Jałowiec - gatunki i odmiany polecane do ogrodu

Jałowiec (Juniperus) to rodzaj roślin obejmujący ponad 60 gatunków występujących na niemal całej półkuli północnej. Te łatwe w uprawie i odporne iglaki dobrze rozwijają się na terenach o chłodniejszym klimacie. Dzięki ogromnej różnorodności, znaleźć można odmiany jałowców do każdego ogrodu i każdych warunków. Poznaj gatunki i odmiany jałowców najlepiej sprawdzające się w ogrodach.

Jałowiec pospolity - Juniperus communis
Fot. depositphotos

Jałowiec pospolity

Jałowiec pospolity (Juniperus communis) to jeden z najbardziej rozpowszechnionych iglaków występujących na całej półkuli północnej. Odmiany jałowca pospolitego różnią się bardzo formą i kształtem. Mogą przybierać formy krzewiaste, jak i drzewiaste, osiągając wysokość nawet do 10 m.

Wiecznie zielony jałowiec pospolity ma krótkie, kłujące, szarozielone igły ze srebrzystym zakończeniem. Od czerwca kwitnie małymi, niepozornymi kwiatami. Po zapłodnieniu rozwijają się z nich typowe dla jałowca szyszki, które wyglądają jak jagody. Ponieważ jałowiec jest rośliną dwupienną, do powstania owoców potrzebny jest egzemplarz męski i żeński.

Jałowiec pospolity - Juniperus communis
Fot. depositphotos

Jałowiec pospolity wymaga stanowiska w pełni słonecznego lub lekko ocienionego. Jest odporny na upał, suszę i mróz (strefa mrozoodporności roślin 4). Może rosnąć na każdej glebie, także zasadowej, kamienistej i ubogiej. Nie wymaga podlewania. Bywa sadzony na klombach, w donicach na tarasach i balkonach oraz służy do tworzenia żywopłotów.

Do ogrodów najczęściej polecane są odmiany jałowca pospolitego:

Jałowiec pospolity 'Compressa' - to wolno rosnąca odmiana karłowa o kolumnowym pokroju. Dorasta do 1 m wysokości i 0,3 m średnicy. Gęsta, zwarta korona ma ciekawy stalowoniebieski odcień. Dobrze znosi cięcie. Polecana na klomby, skalniaki, alpinaria oraz do uprawy w pojemnikach. Nie jest całkowicie odporna na mróz (strefa mrozoodporności roślin 6A).

Jałowiec pospolity 'Green Carpet' - to niska odmiana jałowca, tworząca gęsty dywan w żywozielonym odcieniu. Może rosnąć zarówno w słońcu jak i w półcieniu, jest odporna na czynniki atmosferyczna i na mróz (strefa mrozoodporności roślin 3). Dobrze prezentuje się na klombach oraz jako roślina okrywowa.

Jałowiec pospolity 'Kalebab' - odmiana wolno rosnąca dorastająca maksymalnie do 3 m wysokości. Korona o stożkowym pokroju jest gęsta i zwarta, wymaga cięcia. Igły wiosną i latem mają kolor zielony, jesienią brązowy by zimą przebarwić się na pomarańczowo. Doskonale sprawdza się w ogrodach skalnych. Jest całkowicie mrozoodporna.

Jałowiec pospolity 'Sentinel' - wolno rośnie by po 10 latach osiągnąć 1,5 m wysokości. Ma bardzo wąską, kolumnową koronę. Jest gęsta i zwarta w kolorze srebrzystym. Jałowiec pospolity 'Sentinel' preferuje słoneczne stanowiska i jest całkowicie mrozoodporny. Odmiana polecana zarówno na skalniaki i szpalery oraz do uprawy w pojemnikach.

Jałowiec płożący

Jałowiec płożący (Juniperus horizontalis) to wszechstronny i popularny krzew, często sadzony na skalistych zboczach i skarpach, na których inne rośliny nie przetrwają. Odporny na suszę i niezbyt wybredny w kwestii gleby, potrzebuje słońca by prawidłowo się rozwijać. Jałowiec płożący jest mrozoodporny - strefa mrozoodporności 4. Miękkie, łuskowate igły jałowca płożącego są aromatyczne i zwykle przybierają niebieskozielony odcień.

