Epimedium wielkokwiatowe - właściwości, odmiany, uprawa

Epimedium wielkokwiatowe to doskonała bylina do cienia i półcienia. Ta mało wymagająca roślina okrywowa ma efektowne liście oraz delikatne kwiaty przypominające kwiaty storczyków. Poza walorami dekoracyjnymi, cenione są też lecznicze właściwości epimedium. Poznaj ciekawe odmiany epimedium wielkokwiatowego, a także dowiedz się jak wygląda uprawa epimedium w ogrodzie.

Epimedium wielkokwiatowe - Epimedium grandiflorum
Fot. Jerzy Opioła, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Epimedium wielkokwiatowe - jak wygląda

Epimedium wielkokwiatowe (Epimedium grandiflorum), należące do rodziny berberysowatych (Berberidaceae), to zadarniająca bylina pochodząca z terenów Mandżurii, Korei i Japonii. W naturalnym stanowisku gatunek ten można spotkać w wilgotnych lasach i cienistych zaroślach. W naszych warunkach epimedium jest polecane zwłaszcza jako zadarniająca bylina do cienia i półcienia.

Epimedium jest niewysoką byliną dorastająca do 15-30 cm. Odziomkowe liście złożone mają jajowaty kształt, są ciemnozielone i mają ząbkowane brzegi. Młode liście mają brązowozielony odcień, który z czasem staje się ciemniejszy. Liście od spodu są niebieskozielone. Epimedium szybko się rozrasta tworząc gęsty kobierzec.

Delikatne kwiaty epimedium wielkokwiatowego mają wąską, szydlasta ostrogę i są zebrane w gęste grona złożone z 4-16 kwiatów. Kwiatostany wyrastają ponad liście. W zależności od odmiany kwiaty epimedium mogą mieć kolor: biały, żółty, różowy lub fioletowy. Roślina kwitnie w maju, a kwiaty utrzymują się krótko, bo zaledwie kilka tygodni.

Epimedium wielkokwiatowe - Epimedium grandiflorum
Fot. Sphl, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Epimedium wielkokwiatowe - właściwości i zastosowanie

Ze względu na szybkie rozprzestrzenianie epimedium jest wykorzystywane jako roślina okrywowa i zadarniająca do sadzenia pod drzewami i krzewami. Ta niezawodna i mało wymagająca bylina cieniolubna jest w stanie w krótkim czasie pokryć duże powierzchnie zielonym dywanem.

Epimedium zaleca się sadzić obok roślin o podobnych wymaganiach, takich jak: tiarella, bodziszek, funkia, serduszka okazała, miodunka lub paprocie ogrodowe.

Bogaty chemiczny sprawia, że epimedium ma zastosowanie także w celach leczniczych. Ziele epimedium zawiera między innymi: glikozydy, alkaloidy, flawonoidy, sterole, ligniny i saponiny. Zdrowotne właściwości epimedium wielkokwiatowego są wykorzystywane głównie w medycynie alternatywnej.

Epimedium wielkokwiatowe - Epimedium grandiflorum
Fot. Jerzy Opioła, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Obecność icariin, alkaloidu zwanego też ikaryną, sprawia, że epimedium ma właściwości pobudzające i jest polecane jako naturalny afrodyzjak. Dostępne w sprzedaży tabletki z ikaryną zwiększają poziom testosteronu i są nazywane zieloną Viagrą. Epimedium ma również działanie przeciwutleniające oraz wspiera pracę gruczołów odpowiadających za funkcje rozrodcze.

Lecznicze właściwości epimedium są od ponad dwóch tysięcy lat wykorzystywane w medycynie orientalnej. W Chinach wykorzystuje się epimedium do wzmocnienia organizmu, łagodzenia stresu, leczenia nadciśnienia i wypłukiwania toksyn po długotrwałym stosowaniu używek i leków. Epimedium może być również stosowane przez kobiety do łagodzenia objawów menopauzy i zapobiegania osteoporozie.

Epimedium wielkokwiatowe - Epimedium grandiflorum
Fot. KENPEI, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Epimedium wielkokwiatowe - odmiany

Odmian epimedium wielkokwiatowego nie ma zbyt wielu, ale każda z nich ma w sobie coś ciekawego. Poniżej przedstawiamy najciekawsze odmiany epidemium wielkokwiatowego polecane do uprawy w ogrodzie.

Epimedium wielkokwiatowe 'Lilafee' - roślina posiada niebieskoróżowe różowe kwiaty z niewielkimi białymi akcentami.

Epimedium wielkokwiatowe 'Nanum' - to karłowa odmiana o białych kwiatach. Młode liście mają piękny fioletowo-brązowy brzeg.

