, gdy ryzyko przymrozków wciąż jest wysokie. Często to właśnie niskie temperatury zimą i mrozowe uszkodzenia pąków kwiatowych są powodem braku kwitnienia. Z tego względu do uprawy w przydomowym sadzie najlepiej wybierać odmiany śliw o wysokiej wytrzymałości na mróz. Należą do nich m.in. odmiany: 'Amers', 'Brzoskwiniowa', 'Cacanka Lepotica', 'Kalipso', 'Katinka', 'Opal' czy 'Renkloda Ulena'.

Gdy zima jest łagodna, drzewo może zbyt szybko rozpocząć kwitnienie. Jeśli po zimowym ociepleniu, nagle nadejdzie zimna wiosna z przymrozkami, wrażliwe na ujemne temperatury pąki kwiatowe śliwy zostają uszkodzone. Może się to przełożyć na prawie całkowity brak kwitnienia i owocowania.

Z drugiej strony długa i mroźna zima powoduje, że drzewo rozpoczyna wegetację później. Jeśli w czasie zimy pojawiały się okresowe roztopy, składniki pokarmowe mogły zostać wypłukane lub przedostały się głębiej do gruntu, przez co drzewo w okres wegetacji wchodzi osłabione i kwitnie słabiej lub wcale.

Po srogiej zimie mogą pojawić się uszkodzenia mrozowe na korzeniach, w wyniku czego drzewa są gorzej zaopatrywane w wodę i składniki pokarmowe. W tym przypadku można zastosować nawozy dolistne dostarczające odpowiednich makro- i mikroelementów. Warto zastosować nawóz dolistny z borem Help Plant B, który wpływa na proces kwitnienia oraz zawiązywania owoców. Aby zapobiec uszkodzeniu korzeni wokół młodych drzewek śliwy przed zimą warto usypać kopczyki z ziemi chroniące korzenie przed przemarznięciem.

Brak kwitnienia śliwy może być spowodowany przez choroby, które zaatakowały drzewo. Brunatna zgnilizna drzew pestkowych to groźna choroba grzybowa. Wiosną może porażać kwiaty, które brunatnieją i zamierają. Podobnie dzieje się, gdy drzewo zaatakuje rak bakteryjny drzew owocowych.

Innym powodem braku kwitnienia śliwy może być przenawożenie azotem. Liście rozwijają się wtedy bujnie, lecz pąków kwiatowych jest niewiele.

Dlaczego śliwa nie owocuje mimo obfitego kwitnienia?

Zdarza się, że śliwy kwitną ale nie owocują. Istnieje kilka przyczyn, z powodu których tak się dzieje. Najczęściej jest to związane z brakiem odmiany zapylającej, niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi podczas kwitnienia oraz małą aktywnością owadów zapylających.

Brak odmiany zapylającej

Wiele odmian śliw jest samopłodnych, jednak nie wszystkie. Zapylacza wymagają m. in. śliwy:

• Amers (zapylacze: Węgierska Dąbrowicka, Cacanska Lepotica, Stanley),
• Brzoskwiniowa (zapylacze: Cacanska Lepotica, Opal, Renkloda Ulena)
• Węgierka Dąbrowicka ('zapylacze: Amers, Cacanska Lepotica, Herman).

Jeśli w ogrodzie mamy posadzoną odmianę śliwy, która potrzebuje zapylacza, należy go dosadzić lub sprawdzić, czy wymagana odmiana zapylająca nie rośnie u sąsiadów. Innym sposobem jest umieszczenie obok naszej śliwy kilku kwitnących gałęzi ściętych z drzewa śliwy, które może być zapylaczem dla naszej śliwki. Gałązki najlepiej umieścić w pojemniku z wodą na wysokości lotu pszczół, czyli ok. 1,5 m od ziemi.

Warto wiedzieć!
Nawet samopylne odmiany śliw plonują lepiej, gdy ich kwiaty zostaną zapylone pyłkiem innej odmiany.