Jałowiec płożący 'Andorra Compact'
Fot. depositphotos

Odmiany jałowca płożącego polecane do ogrodów:

Jałowiec płożący 'Agnieszka' - polska odmiana dostosowana do naszych warunków klimatycznych, odporna na suszę, zanieczyszczone powietrze i mróz. Ma niewielkie wymagania glebowe. Płoży się, tworząc szaroniebieskie, gęste dywany osiągające maksymalnie 0,5 m wysokości. Jałowiec płożący 'Agnieszka' jest doskonały do zadarniania nawet dużych powierzchni.

Jałowiec płożący 'Blue Chip' - odmiana jałowca płożącego która dość szybko rośnie osiągając 0,3 m wysokości i nawet 2 m szerokości. Srebrzyste igły jesienią przybierają fioletowy odcień. Strefa mrozoodporności roślin 5A.

Jałowiec płożący 'Blue Chip'
Fot. depositphotos

Jałowiec płożący 'Golden Carpet' - rośnie umiarkowanie szybko osiągając do 2 m wysokości. Odmiana ciekawa ze względu na złociste zabarwienie. Wymaga stanowisk nasłonecznionych, gleb umiarkowanie wilgotnych i przepuszczalnych. Jałowiec płożący 'Golden Carpet' ma wszechstronne zastosowanie.

Jałowiec płożący 'Golden Carpet'
Fot. depositphotos

Jałowiec płożący 'Lime Glow' - odmiana wolno rosnąca, po 10 latach uprawy osiąga 0,3 m wysokości i 0,8 m średnicy. Odznacza się intensywnym, złotym zabarwieniem i zwartym, gęstym pokrojem. Mało wymagający i mrozoodporny o wszechstronnym zastosowaniu.

Jałowiec płożący 'Prince of Wales' - odmiana niska dorastająca do 0,1-0,2 m wysokości o gęstym pokroju i barwie niebieskawej latem, a lekko fioletowej zimą. Doskonale nadaje się do wzmacniania skarp i zboczy i zadarniania powierzchni.

Jałowiec płożący 'Lime Glow'
Fot. depositphotos

Jałowiec chiński

Jałowiec chiński (Juniperus chinensis) pochodzi z Japonii i Mongolii, ale rośnie także w Chinach. W zależności od odmiany może osiągać zarówno kilkadziesiąt centymetrów jak i kilkanaście metrów wysokości. Pędy najczęściej pokryte są zarówno igłami, jak i łuskami w różnych odcieniach zieleni. Roślina wydziela przyjemny, silny aromat.

Jałowiec chiński - Juniperus chinensis
Fot. depositphotos

Jałowiec chiński ma niewielkie wymagania uprawowe oraz jest mrozoodporny (strefa mrozoodporności roślin 5A). Rośliny polecane są do uprawy w ogrodach skalnych, pojemnikach, do tworzenia szpalerów oraz zadarniania.

Najpopularniejsze odmiany jałowca chińskiego:

Jałowiec chiński 'Blue Alps' - ma stożkowaty pokrój i szybko rośnie osiągając 2-3 m wysokości. Odmiana popularna ze względu na wyjątkową srebrzystoniebieską barwę. Polecana na najtrudniejsze stanowiska i mrozoodporna.

Jałowiec chiński 'Blue Alps'
Fot. depositphotos

Jałowiec chiński 'Obelisk' - ma pokrój kolumnowy, dość szybko osiąga 3 m wysokości. Pokrój tej odmiany jest dość luźny, a igły zielone z niebieskim zabarwieniem. Jest mrozoodporny, dobrze rośnie zarówno w słońcu jak i cieniu. Polecany na żywopłoty oraz jako soliter.

