Ogród deszczowy. Co to jest i jak go zrobić? Projekt ogrodu deszczowego

Ogród deszczowy to doskonałe rozwiązanie na gromadzenie cennej dla ogrodu deszczówki. Woda opadowa przesiąka powoli do głębszych warstw gleby, zasila wody gruntowe i nie spływa od razu do kanalizacji. Takie założenie daje też możliwość wprowadzenia do ogrodu roślinności wilgociolubnej. Z tego artykułu dowiesz się co to jest ogród deszczowy i jakie rośliny można w nim sadzić. Podpowiadamy jak zrobić ogród deszczowy w gruncie i pojemniku. Wykorzystaj nasz projekt ogrodu deszczowego!

Ogród deszczowy przy jednym z osiedli w Gdańsku
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Co to jest ogród deszczowy?

Ogród deszczowy tworzą nasadzenia roślin na specjalnie ukształtowanej powierzchni gruntu lub w pojemniku z odpowiednio dobranymi warstwami kruszywa i podłoża. Ogród deszczowy może przypominać zwykłą rabatę lub donicę z roślinami wilgociolubnymi, ale ma inną konstrukcję i funkcjonuje na innych zasadach.

Ogród deszczowy zasilany jest wodą opadową doprowadzoną rynną lub za pomocą rur. Nadmiar wody jest w nim zatrzymywany, po czym powoli przesącza się do głębszych warstw gruntu. Po ulewnym deszczu proces ten może trwać kilka dni, w zależności od pojemności zbiornika.

Ogród deszczowy przy jednym z osiedli w Gdańsku
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Korzyści z budowy ogrodu deszczowego

Tworzenie ogrodów deszczowych przynosi wiele korzyści. Oto najważniejsze z nich:

1. zwiększa ilość retencjonowanej wody w ogrodzie (potrafi zgromadzić do 40% więcej wody deszczowej niż trawnik),
2. nadmiar wody może być wykorzystywany do podlewania innych roślin,
3. mniej wody spływa do kanalizacji,
4. straty wody ze spływu powierzchniowego są mniejsze,
5. ogranicza ryzyko lokalnych podtopień, spowodowanych nawalnymi opadami,
6. w gruncie utrzymywany jest bardziej stały poziom wody gruntowej,
7. przefiltrowana przez kolejne warstwy woda (pochodząca np. z powierzchni parkingów) oczyszczona jest m.in. z metali ciężkich, substancji ropopochodnych i olejów, dzięki czemu wody gruntowe, które zasilają rzeki i jeziora są czystsze,
8. woda jest łatwiej dostępna dla zwierząt,
9. może być ciekawą ozdobą ogrodu,
10. poprzez budowę ogrodów deszczowych w miastach zmniejszają się koszty odprowadzania ścieków.

Warto wiedzieć!
Ogród deszczowy to doskonały sposób na retencję i zagospodarowanie wody deszczowej lub z roztopów, która przesiąkając powoli do gleby zasili wody gruntowe.

Jak zrobić ogród deszczowy

Do budowy ogrodu deszczowego używa się kruszywa i piasku o różnej miąższości i grubości. Przykrywa się je urodzajnym, chłonnym podłożem, w którym sadzi się rośliny. Taki dobór kolejnych warstw sprawia, że woda deszczowa wolno przesącza się do głębszych warstw gleby.

Ogród deszczowy przy jednym z osiedli w Gdańsku
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Poniżej przedstawiamy kolejne etapy budowy ogrodu deszczowego:

