Tiarella - odmiany, uprawa, rozmnażanie

Tiarella to interesująca, niewymagająca bylina o puszystych, gwiazdkowatych kwiatostanach i atrakcyjnych liściach. Pięknie prezentuje się posadzona pod drzewami i krzewami oraz ożywia cieniste zakątki w ogrodzie. Sprawdź jak uprawiać tiarellę i jakie warunki należy jej zapewnić, by ładnie się rozrastała. Poznaj najciekawsze odmiany tiarelli i sposoby rozmnażanie tej rośliny.

Tiarella - Tiarella
Fot. depositphotos

Tiarella - opis wyglądu

Tiarella (Tiarella) to roślina zadarniająca należącą do rodziny skalnicowatych (Saxifragaceae). W naturze porasta lasy i cieniste stoki w Azji oraz Ameryce Północnej. Charakterystyczne dla tiarelli są puszyste, groniaste kwiatostany o barwie od białej do różowej. Złożone są z drobnych kwiatów o pięciu płatkach i licznych pręcikach. Tiarella kwitnie obficie od kwietnia do czerwca. Kwiatostany na nagich pędach wyrastają ponad liście i osiągają ok. 50 cm wysokości.

Dekoracyjne liście tiarelli o sercowatojajowatym kształcie i lekko karbowanych brzegach, często są mocno powcinane i ozdobione barwnym wzorem. Wyglądem przypominają liście żurawek i w zależności od odmiany mogą mieć różne kolory i ładnie przebarwiać się jesienią. Tworzą gęste kępy dorastające do około 35 cm wysokości, u niektórych odmian są częściowo zimozielone.

Tiarella - gatunki i odmiany

W ogrodach uprawia się dwa gatunki: tiarellę sercolistną oraz tiarellę Wherry'ego.

Tiarella sercolistna (Tiarella cordifolia) – gatunek zadarniający lecz nie ekspansywny, rozrastający się za pomocą nadziemnych rozłogów. Dorasta do 20 cm wysokości. Jasnozielone, klapowane liście często posiadają brązowawy wzór, jesienią czerwienieją. Białe i drobne kwiaty pojawiają się od kwietnia do czerwca.

Tiarella sercolistna - Tiarella cordifolia
Fot. Salvor Gissurardottir, Public Domain, Wikimedia Commons

Tiarella Wherry'ego (Tiarella wherryi) – gatunek tiarelii nie tworzący rozłogów. Dorasta do 35 cm, ma pachnące kwiaty, różowe w pączku, później białe. Liście są jasnozielone, trójklapowe i sercowate osadzone na owłosionych ogonkach. Przy nasadzie posiadają brązową plamę, jesienią czerwienieją.

Tiarella Wherry'ego - Tiarella wherryi
Fot. Salvor Gissurardottir, Public Domain, Wikimedia Commons

W sprzedaży najczęściej spotykane są odmiany tiarelli sercolistnej różniące się wysokością oraz barwą kwiatów i liści oraz różne hybrydy. Najpopularniejsze z nich to:

Tiarella sercolistna 'Pink Skyrocket' - odmiana dorastająca do 35 wysokości, posiada pachnące, różowe kwiaty, które długo kwitną i z czasem bieleją. Liście są mocno powcinane, zielone z brązowym zabarwieniem przy unerwieniu. W łagodne zimy liście pozostają na roślinie i przebarwiają się na czerwonobrązowy kolor.

Tiarella sercolistna 'Moorgrün' - o kwiatach białych, dorasta do 15 cm wysokości, jej liście są jasnozielone, klapowane, z brązowym wzorem u nasady.

Tiarella sercolistna 'Brandywine' - osiąga do 45 cm wysokości, jasnozielone, klapowane liście posiadają brązowe przebarwienia na środku, jesienią czerwienieją. Kwiaty mają kremową barwę z różowym odcieniem.

Tiarella sercolistna 'Brandywine'
Fot. David J. Stang, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Tiarella sercolistna 'Eco Running Tapestry' - bylina o wysokości do 30 cm, zielone liście z ciemnobrązowym wzorem przy unerwieniu, kwiaty białe i drobne.

Tiarella sercolistna 'Angel Wings' - niewysoka bylina o różowych kwiatach osiągająca ok. 20 cm wysokości. Ozdobne, zielone liście mają bordowy wzór.

