Wrzośce - odmiany, uprawa, rozmnażanie
Wrzośce (Erica) to niewielkie, bardzo dekoracyjne krzewinki, często mylone z wrzosami (Calluna). Cenione są za łatwość w uprawie i szeroki wachlarz zastosowań w ogrodach. Poznaj najciekawsze gatunki i odmiany wrzośców polecane ogrodnikom. Dowiedz się jak wygląda uprawa wrzośców w ogrodzie, kiedy przycinać te krzewinki oraz jak we własnym zakresie rozmnożyć ulubione odmiany wrzośców.
Wrzosiec delikatny - Erica gracilis
Fot. shutterstock.com
Jak wyglądają wrzośce
Mimo, iż do rodzaju wrzosiec (Erica) należy około 700 gatunków, w Polce w stanie naturalnym występuje tylko jeden - wrzosiec bagienny (E. tetralix). Jednak dzięki hodowcom z całego świata te urocze rośliny, w niezliczonej liczbie odmian, można bezproblemowo uprawiać we własnym ogrodzie.
Wrzośce to niewielkie, zimozielone krzewinki, które wyróżniają się drobnymi, iglastymi liśćmi gęsto porastającymi wiotkie łodygi. W lipcu w kątach łodyg zawiązują się pączki kwiatowe. U wrzośców letnich pączki pojawiają się na pędach tegorocznych. Niewielkie, przypominające dzwoneczki kwiaty wrzośców, tworzą obfite grona o nasyconych, głębokich barwach od białej przez różową, czerwoną aż do fioletowej.
Wrzośce mogą być dekoracyjne o każdej porze roku, bo w zależności od gatunku i odmiany, termin kwitnienia wrzośców może zaczynać się już w grudniu, a kończyć w październiku, a nawet listopadzie. Najwcześniej zakwita wrzosiec darlejski (Erica darleyensis), a po nim wrzosiec czerwony (Erica carnea). Wrzosiec bagienny, wrzosiec szary i wrzosiec rozpierzchły zakwitają latem, a ich kwiaty utrzymują się do późnych miesięcy jesiennych.
Wrzosiec a wrzos - różnice
Jesienią w sprzedaży pojawia się wiele pięknie kwitnących wrzosów i wrzośców. Warto umieć je odróżniać, bo wrzośce kwitnące jesienią zazwyczaj będą tylko chwilową ozdobą, sprawdzającą się głównie w mieszkaniu. Wrzosy posadzone w ogrodzie przetrwają zaś wiele lat. Spośród wrzośców, do ogrodu powinniśmy wybierać raczej te kwitnące wiosną, bo te zazwyczaj będą bardziej mrozoodporne.
Rośliny kwitnące wiosną to na pewno wrzośce. Jesienią zaś trzeba bliżej przyjrzeć się roślinom aby je odróżnić. Otóż liście wrzośców są igiełkowate, rosną prostopadle do pędu, a kwiaty są dzbanuszkowate lub przypominające rurki. U wrzosów natomiast liście są łuskowate, a kwiaty wyglądają jak dzwoneczki złożone z wyraźnie oddzielnych płatków.
Wrzosiec (po lewej) i wrzos (po prawej)
Fot. pixabay
Wrzośce - zastosowanie
Wrzośce sadzone w grupach po kilkanaście sztuk tej samej odmiany stanowią kolorowe plamy na wrzosowiskach. Również po przekwitnięciu poduszki złotych, miedzianych czy soczyście zielonych liści wrzosów (nawet zimą) stanowią barwny akcent. Liczne odmiany okrywowe wrzośców tworzą gęste kobierce o fantastycznych barwach, szczególnie korzystnie prezentując się sadzone pod krzewami i karłowymi odmianami drzew iglastych np. jałowców, sosen, żywotników (powszechnie określanych jako tuje) i świerków.
Oczywistym sąsiedztwem dla wrzośców są gatunki o podobnych wymaganiach stanowiskowych, takie jak: pieris japoński, wrzos pospolity, różanecznik, modrzewnica, golteria rozesłana, borówka brusznica oraz azalie ogrodowe. Tworząc wrzosowiska nie musimy się jednak ograniczać do tych roślin i możemy także wykorzystać krzewy i drzewa liściaste np. jarząby, brzozy, derenie czy tawuły. Również trawy ozdobne, jak np. kostrzewa, imperata cylindryczna czy turzyce, dobrze uzupełnią ogrody wrzosowe.
Wrzośce, wrzosy i inne rośliny wrzosowiskowe
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl
Wrzośce - gatunki
Spośród wielu gatunków wrzośców uprawianych w Polskich ogrodach kilka zasługuje na szczególną uwagę. Wymieniamy te gatunki wrzośców, które są dobrze przystosowane do naszych warunków klimatycznych i dostępne w wielu ciekawych odmianach.
