Choroby pomidorów i ich zwalczanie
Choroby pomidorów prowadzą do zamierania roślin i dużych strat w plonach. Dlatego bardzo ważne jest ich zwalczanie, systematyczna kontrola rosnących roślin i szybka reakcja na pierwsze niepokojące objawy chorób pomidorów. Oto najczęściej występujące i bardzo groźne choroby pomidorów i ich zwalczanie w uprawie amatorskiej. Poznaj sposoby na zdrowe i smaczne pomidory z własnej działki!
Choroby pomidorów - zaraza ziemniaka na pomidorze
1. Zaraza ziemniaka na pomidorze
Zaraza ziemniaka na pomidorze (zaraza ziemniaczana), wywoływana przez grzyb Phytophthora infestans, to jedna z najgroźniejszych i najpowszechniejszych chorób pomidorów w uprawie polowej i pod osłonami. Może być przyczyną utraty całych roślin, szczególnie podczas długich okresów chłodnej i deszczowej pogody.
Pierwsze objawy zarazy ziemniaka na pomidorze występują w postaci dużych, nieregularnych, wodnistych plam na czubkach i brzegach liści. Podczas chłodnej i wilgotnej pogody plamy bardzo szybko powiększają się, obejmując znaczą powierzchnie liścia. Prowadzi to do zasychania i zrzucania liści przez rośliny. Przy wysokiej wilgotności powietrza (zwłaszcza jesienią) na spodniej stronie liści w miejscu plam pojawia się delikatny, białoszary nalot grzybni. W korzystnych dla grzyba warunkach (chłód i wilgoć) w powietrzu wyczuwalny jest charakterystyczny zapach zgnilizny.
Najbardziej charakterystyczne objawy tej choroby pomidorów występują na zielonych, niedojrzałych jeszcze owocach. Pojawiają się na nich duże, twarde, brunatne plamy, sięgające w głąb miąższu. Porażone owoce nie dojrzewają i opadają.
Zwalczanie zarazy ziemniaka rozpoczynamy w momencie zauważenia pierwszych objawów. Z zarazą ziemniaka możemy walczyć domowymi sposobami, stosując opryski wywarem z pokrzyw lub skrzypu polnego. W okolicy upraw pomidora warto sadzić szałwię lekarską i lawendę. Ich olejki eteryczne ograniczają atak choroby.
3 ekologiczne opryski na pomidory. Czym pryskać pomidory aby rosły smaczne i zdrowe?
Pomidory są roślinami o dużych potrzebach pokarmowych i podatnymi na choroby grzybowe. Dlatego tak ważne jest regularne nawożenie i stosowanie profilaktycznych oprysków. Najlepiej tych ekologicznych aby rośliny te nie tylko zdrowo rosły, ale były też źródłem zdrowej żywności. Więcej...
Przy silnym porażeniu stosujemy ochronę chemiczną. Najskuteczniejszymi środkami ochrony w walce z zarazą ziemniaka są: Amistar 250 SC (stosować w uprawie polowej w ilości 10 ml rozpuszczone w 8 litrach wody/100m²) oraz Amistar Opti 480 SC (stosować w uprawie pod osłonami w ilości 20-25 ml na 10 litrów wody).
Preparaty te warto stosować naprzemiennie z innymi fungicydami. Pozostałe polecane środki ochrony preciwko zarazie to: Acrobat MZ 69 WG (w gruncie stosujemy w ilości 25 g na 7-8 l wody/100m², zaś pod osłonami w ilości 30 g na 10 l wody), Cabrio Duo 112 EC (20-25 ml na 2-10 l wody), Polyram 70 WG (stosować w uprawach gruntowych w ilości 12-18 g na 6-7 l wody/100m²), Signum 33 WG (stosujemy 2g środka na litr wody) oraz Miedzian 50 WP (30 g w 7 l wody/100m²), Revus 250 SC (6 ml rozpuszczone w 7 litrach wody/100m²).
Zaraza ziemniaczana na pomidorach - objawy, zwalczanie, opryski
Zaraza ziemniaczana na pomidorach to bardzo groźna choroba tych roślin, powodująca duże straty w uprawach pomidorów zarówno w polu jak i pod osłonami. Zobacz jak rozpoznać objawy zarazy ziemniaczanej na pomidorach, jak zapobiec występowaniu tej choroby, a także jakie są polecane opryski i inne sposoby na zwalczanie zarazy ziemniaczanej na pomidorach. Więcej...
2. Alternarioza pomidora (sucha plamistość liści)
Alternarioza pomidora, wywoływana przez grzyb Alternaria solani, poraża przede wszystkim pomidory uprawiane w gruncie, szczególnie w ciepłe (30°C) i deszczowe lata.
