Rumianek pospolity - uprawa, zastosowanie, właściwości lecznicze

Rumianek pospolity to niezwykle pożyteczna roślina, kwitnąca na biało od wiosny do końca lata. Może rosnąć jako chwast lub roślina uprawna. Rumianek jest łatwy w uprawie i często wykorzystywany w zielarstwie. Posiada bardzo szerokie zastosowanie i ceniony jest za swoje właściwości lecznicze. Poznaj zalety rumianku i dowiedz się jak uprawiać go w ogrodzie.

Rumianek pospolity - Matricaria chamomilla
Fot. pixabay

Rumianek - opis

Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla, dawniej Chamomilla recutita) to aromatyczna roślina jednoroczna, należąca do rodziny astrowatych. Uprawa rumianku i możliwości jego zastosowania w ziołolecznictwie i kosmetyce znane były już w starożytności.

Rumianek wyrasta do wysokości 45 cm. Posiada przyjemnie pachnące kwiaty w formie koszyczków z białymi kwiatami języczkowatymi, na brzegach i z żółtymi, rurkowatymi kwiatami w środku koszyczka. Rumianek kwitnie od maja aż do początku września. Naturalnie występuje na polach, łąkach i przydrożach. Jest też popularnym chwastem zbożowym. Jednak ze względu na cenne właściwości lecznicze rumianku warto zainteresować się jego uprawą w ogrodzie.

Uprawa rumianku

Kiedy wysiewać rumianek?
Nasiona rumianku wysiewamy jesienią (we wrześniu) lub wiosną na miejsce stałe. Przy czym termin jesienny daje lepsze rezultaty. Nasiona po wysianiu przyklepuje się ale nie zasypuje ziemią. Podlewamy oszczędnie aby nie wypłukać nasion.

Rumianek - wymagania uprawowe
Rumianek nie ma zbyt dużych wymagań glebowych. Dobre jest dla niego podłoże gliniaste, średnio-żyzne, a nawet piaszczyste, na którym jednak rośnie słabiej. Uprawa rumianku najlepiej udaje się na glebach wapiennych. Stanowisko powinno być dobrze nasłonecznione.

Rumianek pospolity posiada szerokie zastosowanie i liczne właściwości lecznicze
Fot. pixabay

Przy wiosennym terminie siewu pierwsze wschody powinny się pokazać po tygodniu. W początkowym okresie uprawy rumianku należy pielić miejsce wysiewu i wzrostu roślin. Warto wiedzieć, że rumianek sam się obficie rozsiewa więc jeśli nie będzie się tego kontrolować może szybko stać się uciążliwym chwastem.

Zbiór i suszenie rumianku
Rumianek uprawia się głównie po to aby zebrać koszyczki kwiatowe. Zbieramy je po południu, ręcznie lub specjalnym grzebieniem. Zbiór rumianku należy przeprowadzać stopniowo, w miarę dojrzewania koszyczków kwiatowych. Należy wybierać te kwiaty, które w pełni się rozwinęły, ale jeszcze nie skierowały swoich białych płatków w dół. Następnie należy je szybko wysuszyć. W tym celu rozkładamy koszyczki cienką warstwą, w cieniu. Następnie wkładamy je do tekturowych pudełek, pamiętając by ich nie ugniatać.

Zbiór i przechowywanie ziół
Lato to znakomity czas na uzupełnienie zapasów zielarskich w naszych apteczkach i spiżarniach. Dzięki ciepłej i słonecznej pogodzie, właśnie teraz wiele ziół osiąga najsilniejszy aromat, związany z obecnością w liściach, łodygach, nasionach lub korzeniach ogromnej ilości związków organicznych, a także olejków aromatycznych. Zobacz jak przeprowadzić zbiór ziół oraz jak suszyć i przechowywać zebrane zioła aby zachować jak najwięcej ich aromatu. Więcej...

Rumianek - zastosowanie i właściwości lecznicze

Rumianek ma bardzo szerokie zastosowanie. Najważniejszą substancją czynną jest pachnący olejek lotny zawierający chamazulen i bisabolol. Chamazulen nadaje olejkowi niebieski kolor oraz właściwości przeciwzapalne i gojące. Ponadto rumianek zawiera gorycze, śluzy, żywice, kumarynę, kwasy organiczne i witaminę C.

Zastosowanie rumianku w kosmetyce
Szerokie zastosowanie rumianku wykorzystywane jest w kosmetyce. Wyciąg z rumianku stosowany jest w kremach, mydłach, płynach do twarzy, maseczkach, szamponach itp. Tak szerokie zastosowanie rumianek zawdzięcza doskonałemu wpływowi na skórę (goi, oczyszcza i regeneruje). Płukanka z rumianku rozjaśnia ciemne włosy, a wzmacnia kolor jasnych, nadając im piękny połysk.

Susz z rumianku pospolitego
Fot. pixabay

Właściwości lecznicze rumianku
Napar z rumianku stosowany jest do usuwania wszelkich wysypek i owrzodzeń. Aby uzyskać napar należy zalać 10g ziela rumianku, 100ml gotującej wody i parzyć wszystko przez 10 minut.