Wrzosiec czerwony (Erica carnea) - określany też jako wrzosiec krwisty, to najpopularniejszy gatunek kwitnący już w lutym i marcu. W towarzystwie przebiśniegów, ranników, krokusów, cebulic i śnieżników zapowiada nadejście wiosny. Wrzosiec czerwony jest niewielką krzewinką dorastającą do 15-25 cm wysokości i 35-45 cm szerokości. To jeden z najodporniejszych gatunków uprawianych w Polsce, a w grupie roślin wrzosowatych wyróżnia się dużo większą tolerancją na gleby wapienne. Większość odmian wrzośca kwristego zaliczana jest do strefy mrozoodporności roślin 6A i może być z powodzeniem uprawiana w ogrodach na terenie całej Polski.
Wrzosiec krwisty, wrzosiec czerwony - Erica carnea
Fot. shutterstock.com
Wrzosiec darlejski (Erica darleyensis) - zakwita jeszcze wcześniej niż jego poprzednik. Wyhodowany w Wielkiej Brytanii jest znacznie mniej mrozoodporny, więc najlepiej sprawdzi się w cieplejszych rejonach Polski (strefa mrozoodporności roślin 6B). Rośliny tego gatunku należą do najwyższych w grupie Erica i mogą osiągąć nawet do 60 cm.
Wrzosiec darlejski - Erica darleyensis 'White Perfection'
Fot. shutterstock.com
Wrzosiec szary (Erica cinerea) - określany też jako wrzosiec popielaty, zakwita w lipcu, a ciemnoczerwone kwiaty utrzymują się jeszcze we wrześniu. Krzewinka osiąga wysokość 25-30 cm i taką samą średnicę. Znowu najlepiej udaje się w cieplejszych rejonach kraju, ale wystarczy rośliny dobrze zabezpieczyć, żeby cieszyć oczy widokiem tych pięknych wrzośców i w częściach kraju o mniej korzystnym klimacie.
Wrzosiec szary, wrzosiec popielaty - Erica cinerea 'Stephen Davis'
Fot. shutterstock.com
Wrzosiec rozpierzchły (Erica vagans) - ten pochodzący ze śródziemnomorskich rejonów Europy gatunek wrzośca odznacza się jasnozielonymi liśćmi i bladoróżowymi kwiatami pojawiającymi się w lipcu. Osiąga wysokość 30-40 cm. Zaliczany jest do strefy mrozoodporności 6B, a zatem w ogrodach dobrze zimuje tylko w cieplejszych rejonach Polski.
Wrzosiec rozpierzchły - Erica vagans
Fot. shutterstock.com
Wrzosiec bagienny (Erica tetralix) - gatunek występujący w rodzimej florze o pełnej mrozoodporności i świetnie przystosowany do naszego klimatu (strefa mrozoodporności 5B). Posiada liście igiełkowate z podwiniętymi brzegami. Jest on jednym z łatwiejszych w uprawie, gdyż w odróżnieniu od innych wrzośców, dobrze czuje się na stanowiskach lekko wilgotnych.
Wrzosiec rozpierzchły - Erica tetralix
Fot. shutterstock.com
Wrzosiec - odmiany
Polecane do ogrodów odmiany wrzośców przedstawiamy w tabeli. Różnią się one wysokością, kolorem liści i kwiatów oraz terminem kwitnienia, a ich wybór jest tak duży, że każdy z pewnością znajdzie coś dla siebie :-)
Pobierz tę tabelę w wersji do wydrukowania:
Wrzośce - uprawa
Wrzośce potrzebują stanowiska słonecznego albo półcienistego osłoniętego od wiatru oraz gleby lekkiej, próchniczej, przepuszczalnej o odczynie kwaśnym (4,0 -5,5 pH). Wrzosiec czerwony toleruje również gleby bardziej zasadowe. Nie są wymagające jeśli chodzi o podlewanie, ale źle znoszą zarówno glebę zbyt suchą jak i za bardzo mokrą.
Ze względu na średnią mrozoodporność (do wyjątków należą wrzosiec czerwony i wrzosiec bagienny), warto jesienią zabezpieczyć wrzosy przed mrozem i suszą fizjologiczną, na którą są szczególnie wrażliwe. Grunt wokół wrzośca czerwonego i bagiennego okrywamy warstwą ściółki, pozostałe gatunki przy braku pokrywy śnieżnej, przykrywamy w całości siatką cieniującą lub grubą agrowłókniną czy też gałęziami świerkowymi. Rośliny znakomicie zimują pod okrywą śnieżną i niestraszny im wtedy mróz.
Wrzośce sadzimy jesienią (druga połowa września do października) lub wiosną (od marca do końca kwietnia). Najważniejsze jest przygotowanie odpowiedniego podłoża. Jeśli nie dysponujemy stanowiskiem o kwaśnym odczynie, powinniśmy wymieszać glebę z torfem lub specjalną ziemią ogrodniczą dedykowaną roślinom kwaśnolubnym.