Brak owadów zapylających

Nawet jeśli śliwa kwitnie, a nie pojawią się owady zapylające, plonów niestety nie będzie. Większość kwiatów śliwy (nawet do 90%) zapylają pszczoły, warto więc o nie dbać i przyciągać je do sadu sadząc kwitnące rośliny miododajne oraz budując tzw. domki dla owadów. Do kupienia są także domki z rodzinami trzmieli, które można postawić w sadzie. Należy także pamiętać, by opryski drzew owocowych przeciwko chorobom i szkodnikom wykonywać poza godzinami oblotu pszczół, wieczorem i najlepiej środkami bezpiecznymi dla owadów zapylających.

Niekorzystne warunki pogodowe

Niekorzystna pogoda w trakcie kwitnienia ma ogromny wpływ na zapylanie kwiatów. W przypadku, gdy zima jest długa a wiosna zimna i wietrzna, pszczoły i inne owady zapylające nie są efektywne. Podobnie dzieje się, gdy czas kwitnienia jest krótki a temperatura powietrza wysoka. Aktywność owadów zapylających mniejsza jest także w dni pochmurne. Obfite opady deszczu lub gradu w czasie kwitnienia śliwy i innych drzew owocowych powodują niszczenie kwiatów i opadanie płatków. W takich niesprzyjających warunkach pszczoły mogą nie zdążyć zapylić wszystkich kwiatów, co przełoży się na małą ilość owoców.

Coraz częściej w naszym kraju pojawiają się wiosenne susze. Niskie uwilgotnienie podłoża ma wpływ na niższą produkcję nektaru. Kwiaty z małą ilością nektaru są z kolei rzadziej odwiedzane przez pszczoły. W czasie wiosennej suszy warto drzewa śliwy podlewać.

Zbyt zagęszczona korona drzewa

Śliwy wymagają przycinania, pędy z pąkami kwiatowymi muszą być dobrze doświetlone. Jeśli śliwa nie będzie cięta i bardzo się zagęści, może się zdarzyć, że wiosną kwiaty się pojawią ale z powodu zacienienia opadną. Dobrze prześwietlona korona ogranicza także rozprzestrzenianie się chorób.

Cięcie śliwy. Jak i kiedy przycinać śliwki?
Owoce śliwek są bardzo lubiane. Jednak z uprawy tych drzew często rezygnujemy w obawie o ich nadmierny wzrost. Zobacz jak i kiedy przycinać śliwki aby ich wzrost nie był zbyt silny, a owocowanie obfite. Więcej...

Przerzedzanie zawiązków owoców

Przerzedzanie zawiązków drzew owocowych, to kolejna czynność, o której należy pamiętać. Jeśli śliwa kwitnie bardzo obficie, należy ręcznie przerzedzić zawiązki. Najlepiej wykonać to pod koniec czerwca, czyli po naturalnym zrzucaniu zawiązków (tzw. opadzie świętojańskim). Jakość plonu będzie lepsza a owoce lepiej wykształcone i smaczniejsze.

Szkodniki śliw

Przyczyną braku owocowania śliw mogą być także szkodniki, które niszczą zawiązki owoców. Do najgroźniejszych z nich należy owocówka śliwkóweczka. Zawiązki owoców, w których żerują jej gąsienice, przestają rosnąć i opadają na ziemię. Drugie pokolenie szkodnika atakuje owoce dojrzewające, które zanieczyszczone ich odchodami, nie nadają się do konsumpcji. Wewnątrz zawiązków śliw może żerować także owocnica żółtoroga. W efekcie uszkodzenia, zawiązki takie również opadają na ziemię.

Jak rozpoznać czy śliwa będzie owocowała?

Na śliwie, która ma już kilka lat, znajdziemy pąki liściowe i pąki kwiatowe, z których mogą powstać owoce. Pąki kwiatowe na przyszły sezon, w optymalnych warunkach, zaczynają się tworzyć już 2-3 tygodnie po kwitnieniu. Przerzedzając kwiaty oraz młode zawiązki owocowe można pobudzić drzewo do wcześniejszego wytwarzania pąków. Ukształtowane w takim terminie są bardziej odporne na warunki atmosferyczne oraz częściej zawiązują owoce.

