Dereń kousa - odmiany, uprawa, cięcie, rozmnażanie

Dereń kousa jest jednym z najefektowniej kwitnących krzewów ozdobnych. Białe kwiaty derenia zachwycają od wiosny do początku lata, zaś z nadejściem jesieni pojawiają się atrakcyjne kuliste owoce. Przedstawiamy ciekawe odmiany derenia kousa doskonałe do małych i większych ogrodów. Wyjaśniamy jak powinny wyglądać uprawa i cięcie derenia kousa by zdrowo rósł i obficie kwitł. Podpowiadamy też sprawdzone sposoby na rozmnażanie derenia kousa rosnącego w ogrodzie!

Dereń kousa - Cornus kousa
Fot. pixabay

Dereń kousa - opis i właściwości

Dereń kousa (Cornus kousa) należy do rodziny dereniowatych (Cornaceae). Występuje w stanie naturalnym w Japonii i Chinach. Może przybierać postać nieregularnego krzewu lub też niewielkiego drzewka.

Początkowo wzniesione pędy derenia z czasem zaczynają się rozpościerać. Liście derenia kousa są duże, eliptyczne i ostro zakończone. Zielone latem, wraz z nadejściem jesieni zmieniają kolor na bordowy, złocisty i czerwony.

W maju dereń obsypuje się pięknymi, gwiaździstymi, dużymi kwiatami utrzymującymi się nawet do lipca. Drobne kwiaty derenia kousa otoczone są dużymi przylistkami, które bierzemy za kwiatowe płatki. Przysadki, najpierw zielone, z biegiem czasu zmieniają kolor na biały, kremowy lub różowy. Późnym latem i jesienią w miejscu kwiatów pojawiają się kiście egzotycznie wyglądających, dużych, czerwonych, jadalnych owoców przypominających maliny lub liczi chińskie.

Dereń kousa - Cornus kousa
Fot. Konrad Lackerbeck, CC0, via Wikimedia Commons

Dereń kousa jest tak efektowny, zwłaszcza w okresie kwitnienia, że najlepiej wygląda posadzony jako soliter. Dobrze prezentuje się także na tle iglaków. Obok derenia kousa można posadzić iglaste krzewy o srebrzystej barwie, jak na przykład: jałowiec chiński 'Stricta', jałowiec skalny 'Blue Arrow', jodła kaukaska 'Robusta', jodła górska 'Argentea'.

Jak szybko rośnie dereń kousa?

Ten wolno rosnący gatunek w ciągu pierwszych 10 lat uprawy osiąga od 3 do 5 m wysokości, zaś ostateczna, maksymalna wysokość rośliny nie przekracza zazwyczaj 7 m. Szerokość korony do 3 m.

• Dereń pagodowy - odmiany, uprawa, cięcie
• Krzewy kwitnące na różowo. Są piękne i łatwe w uprawie!
• Krzewy ozdobne kwitnące od wiosny do jesieni
• Krzewy ozdobne łatwe w uprawie

Dereń kousa - czy jest jadalny

Dereń kousa jest jadalny. Owoce, choć słodkie, mają mało wyrazisty smak, który nie każdemu przypadnie do gustu. Skórka owocu także jest jadalna, jednak ze względu na teksturę i gorzki smak jest rzadko spożywana.

Dereń kousa jest najczęściej jadany na surowo choć bywa także wykorzystywany do przygotowania galaretek, dżemów oraz słodkich wypieków. W Azji z owoców derenia kousa wytwarza się wino oraz soki.

Również dzikie zwierzęta oraz ptaki bardzo sobie cenią derenia kousa i chętnie żywią się jego owocami.

Warto wiedzieć, że owoce derenia kousa posiadają właściwości lecznicze. Zawierają sporo wapnia, witaminy C, flawonoli i antocyjanów. Mają szerokie zastosowanie w tradycyjnej medycynie chińskiej i są wykorzystywano między innymi do leczenia infekcji i oczyszczania wątroby.