Objawy tej choroby pomidorów to pojawiające się liściach pomidorów ciemnobrunatne, ograniczone nerwami plamy o wyraźnie zarysowanym koncentrycznym strefowaniu. Plamy osiągają wielkość do 1,5 cm. Plamy z czasem zasychają i wykruszają się w środku. Liście, w wyniku przybywania plam, żółkną, zwijają się i obumierają. Porażenie owoców zlokalizowane jest w miejscach uszkodzenia skórki i w zagłębieniu szypułki. Porażone owoce gniją, a na powierzchni plam widoczny jest nalot grzybni.
Choroby pomidorów - alternarioza
Do zwalczania alternariozy pomidora wykorzystuje się preparaty chemiczne zalecane w ochronie pomidorów przez zarazą ziemniaka. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia tej choroby pomidorów, należy unikać uprawy pomidorów w pobliżu plantacji ziemniaków. W miejscu gdzie wystąpiła choroba przez 3-4 lata nie uprawiamy pomidorów. Po zbiorach dokładnie oczyszczamy miejsce uprawy ze wszystkich resztek roślinnych. Możemy również wykonać profilaktyczne opryski pomidorów preparatem Biosept Active 33 SL.
3. Zgorzel podstawy łodygi i brunatna zgnilizna owoców pomidora
Obok zarazy ziemianka, zgorzel podstawy łodygi i brunatna zgnilizna owoców pomidora jest najgroźniejszą chorobą pomidorów. Wywołuje ją grzyb Didymella lycopersici bytujący w glebie, który poraża łodygi oraz powoduje gnicie pomidorów na krzakach. Na skutek tej choroby zniszczeniu ulegają całe rośliny.
Objawy zgorzeli łodygi i brunatnej zgnilizny owoców pomidora pojawiają się dość późno. Najczęściej kilka tygodni po posadzeniu roślin lub tuż przez zbiorem owoców. Rośliny więdną, w wyniku uszkodzenia podstawy łodygi przez grzyb. Na łodydze, tuż nad ziemią pojawiają się brunatne gnilne plamy, obejmując łodygę pierścieniowo Na owocach zgnilizna pojawia się wokół szypułki, w postaci ciemnobrunatnych, zapadających się plam. Na plamach widoczne są drobne, czarne kuleczki.
Zwalczanie tej choroby pomidorów w dużej mierze opiera się na zapobieganiu jej wystąpieniu. Do siewu używamy zaprawionych nasion (Zaprawa nasienna T 75 DS/WS 0,3 g/100g nasion). Należy zrobić 3-4 letnią przerwę w uprawie pomidora na tym samym stanowisku. Gdy wystąpią objawy choroby, rośliny usuwamy z całą bryłą korzeniową. Pozostałe rośliny opryskujemy naprzemiennie preparatami Curzate Cu 49,5 WP (40 g w 10 l wody/100m²), Gwarant 500 SC (20 ml w 6-8 l wody/100m²) lub Miedzian 50 WP (30 g w, 7 l wody/100m²).
Choroby pomidorów - szara pleśń
4. Szara pleśń
Szara pleśń, powodowana przez grzyb Botrytis cinerea stanowi największe zagrożenie dla pomidorów w okresie zimowo-wiosennej i jesiennej uprawy pod osłonami. Sprzyjające warunki rozwoju to 14-15°C i wysoka wilgotność (97-98%).
Objawy szarej pleśni na pomidorze występują na wszystkich nadziemnych częściach rośliny. Na liściach powstają szarozielone lub żółte plamy, które stopniowo powiększają swoją powierzchnię. Porażone liście zamierają. Na łodygach tworzą się duże szare lub brązowe plamy. Powyżej miejsca porażenia roślina zamiera. Na owocach pomidora pojawiają się wodniste, miękkie plamy. Na plamach na liściach, łodygach i owocach pojawia się charakterystyczny szary nalot grzyba.
W zwalczaniu szarej pleśni w uprawie pomidorów na pierwszym miejscu stoi ograniczenie rozwoju choroby. Należy dbać o utrzymanie niskiej wilgotności powietrza w pomieszczeniach uprawowych. W okresie sprzyjającym rozwojowi choroby lub po zaobserwowaniu pierwszych objawów, opryskujemy rośliny preparatami chemicznymi, np. polecanymi w uprawie amatorskiej Amistar Opti 480 SC (20-25 ml w 10 l wody/100m²), Signum 33 WG (2 g w 1 l wody, dawka cieczy: 10 l/100m²) lub Switch 62,5 WG (10g w 10 l wody/100m²).
5. Rak bakteryjny pomidora
Rak bakteryjny pomidora jest chorobą kwarantannową. Wywołuje ją bakteria Corynebacterium michiganense. Atakuje pomidory uprawiane zarówno w gruncie, jak i pod osłonami. Uważany jest za najgroźniejszą chorobę bakteryjną pomidorów.