Jałowiec chiński 'Spartan' - szybko rośnie, ma kolumnowy, gęsty pokrój i intensywnie zielone zabarwienie. Dorasta do 3-4 m wysokości. Odmiana bardzo odporna na suszę, mróz i zanieczyszczone powietrze. Doskonała na żywopłoty i szpalery.

Jałowiec chiński 'Stricta'
Fot. depositphotos

Jałowiec chiński 'Stricta' - to odmiana o regularnej, niebieskozielonej, stożkowatej i gęstej koronie. Osiąga do 3 m wysokości. Odporna i wszechstronna. Nie jest całkowicie odporna na mróz - strefa mrozoodporności 6A.

Jałowiec łuskowaty

Jałowiec łuskowaty (Juniperus squamata) pochodzi z Himalajów i górzystych rejonów Chin. Jego pokrój bywa zmienny - może przybierać postać drzewiastą lub płożącą, ale najczęściej jest to krzew o wzniesionym pokroju. Wyróżnia go intensywna, srebrzystoniebieską barwa igieł. Zimą przebarwia się na brązowo. Jest to gatunek odporny na suszę, najlepiej radzi sobie w chłodnym i suchym klimacie. Wymaga osłaniania na zimę - strefa mrozoodporności 6A.

Odmiany jałowca łuskowatego polecane do ogrodów:

Jałowiec łuskowaty 'Blue Carpet' - to odmiana niewysoka i szeroko krzewiąca o ładnym niebieskawym odcieniu. Jest bardzo popularna ze względu na dużą odporność i małe wymagania. Doskonała do zadarniania.

Jałowiec łuskowaty 'Blue Star'
Fot. depositphotos

Jałowiec łuskowaty 'Blue Star' - ta odmiana wolno rośnie, tworząc zwarte kopuły o wysokości do 1 m. Wytrzymała i odporna może rosnąć na klombie, skalniaku oraz w donicy. Może przybierać formę małego drzewka o kulistej koronie. Odporna na mróz - strefa mrozoodporności 5A.

Jałowiec łuskowaty 'Dream Joy' - odmiana o złocistym zabarwieniu i niedużych rozmiarach, po 10 latach dorasta do 0,4 m wysokości i 1 m średnicy. Lekko wzniesione i szeroko rozkładające się pędy lekko się zwieszają. Odporna na warunki klimatyczne, zanieczyszczone powietrze, strefa mrozoodporności roślin 5b. Polecana do osłaniania powierzchni.

Jałowiec łuskowaty 'Holger' - odmiana niewysoka o szerokim pokroju. Wiosenne przyrosty mają złocistą barwę. Odporna na warunki klimatyczne i siedliskowe - strefa mrozoodporności roślin 5b. polecany jako roślina okrywowa.

Jałowiec łuskowaty 'Meyeri' - dorasta do 2 m wysokości, tworzy nieregularną, stożkową koronę. O niebieskawym zabarwieniu. Odznacza się wysoką odpornością na suszę, zanieczyszczenie powietrza i mróz (strefa mrozoodporności roślin 5b). Polecany do sadzenia na klombach, do tworzenia żywopłotów i szpalerów.

Jałowiec sabiński

Jałowiec sabiński (Juniperus sabina) rośnie dziko od Europy południowowschodniej aż po Syberię. Jest odporny, mało wymagający i dobrze rośnie także w półcieniu. W naszych warunkach mrozoodporny - strefa mrozoodporności roślin 5B. Doskonały do zadarniania powierzchni. Przy wszystkich swoich zaletach jałowiec sabiński jest niestety podatny na rdzę jałowca. Ta choroba grzybowa z jałowców z łatwością przenosi się na grusze, wywołując rdzę gruszy. Z tego względu sadzenie jałowców sabińskich w ogrodach jest często krytykowane.

Jałowiec sabinski - Juniperus sabina
Fot. depositphotos

Polecane odmiany jałowca sabińskiego:

Jałowiec sabiński 'Glauca' - odmiana szybko rosnąca, osiągająca do 2 m wysokości. Początkowo płożąca, z czasem zaczyna się wypiętrzać. Dobrze rośnie na słońcu, ma małe wymagania i jest mrozoodporna - strefa mrozoodporności roślin 5A.