Epimedium wielkokwiatowe 'Pierre's Purple' - to bylina o sercowatych, zielonych liściach, spomiędzy których wyłaniają się dwubarwne purpurowo-fioletowe kwiaty z białymi ostrogami.

Epimedium wielkokwiatowe 'Purple Pixie' - to okrywowa bylina dorastająca do 30 cm wysokości. Półzimozielone liście epimedium są zielone i mają drobne kolce na brzegach. W maju rozwijają się duże, purpurowe kwiaty z białymi ostrogami. Odmiana 'Purple Pixie' wspaniale prezentuje się sadzona w grupach pod drzewami lub wysokimi krzewami.

Epimedium wielkokwiatowe 'Rose Queen' w arboretum w Wojsławicach
Fot. Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Epimedium wielkokwiatowe 'Rose Queen' - odmiana o dużych liściach z miedzianym odcieniem i ciemnoróżowych kwiatach.

Epimedium wielkokwiatowe 'White Queen' - to odmiana o śnieżnobiałych kwiatach i kontrastujących brązowych liściach. Dorasta do 25 cm wysokości.

Epimedium wielkokwiatowe - uprawa

Epimedium wielkokwiatowe to cieniolubna bylina o niewielkich wymaganiach uprawowych. Preferuje półcieniste i cieniste stanowiska oraz żyzne, próchnicze i wilgotne gleby - w takich warunkach szybko tworzy gęsty kobierzec. Epimedium wytrzymuje spadki temperatury do -25°C, chociaż młode okazy mogą przemarzać podczas dużych mrozów.

Epimedium wielkokwiatowe - podlewanie i nawożenie

Epimedium wymaga stale wilgotnej gleby, ale nie toleruje stagnującej wody. Letnie upały nie szkodzą roślinie, lecz w gorące dni należy ją obficie i często podlewać. Szczególnie wrażliwe na przesuszenie są młode rośliny, które wymagają regularnego, ale oszczędnego podlewania do czasu aż mocniej się ukorzenią.

Epimedium wielkokwiatowe 'White Queen' w arboretum w Wojsławicach
Fot. Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Jeżeli epimedium rośnie w próchniczej i żyznej glebie możemy rośliny w ogóle nie nawozić. Jeżeli jednak zajdzie taka konieczność, nawozimy byliny dwa razy w sezonie wegetacyjnym stosując wieloskładnikowe nawozy mineralne albo dojrzały kompost.

Epimedium wielkokwiatowe - zimowanie

Całkowicie mrozoodporne epimedium (zalieczane do strefy mrozoodporności roślin 5) przezimuje bez problemu w gruncie. Młode okazy mogą jednak przemarznąć podczas siarczystych mrozów lub wiosennych przymrozków. Dlatego wraz z nadejściem zimy należy ściąć nadziemne części młodych roślin i osłonić je warstwą kompostu, stroiszem lub korą. Kompost, poza funkcją okrywową, dostarczy niezbędnych składników pokarmowych. Na szczęście nawet uszkodzone przez mróz rośliny szybko się regenerują wypuszczając z kłaczy nowe pędy.

Epimedium wielkokwiatowe 'Rose Queen'
Fot. Jerzy Opioła, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Epimedium wielkokwiatowe - rozmnażanie

Epimedium można rozmnażać z nasion, jednak odmiany ozdobne, najczęściej spotykane w naszych ogrodach, można rozmnażać wyłącznie wegetatywnie.

Najłatwiej jest rozmnożyć epimedium przez podział pod koniec wiosny albo tuż po kwitnieniu (maj lub czerwiec). Wykopujemy dojrzały okaz po czym dzielimy go na części w taki sposób by każda miała przynajmniej jeden pąk i zdrowe korzenie. Tak pozyskane sadzonki epimedium wielkokwiatowego sadzimy od razu na miejsce docelowe. Można też najpierw posadzić je w doniczkach, żeby się lepiej ukorzeniły. Rośliny możemy sadzić w ogrodzie od kwietnia aż do września.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Byliny okrywowe i zadarniające
• Kwiaty ogrodowe łatwe w uprawie
• Kwiaty ogrodowe wieloletnie niskie
• Kwiaty wieloletnie do ogrodu bez wykopywania

Opracowano na podstawie:
1. H. Chmiel (redakcja), Uprawa roślin ozdobnych, PWRiL, Warszawa 1980, s. 352-353;
2. K. Jóźwiak, Mało wymagające zadarnienia w Działkowiec 2/2020, s. 14-16;
3. J. Marcinkowski, Byliny ogrodowe, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2002, s. 206-207;
4. H. Wu, E. J. Lien, L. L. Lien, Chemical and pharmacological investigations of Epimedium species: a survey w Progress in Drug Research 2003, s. 1-57.