Głównym objawem raka bakteryjnego pomidora jest więdnięcie liści. Na więdnących liściach pojawiają się brunatne plamy, a liście zamierają. Na początku więdnięcie może występować tylko po jednej stronie łodygi. Na przekroju łodygi widoczne są ciemne, brunatne smugi. Na pędach pojawiają się pęknięcia i śluzowate wycieki. Owoce pokrywają się ciemnymi plamami, tworzącymi tzw. "ptasie oczko". Porażone owoce gniją.
Zwalczanie raka bakteryjnego pomidora jest trudne. Aby zapobiec chorobie należy przed siewem odkażać nasiona. Odkażamy również wszelkie narzędzia używane w trakcie pielęgnacji pomidorów. Gdy zaobserwujemy objawy choroby usuwamy chore rośliny, a pozostałe opryskujemy preparatem Kocide 2000 35 WG (30 g w 10 l wody/100m²). W miejscu gdzie wystąpiła choroba przez kolejne 4 lata nie wolno uprawiać innych warzyw psiankowatych.
6. Sucha zgnilizna wierzchołków pomidora
Sucha zgnilizna wierzchołkowa to choroba pomidora objawiająca się brunatnymi plamami na wierzchołkach owoców pomidora, które są suche i wklęsłe. Jej objawy bywają często mylone z objawami szarej pleśni lub zarazy ziemniaczanej. Sucha zgnilizna wierzchołkowa nie pojawia się jednak w wyniku ataku patogenu, a jest chorobą fizjologiczną.
Sucha zgnilizna wierzchołkowa pomidora
Fot. depositphotos
Te niemal czarne plamy na pomidorach są powodowane przez niedobory wapnia w roślinie. Brak tego pierwiastka zmniejsza przepuszczalność błon komórkowych, co prowadzi do pęcznienia komórek i ich pękania. W efekcie na pomidorach powstają charakterystyczne ciemne, zapadnięte obszary w okolicach wierzchołka owocu.
Roślinom dotkniętym objawami suchej zgnilizny wierzchołkowej możemy pomów wykonując oprysk dolistny preparatem Help Help Plant CA, który szybko uzupełni niedobory wapnia. Kolejne dojrzewające owoce będą już zdrowe, bez nieestetycznych plam.
Poznaj wszystkie sekrety uprawy pomidorów!
Jeśli czytasz ten artykuł, zapewne interesuje Cię uprawa pomidora lub szukasz rozwiązania problemów, które się w tej uprawie pojawiają.
Dla osób takich jak Ty przygotowaliśmy specjalnego e-booka poświęconego w całości uprawie pomidorów. Ten e-book to:
- Proste instrukcje co i jak robić krok po kroku;
- Wszystkie etapy uprawy od siewu nasion do zbioru soczystych owoców;
- Naturalne, sprytne domowe sposoby na zdrowe pomidory;
- Praktyczne rady i własne doświadczenia Autorki;
- Kilkadziesiąt pomocnych zdjęć i ilustracji
Czytając tego e-booka oszczędzisz czas potrzebny na poszukiwanie rozwiązań różnych problemów z uprawą oraz poznasz sprawdzone sposoby na zdrowe i smaczne pomidory z własnego ogrodu. Poznaj sekrety i podpowiedzi doświadczonego hodowcy pomidorów!
mgr inż. Agnieszka Lach
Przeczytaj również:
Zwijanie się liści pomidora - przyczyny, zapobieganie, zwalczanie
Zwijanie się liści pomidorów jest często spotykanym problemem w uprawie tych popularnych warzyw, zarówno w gruncie jak i pod osłonami. Przyczyny zwijania się liści pomidora mogą być związane z bardzo groźną chorobą, jaką jest rak bakteryjny, częściej jednak wynikają z niewłaściwej pielęgnacji roślin i błędów w nawożeniu. Więcej...
Plamy na liściach pomidorów - przyczyny, zapobieganie, zwalczanie
Plamy na liściach pomidorów są często obserwowanym objawem, zarówno na roślinach uprawianych w gruncie jak i pod osłonami. Najczęściej są to białe, żółte lub brązowe plamy, czy też małe plamki, którym mogą towarzyszyć też inne objawy. Zobacz jak zidentyfikować przyczyny powstawania plam na liściach pomidorów oraz jak walczyć z tym zjawiskiem. Więcej...
Opracowano na podstawie: J. Nawrocki, Choroby pomidora, Działkowiec Nr 8 (660), str. 47-48; W. Słomka, Walka z zarazą i mączniakiem, Działkowiec Nr 7 (695), str. 56-57; Z. Borecki, Nauka o chorobach roślin, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2001, str. 185-187,219-223, 243-244.