Dereń kousa - Cornus kousa
Fot. pixabay

Dereń kousa - odmiany

Spośród licznych odmian derenia kousa można wybrać takie, które pasują do mniejszych i do większych ogrodów.

Dereń kousa 'Beni Fuji' - dorasta do 3-4 m wysokości. Charakteryzuje się pięknymi różowoczerwonymi kwiatami o średnicy 5-6 cm. Kwiaty pojawiają się na przełomie czerwca i lipca i utrzymują się do trzech tygodni. Duże, zielone liście jesienią przebarwiają się na złotoczerwony kolor.

Dereń kousa 'Cappuccino' - to kopulasty krzew dorastający do 2 m wysokości i 3 m szerokości. Ta odmiana derenia kousa obficie kwitnie kremowymi kwiatami z delikatnym, różowym rumieńcem. Duże liście derenia przebarwiają się z koloru zielonego na głęboką czerwień, a następnie na intensywny brąz.

Dereń kousa 'China Girl' - jest wysoki, dorasta nawet do 5 m. Szerokie, zielone liście jesienią zmieniają barwę na pomarańczową i czerwoną. Duże, kremowe kwiaty o średnicy 7 cm utrzymują się nawet do sześciu tygodni. Egzotycznie wyglądające owoce mają kolor malinowy.

Dereń kousa 'Gold Star' - wolno rośnie osiągającą do 2,5 m wysokości. Podsadki mają zaokrąglony wierzchołek i barwę kremową z różowym rumieńcem. Ozdobny charakter mają także liście derenia kousa 'Gold Star', które są dwubarwne: brzeg liścia jest ciemnozielony, a środek żółty. Jesienią liście stają się czerwone z fioletowym marginesem.

Dereń kousa 'Madame Butterfly' - ta odmiana derenia często bywa prowadzona w formie niewielkiego drzewka dorastającego do 4-5 m wysokości. Śnieżnobiałe kwiaty na tle ciemnej zieleni liści stanowią elegancką ozdobę ogrodu.

Dereń kousa 'Milky Way' - dorasta do 4-5 m wysokości i podobnej szerokości. Białe kwiaty pojawiają się w maju i czerwcu. Zielone liście jesienią zmieniają kolor na purpurowy.

Dereń kousa 'Satomi'
Fot. depositphotos

Dereń kousa 'Satomi' - osiąga do 3 m wysokości. Wiosną krzew obsypuje się dużymi kwiatami w kolorze różowym. Jesienią miejsce kwiatów zajmują owoce przypominające kształtem i kolorem maliny. Ciemnozielone i błyszczące liście wraz z nadejściem jesieni stają się czerwonofioletowe.

Dereń kousa 'Schmetterling' - rośnie w formie kopulastego krzewu lub niewielkiego drzewka o dość luźnej koronie. Osiąga 3-4 m wysokości. Zielone liście tej odmiany derenia jesienią przebarwiają się na żółto i pomarańczowo. Wiosną pojawiają się duże, gwiaździste kwiaty w kolorze białym.

Dereń kousa - uprawa

Uprawa derenia kosua nie jest trudna, gdy zapewnimy roślinie odpowiednie stanowisko oraz glebę. W ogrodzie krzew potrzebuje miejsca osłoniętego, słonecznego do półcienistego. Chociaż dereń kousa preferuje jasne stanowiska, ostre promienie słońca mogą poparzyć delikatne liście.

Dereń kousa najlepiej rośnie na glebach świeżych, żyznych, próchniczych, o dużej pojemności wodnej. Preferuje gleby lekko kwaśne (6,0-6,5 pH). Na zbyt zasadowych glebach będzie słabo rósł i kwitł, a jego liście staną się wyblakłe i jasne.