Tiarella 'Spring Symphony' - osiąga ok. 25 cm wysokości, ma różowobiałe kwiaty oraz palczaste i mocno powcinane liście z brązowawym wzorem wzdłuż nerwów.

Tiarella 'Spring Symphony'
Fot. Krzysztof Ziarnek, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Tiarella 'Sugar and Spice' - bylina dorastająca do 25 cm wysokości i kwiatach o biało-różowej barwie. Atrakcyjne, mocno powcinane liście posiadają bordowo-czerwony wzór a jesienią przebarwiają się na żółto-czerwono.

Tiarella 'Sylvan Lace' - odmiana o wyrazistych zielonobordowych liściach dorastająca do 25 cm wysokości. Posiada jasno-różowe kwiaty.

Tiarella 'Iron Butterfly' - odmiana o jasnoróżowych kwiatach dorastająca do 30 cm wysokości. Liście mają barwę zielono-żółtą i wyróżniające się, bordowe unerwienie.

Tiarella 'Iron Butterfly'
Fot. HQ, CC BY-SA 2.0, Wikimedia Commons

Tiarella - zastosowanie

Tiarella doskonale sprawdza się jako bylina zadarniająca w miejscach półcienistych. Z czasem może stworzyć gęsty dywan ozdobnych liści i puszystych kwiatostanów pojawiających się wiosną, nie jest jednak ekspansywna. Do zadarniania tiarellę sadzi się w rozstawie 16 szt/m².

Tiarella ładnie prezentuje się posadzona pod drzewami oraz wyższymi krzewami, np. różanecznikami.

Na rabatach oraz lekko ocienionych skalniakach tiarella dobrze komponuje się z roślinami o podobnych wymaganiach co do stanowiska: funkiami, żurawkami, żuraweczkami, brunerą czy runianką. Może być wykorzystywana także jako roślina obwódkowa.

Tiarella idealnie wpasowuje się w charakter ogrodów naturalistycznych, leśnych i parkowych. Nadaje się także do uprawy w donicach i pojemnikach, w których może być sadzona pojedynczo lub w barwnych kompozycjach.

Warto wiedzieć!
Ze skrzyżowania tiarelli z żurawką (Heuchera) powstała żuraweczka (Heucherella) nazywana także żurawkotenellą. Po tiarelli odziedziczyła powcinany kształt liści oraz groniaste kwiatostany.

Tiarella - wymagania i uprawa

Tiarella rosnąca w ogrodzie wymaga stanowiska podobnego do tego, na jakim rośnie naturalnie w lesie. Najlepiej będzie się czuła w miejscu półcienistym lub cienistym. Podłoże powinno być żyzne, próchnicze i przepuszczalne o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. Roślina wymaga umiarkowanej wilgotności, a w razie suszy trzeba ją podlewać. Na wiosnę dobrze jest ją podsypać kompostem.

Tiarella jest odporna ma mróz, jednak niektóre odmiany mogą być bardziej wrażliwe. W mroźne, bezśnieżne zimy można je okryć stroiszem. Jeśli tiarella rośnie pod drzewami i krzewami, warstwę ochronną stworzą liście opadające jesienią. Wystarczy ich nie usuwać spod drzew.

Tiarella - Tiarella
Fot. pixabay

Tiarella - rozmnażanie

Najłatwiejszym sposobem na pozyskanie nowych sadzonek tiarelli jest ukorzenianie wytwarzanych przez roślinę rozłogów. Robimy to po kwitnieniu lub przez podział kępy wiosną.

Tiarellę można także rozmnożyć przez wysiew nasion, które jednak wymagają stratyfikacji. W przypadku odmian ozdobnych młode egzemplarze mogą różnić się wyglądem i nie powtórzyć cech rośliny matecznej.

Monika Chwała

Opracowano na podstawie:
1. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016, s. 380;
2. Katalog ozdobnych roślin ogrodowych, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2018, s. 255.

Przeczytaj również:

• Kwiaty ogrodowe wieloletnie długo kwitnące
• Kwiaty balkonowe cieniolubne. Co posadzić na balkonie w cieniu?
• Kwiaty ogrodowe wieloletnie niskie
• Rośliny okrywowe zamiast trawnika