Sadzenie wrzośców i wrzosów
Fot. shutterstock.com
Podczas sadzenia wrzośców warto zastosować mikoryzę do roślin wrzosowatych. Mikoryza ułatwia przyjęcie się nowo posadzonych roślin, wzmacnia je i uodparnia na choroby. W efekcie wrzosy są mniej wrażliwe na suszę, niekorzystny odczyn pH gleby, dużo ładniej rosną i obficiej kwitną. Właściwym dla wrzośców preparatem mikoryzowym jest RHODOVIT®.
Nawożenie wrzośców wystarczy wykonać raz w roku. Wiosną zasilamy je dawką nawozów wieloskładnikowych, nawozów o spowolnionym działaniu lub dedykowanych roślinom kwasolubnym.
Wrzośce - przycinanie
Wrzośce przycinamy przez kilka pierwszych lat po posadzeniu, żeby zapewnić odpowiednią gęstość oraz obfite kwitnienie. Terminem właściwym dla większości gatunków jest kwiecień, natomiast wrzosiec krwisty (E. carnea) wymaga cięcia zaraz po ustaniu kwitnienia. Pąki kwiatowe tworzą się na pędach już latem lub wczesną jesienią, a więc zbyt późne cięcie wrzośców może pozbawić je kwiatów w kolejnym sezonie. Dlatego nie warto czekać aż zwiędnie ostatni kwiatek. Lepiej odżałować kwiaty, które zbyt długo pozostają na gałązkach.
Wrzośce przycinamy poniżej przekwitłych kwiatostanów ale na tyle wysoko aby na łodyżkach pozostały zielone listki. Jeśli przytniemy je zbyt nisko, pędy nie odrosną już ze zdrewniałych gałązek. Rośliny przycinamy na kształt lekko spłaszczonej kulki, czyli po środku pozostawiamy nieco wyższe pędy, zaś po bokach przycinamy krócej. Dzięki temu wrzośce zachowają swój naturalny, półkulisty pokrój.
Kiedy przycinać wrzosy i wrzośce
Kiedy przycinać wrzosy i wrzośce aby uzyskać gęste i obsypane kwiatami kępki tych krzewinek? Dlaczego jedne tnie się zaraz po kwitnieniu, a inne dopiero wiosną następnego roku? W jaki sposób i jakimi narzędziami skracać pędy wrzosów i wrzośców oraz co brać pod uwagę, wybierając najlepszy termin przycinania wrzosów i wrzośców? Więcej...
Wrzośce - rozmnażanie
Najpopularniejszą metodą rozmnażania wrzośców jest sadzonkowanie. Sadzonki pędowe pobieramy z roślin w okresie wegetacji (od czerwca do września) i umieszczamy w donicy wypełnionej mieszanką torfu i piasku w stosunku 1:1. Sadzonki przygotowujemy w taki sposób, żeby każda miała przynajmniej dwa węzły, z których wypuści korzenie. Młode rośliny umieszczamy w szklarni lub inspekcie o temp. ok. 12°C nie zapominając o regularnym podlewaniu. Na miejsce stałe wysadzamy je wiosną, gdy warunki pogodowe na to pozwolą.
mgr inż. Anna Błaszczuk
Opracowano na podstawie:
1. Marosz A., Wrzośce w Działkowiec 3/2017 s. 14;
2. Czekalski M., Wrzośce w doniczkach. Gatunki i odmiany w Hasło ogrodnicze 4/2005;
3. Katalog roślin drzewa, krzewy byliny. Agencja Promocji Zieleni Sp. z o.o., Warszawa, 2016, s. 252-254;
4. Encyklopedia ogrodnictwa, Agencja Elipsa, Warszawa 1995, s. 327.
Przeczytaj również:
Rośliny wrzosowate - ciekawe i mało znane gatunki
W ogrodach najczęściej sadzone rośliny wrzosowate to małe krzewinki - wrzosy i wrzośce, atrakcyjnie wyglądające gdy rosną w dużych grupach, a także krzewy, takie jak azalie i różaneczniki. Aby Twoje wrzosowisko nie było monotonne, poznaj inne, mniej popularne ale za to bardzo ciekawe rośliny wrzosowate. Więcej...
Kwiaty jesienne do ogrodu
Jeżeli dobrze zaplanujemy rabaty ze wspaniale kwitnącymi kwiatami jesiennymi w ogrodzie, będziemy mogli się jeszcze długo cieszyć ich pięknem. Jesień to nie koniec kwitnienia, a wśród roślin kwitnących jesienią jest naprawdę z czego wybierać. Więcej...
Rośliny na wrzosowisko - byliny i kwiaty cebulowe
Wrzosy i wrzośce to podstawowe rośliny na wrzosowisko. Jednak rabaty obsadzone wrzosami oraz wrzoścami, chociaż kolorowe jesienią i wczesną wiosną, pozostają smutne przez resztę sezonu wegetacyjnego. By przełamać ten efekt warto dosadzić inne rośliny, urozmaicając wrzosowisko odpowiednio dobranymi gatunkami bylin oraz roślin cebulowych. Więcej...