Dereń kousa nie jest odporny na suszę, dlatego należy go regularnie podlewać i nie dopuszczać do wysychania podłoża. Wrażliwe są zwłaszcza młode drzewa, dlatego warto je wyściółkować warstwą dojrzałego kompostu lub kory ogrodowej. Ściółka pomaga zatrzymać wilgoć w glebie, tłumi chwasty i chroni korzenie derenia przed zimnem i przegrzaniem.

Dereń kousa - Cornus kousa
Fot. Wzwz, CC0, via Wikimedia Commons

Żeby krzewy obficie kwitły warto wiosną (marzec/kwiecień) nawozić derenia kousa stosując nawozy mineralne wieloskładnikowe.

Dereń kousa jest gatunkiem mrozoodpornym (zalicza się go do strefy mrozoodporności roślin 6B) i wytrzymuje spadki temperatury do -23°C. Jednak młode egzemplarze warto na zimę ściółkować oraz osłaniać agrowłókniną lub słomianymi matami. Po kilku latach, gdy derenie dobrze się ukorzenią, nie będzie to już potrzebne.

Dereń kousa - cięcie

Nie ma potrzeby przycinania derenia kousa, ponieważ krzewy rosną bardzo wolno i słabo się regenerują. Cięcie derenia kousa nie wpływa także na jakość kwitnienia.

Jeżeli chcemy prowadzić derenia w formie drzewka przez pierwsze lata możemy ciąć dolne pędy oraz lekko kształtować górę. Ewentualne cięcie formujące oraz sanitarne wykonujemy latem, gdy krzewy przekwitną.

Dereń kousa - rozmnażanie

Dereń kousa może być rozmnażany zarówno generatywnie - z nasion, jak i wegetatywnie - przez sadzonki pędowe.

Zapamiętaj!
Roślina wyhodowana z nasion zakwitnie dopiero po kilku latach od posadzenia. Okazy rozmnażane z sadzonek kwitną już po 1-2 latach od posadzenia na miejsce stałe.

Rozmnażanie derenia kousa przez sadzonki zdrewniałe - sadzonki zdrewniałe pobieramy w październiku z młodych, zdrowych pędów. Przygotowujemy sadzonki o długości 10-15 cm, które umieszczamy w ziemi do ukorzeniania po czym przenosimy do jasnego, chłodnego pomieszczenia. Wiosną wynosimy rośliny na zewnątrz dołując je w ciepłym i zacisznym miejscu. Do sadzenia w docelowym miejscu nadają się po roku.

Rozmnażanie derenia kousa przez sadzonki zielne - sadzonki zielne pobieramy w kwietniu ścinając wierzchołkowe fragmenty nowych przyrostów. Sadzonki powinny mieć koło 10-15 cm długości oraz 3-4 liście. Tak przygotowany materiał rozmnożeniowy umieszczamy w podłożu do ukorzeniania i ustawiamy w ciepłym, jasnym miejscu. Rośliny szybko się ukorzeniają i już po roku można jest sadzić w ogrodzie.

Ukorzeniony dereń kousa powinien być sadzony wiosną, po 15 maja, gdy minie ryzyko wystąpienia przymrozków. Dopuszczalne jest także sadzenie derenia kousa jesienią, ale wtedy konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie roślin przed mrozem.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Dereń kwiecisty - odmiany, uprawa, cięcie
• Dereń biały - uprawa, cięcie, rozmnażanie, odmiany
• Dereń jadalny - właściwości, uprawa, odmiany

Opracowano na podstawie:
1. J. Bykowska, Derenie dla każdego w Działkowiec 10/2013 s. 18-19;
2. P. Latocha, Inspirujące derenie w Działkowiec 12/2007 s. 8-11;
3. P. Latocha, Na każdą porę roku w Działkowiec 11/2010 s. 20-22;
4. V. Schmitzer, H. Sircelj, F. Stampar, A. Slatnar, Physico-chemical characterization of Cornus kousa Burg. fruit: determining optimal maturity for fresh consumption w Journal of the Science of Food and Agriculture 2/2021, s. 778-785.