Rumianek ma właściwości bakteriobójcze i przeciwzapalne, moczopędne, regulujące trawienie, przeciwbólowe a nawet uspokajające. Zastosowanie rumianek znajduje również dla poprawienia pracy układu pokarmowego, wątroby oraz nerek. Szczególnie polecany jest na dolegliwości na tle nerwowym.

Rumianek można zastosować do płukania gardła, czy jamy ustnej przy wszelkich zapaleniach. Ze względu na swoje łagodne działanie rumianek stosuje się w pielęgnacji i leczeniu małych dzieci, a nawet noworodków.

Herbatka rumiankowa
Fot. pixabay

Rumianek - zastosowanie w ogrodnictwie

Rumianek ma także szerokie zastosowanie w ogrodnictwie. Jest dobrym sąsiadem dla wielu gatunków roślin, gdyż stymuluje ich wzrost, zwiększa odporność na choroby oraz poprawia smak. Ziele i kwiaty rumianku warto dodawać do kompostu aby przyspieszyć proces kompostowania.

Na bazie rumianku przygotowuje się też preparaty do oprysku przeciwko chorobom i szkodnikom roślin. W tym celu wykorzystuje się świeże lub suszone koszyczki kwiatowe oraz liście rumianku zebrane w czasie kwitnienia.

Wyciąg z rumianku - aby go przygotować należy 300g świeżego ziela lub 100g suszu z kwiatów i liści rumianku zemleć i zalać 1 litrem wody o temperaturze 70° C, a następnie pozostawić na 12-24 godzin. Do oprysku stosuje się po rozcieńczeniu z wodą w stosunku 1:5. Pomaga w zwalczaniu takich szkodników jak: mszyce, miodówki, przędziorki oraz liściożerne gąsienice motyli (zwójki, bielinek kapustnik, tantniś krzyżowiaczek).

Wywar z rumianku - 100g suszu z rumianku zalać 10 litrami wody i odstawić na 12-24 godziny. Następnie gotować przez 20 minut. Po ostudzeniu rozcieńczyć z wodą w stosunku 1:5 i wykorzystać do oprysku na zamieranie pędów malin. W tym celu maliny opryskuje się wczesną wiosną, zaraz po przycięciu pędów malin. Dla pełnej skuteczności oprysk wykonuje się codziennie przez 3 kolejne dni i ponownie po 14 dniach.

Napar z rumianku - 10g suchych kwiatów rumianku zalewamy 1 litrem gorącej wody i pozostawiamy pod przykryciem do ostygnięcia. Następnie rozcieńczamy z wodą w stosunku 1:5. Napar ten służy do wzmacniania roślin oraz zaprawiania nasion. Stosowany do zaprawiania dezynfekuje nasiona i przyspiesza ich kiełkowanie. Przeznaczone do wysiewu nasiona należy moczyć w naparze z rumianku przez 15 minut.



Katarzyna Matuszak

Przeczytaj również:

Bazylia pospolita - uprawa i zastosowanie
Bazylia pospolita to jedno z najpowszechniej używanych ziół o bardzo aromatycznych liściach. Roślina jest dość łatwa w uprawie i doskonale nadaje się nie tylko do ogrodu ale też i do uprawy doniczkowej w mieszkaniu. Mając bazylię pod ręką w kuchni będziemy ją wykorzystywać jako dodatek do potraw i sosów, do sałatek, ryb oraz mięs, szczególnie tych grillowanych. Oto jak pielęgnować bazylię aby jak najdłużej zrywać jej aromatyczne listki. Więcej...

Oregano, lebiodka pospolita. Uprawa i zastosowanie
Oregano, inaczej lebiodka pospolita, to powszechnie używane zioło o bardzo aromatycznych liściach. Są orzeźwiające i korzenne w smaku. Świeże lub suszone mogą być używane jako przyprawa do sosów, zup i potraw mięsnych. Oregano to obowiązkowy dodatek do pizzy i klasycznego włoskiego spagetti! A jak smakuje oregano z własnego ogrodu i czy można je sadzić w domu do doniczek? Oto jak uprawiać oregano aby jego świeże liście mieć zawsze pod ręką! Więcej...

Zioła w domu - uprawa w doniczczkach, jak sadzić, kiedy siać
Zioła w domu, uprawiane w doniczkach, to doskonały sposób aby świeże zioła mieć zawsze pod ręką. Szczególnie jeśli doniczki z ziołami ustawimy na parapecie w kuchni. Wówczas w każdej chwili można je dodać do potraw i cieszyć się ich smakiem i aromatem. Zobacz jak uprawiać zioła w domu, kiedy siać i sadzić zioła w doniczkach oraz które gatunki ziół są najlepsze do uprawy w doniczkach. Więcej...



Katarzyna Matuszak

Opracowano na podstawie: Arkadiusz Iwaniuk, Atlas ziół krajowych, Bellona, Warszawa 2006, s. 105 i 106 oraz B. Hlava, F. Stary, F. Pospisil, Rośliny kosmetyczne, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1984, s. 66. Fot. sxc.hu