Jałowiec sabiński 'Rockery Gem' - to niski krzew o szerokim pokroju dorastający do 1 m wysokości. Igły mają stalowoniebieskie zabarwienie. Odmiana odporna na niekorzystne warunki oraz mrozoodporna.

Jałowiec sabiński 'Tamariscifolia' - to odmiana o szerokim, niskim pokroju i żywozielonej barwie igieł. Bardzo odporna i mało wymagająca, polecana na trudne stanowiska, do ogrodów skalnych i alpinariów.

Jałowiec sabiński 'Variegata' - odmiana krzewiasta, dorastająca do 1,5 m wysokości. Ciekawe ubarwienie, na tle zieleni nieregularnie występują pędy o kremowym zabarwieniu.

Jałowiec skalny

Jałowiec skalny (Juniperus scopulorum) rośnie w górskich rejonach Ameryki Północnej. Krzewy najczęściej przybierają formę kolumnową lub piramidalną. Delikatne gałązki są przeważnie porośnięte łuskami. Gatunek ten najlepiej udaje się w suchym i cieplejszym klimacie. Zaliczany do trefy mrozoodporności roślin 5A. Nie ma dużych wymagań uprawowych, jednak nie toleruje nadmiernej wilgotności, zarówno gleby jak i powietrza.

Jałowiec skalny - Juniperus scopulorum
Fot. depositphotos

Polecane odmiany jałowca skalnego:

Jałowiec skalny 'Blue Arrow' - wąska odmiana dorastająca do 3 m wysokości. Zwarta korona ma kolor szaroniebieski. Polecany na szpalery, żywopłoty oraz jako soliter.

Jałowiec skalny 'Skyrocket' - srebrzystozielona korona jest stożkowata i dorasta do 3 m wysokości. Odmiana jest odporna, mało wymagająca i ma wszechstronne zastosowanie.

Jałowiec skalny 'Moonglow' - ma wąską, strzelistą koronę w kolorze intensywnie niebieskim. Osiąga 3-4 m wysokości i 1 m szerokości. Preferuje słoneczne stanowiska i gleby przepuszczalne, lekkie, piaszczyste i żwirowe oraz miejsca słoneczne.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. Mynett M., Tomżyńska M., Krzewy i drzewa ozdobne liściaste i iglaste, Oficyna wydawnicza Multico, Warszawa 1997, s. 122-124;
2. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016 , s. 20-29;
3. Bloom A., Iglaki. Ozdoba ogrodu, Elipsa, Warszawa, 2002, s. 110-124.

Przeczytaj również:

Jałowiec pospolity - zastosowanie, odmiany, uprawa, choroby
Jałowiec pospolity jest popularnym krzewem iglastym występującym w wielu ciekawych odmianach. Zastosowanie może znaleźć w ogrodzie wrzosowiskowym, na skarpach i w miejscach trudnych do zagospodarowania. Zobacz jak wygląda uprawa jałowca pospolitego i wybierz najciekawsze odmiany do ogrodu. Więcej...

Iglaki szybkorosnące na żywopłot
Iglaki to bardzo dobre rośliny do tworzenia żywopłotów. Są ozdobne cały rok i szybko rosną, dzięki czemu tworzą wysoki żywopłot w krótkim czasie. Mogą być przycinane lub rosnąć bez cięcia. Dowiedz się jakie są najlepsze iglaki szybkorosnące na żywopłot. Więcej...

Iglaki na balkon i taras
Balkony i tarasy w miastach są namiastkami ogrodów. Ostatnio coraz bardziej modne staje się sadzenie iglaków w pojemnikach lub donicach i stawianie ich na balkonach czy tarasach. Trudno się dziwić, gdyż zimozielone iglaki na balkonach i tarasach wyglądają efektownie i elegancko, stanowiąc całoroczną ozdobę. Więcej...