Dla niewprawnego oka lepszym terminem do obserwacji, czy pąki kwiatowe na dany sezon się zawiązały będzie wczesna wiosna. Przyglądając się pędom śliwy możemy zauważyć długie pędy roczne, na których pojawiają się pąki liściowe. Są one pojedyncze i ostro zakończone. Na starszych, minimum 4-letnich gałęziach śliwy mogą wytworzyć się już pąki, z których rozwiną się kwiaty. Jak je rozpoznać? Obok nieco szpiczastego pąka liściowego widać mniejsze, bardziej zaokrąglone – są to pąki kwiatowe. Najwięcej pąków kwiatowych występuje na krótkopędach. To właśnie z nich, w sprzyjających warunkach w najbliższym sezonie wegetacyjnym rozwiną się owoce.

Jak pobudzić śliwy do kwitnienia - dawne sposoby

Istnieją także stosowane dawniej tzw. babcine sposoby, przekazywane z pokolenia na pokolenie, by pobudzić drzewo do kwitnienia. Nie znajdziemy ich w profesjonalnych poradnikach dotyczących uprawy drzew w sadzie, dlatego należy na nie spojrzeć z przymrużeniem oka. Nie ma również pewności czy dany sposób zadziała, można jednak spróbować...

W dawnych czasach, gdy nie było chemicznych oprysków, po wigilijnej wieczerzy szło się do sadu i opasywało słomą drzewa owocowe, by obficie owocowały. Te, które owoców rodzić nie chciały, straszyło się siekierą lub obijało kijem i tym sposobem „wymuszało” na nich owocowanie. Podobno w wielu przypadkach działało ;)

Jednym ze stosowanych kiedyś sposobów na pobudzenie drzewa do owocowania było obwiązywanie pnia nierdzewiejącym drutem, np. miedzianym lub stalowym. Drut powinien być owinięty kilkukrotnie ciasno wokół pnia na wysokości ok. 30-40 cm od podłoża. Czynność tę należy wykonać przed sezonem wegetacyjnym, zanim wiosną drzewko zacznie rosnąć. Gdy pień zacznie powiększać swoją średnicę, drucik będzie się w niego coraz bardziej „wpijał” a nad drutem po pewnym czasie pojawi się zgrubienie.

Drut ściągamy najwcześniej w drugim sezonie wegetacyjnym po założeniu na pień. Drzewo należy obserwować, by zgrubienie nad drutem było widoczne ale jednocześnie, by wrastający drut nie uszkodził pnia zbyt mocno, ponieważ drzewo może obumrzeć.

Tę starą metodę można tłumaczyć w następujący sposób: drzewo czuje się zagrożone i wydaje kwiaty oraz następnie owoce, aby jego gatunek miał szansę na przetrwanie.

Monika Chwała

Opracowano na podstawie:
1. A. Głowacka, Śliwy, Działkowiec nr 07/2018, s. 34-35;
2. G. Hodun, Zapowiedź owocowania, Działkowiec, Nr 5/2005, s. 42 - 44;
3. E. Gudarowska, Czas kwitnienia, Działkowiec, Nr 5/2003, s. 32 - 33.

Przeczytaj również:

Dlaczego drzewa owocowe nie owocują
Zdarza się, iż mimo zdrowego wzrostu i obfitego kwitnienia, drzewa owocowe nie owocują lub owocują bardzo słabo. Wyjaśniamy dlaczego tak się dzieje i co robić aby w przyszłości zapewnić sobie okazałe plony. Więcej...

Opryski śliw. Kiedy i czym pryskać śliwki od robaków i na choroby?
Kiedy i czym pryskać śliwki od robaków i przeciwko chorobom? Poznaj skuteczne preparaty, sprawdzone w uprawie śliwek. Pobierz za darmo kalendarz oprysków śliwy opracowany na potrzeby uprawy amatorskiej w ogrodach! Więcej...

Śliwka Węgierka - odmiany, uprawa, choroby
Coraz ciekawsze odmiany śliwki Węgierki i łatwość jej uprawy sprawiają, że chętnie sadzimy ją w naszych ogrodach. Dowiedz się jak wygląda uprawa śliwki Węgierki i wybierz z nami najlepsze odmiany do Twojego ogrodu! Więcej...