1. zmierzenie powierzchni, z której do ogrodu deszczowego będzie odprowadzana woda opadowa. Przyjmuje się, że 50 m2 takiej powierzchni odpowiada 1m2 ogrodu deszczowego,
2. wytyczenie obrysu ogrodu deszczowego,
3. wykonanie w obrysie wykopu o łagodnych brzegach i głębokości ok. 80 cm,
4. uszczelnienie folią PCV o grubości min. 1,5 mm (zarówno ogrodu w gruncie jak i w pojemniku, jeśli nie jest szczelny). W przypadku budowy ogrodu deszczowego bez uszczelniania, ten etap można pominąć,
5. ułożenie 5 cm warstwy żwiru frakcji 7 mm,
6. ułożenie na niej zaślepionej z jednej strony rury drenarskiej o średnicy ok. 80 mm, do której będzie doprowadzona rura przelewowa osłonięta ażurowym przykryciem,
7. odprowadzenie obu rur do kanalizacji lub skrzynki rozsączającej,
8. wysypanie pozostałej 15-20 cm warstwy żwiru na rurę drenarską,
9. ułożenie 10 cm warstwy piasku,
10. wskazane jest ubijanie materiałów sypkich, aby później się nie zapadały,
11. wysypanie na piasek 40 cm warstwy mieszanki piasku i urodzajnej ziemi (w proporcjach 4:1),
12. umieszczenie rury doprowadzającej wodę deszczową,
13. posadzenie i podlanie roślin,
14. ułożenie warstwy kamieni i żwiru wśród roślin, zapobiegającej wymywaniu podłoża.


Ogród deszczowy przy ulicy
Fot. USEPA Environmental-Protection-Agency, Public domain, Wikimedia Commons

Gdzie zbudować ogród deszczowy

Chcąc uniknąć doprowadzania wody do ogrodu deszczowego rurami, najkorzystniej jest umiejscowić go w pobliżu wylotu rynny lub w obniżeniu terenu, w miejscu, w którym zbiera się woda opadowa np. przy skarpach. Ogród deszczowy w pojemniku można ustawić nawet wśród nawierzchni utwardzonych. Ogrody deszczowe sprawdzą się nie tylko w ogrodach przydomowych, ale też na terenach publicznych, w miastach np. wzdłuż dróg, w parkach czy, jako element edukacji ekologicznej, przy szkołach.

Uwaga!
Aby nie doprowadzić do zawilgocenia fundamentów budynku, ogród deszczowy o szczelnym dnie buduje się minimum 30 cm od elewacji, zaś ogrody wykonane bez uszczelniania okokoło 5 m od budynku. Należy także zachować odpowiednią odległość od urządzeń technicznych, kabli i rur położonych pod ziemią oraz drzew.

Projekt ogrodu deszczowego w gruncie

Zagłębienia w gruncie tworzące ogród deszczowy mogą przybrać dowolny kształt np. koła, prostokąta lub nieregularny. Mogą być również podłużne, gdy ogród umiejscowiony jest wzdłuż drogi, alejki czy placu. Poniżej prezentujemy rysunek przedstawiający przekrój przykładowego ogrodu deszczowego.


Pprojekt ogrodu deszczowego w gruncie
Rys. ©Monika Chwała

Projekt ogrodu deszczowego w pojemniku

Ogród deszczowy w pojemniku można stworzyć z donic, pojemników stalowych lub plastikowych, betonu lub drewnianych, uszczelnionych skrzyń. Materiał powinien być trwały i odporny na warunki atmosferyczne. Jeśli nie jest szczelny, można go wyłożyć folią PCV. Rysunek poniżej przedstawia przekrój ogrodu deszczowego w pojemniku.


Projekt ogrodu deszczowego w pojemniku
Rys. ©Monika Chwała

Rośliny do ogrodu deszczowego

W ogrodach deszczowych najlepiej sadzić rośliny rodzime znoszące zarówno okresowe zalewanie jak i krótkotrwałą suszę oraz gatunki, które mają zdolność do zatrzymywania metali ciężkich. Dobierając rośliny do ogrodu deszczowego, należy brać pod uwagę ich docelową wysokość.

W większych ogrodach deszczowych można posadzić krzewy i krzewinki, takie jak: brzoza niska czy różne wierzby (np. szara, purpurowa, uszata).

Zarówno w małych jak i dużych założeniach dobrze będą rosły gatunki wieloletnie, do których należą m.in. tatarak zwyczajny, kosaciec żółty i syberyjski, krwawnica pospolita, niezapominajka błotna, fiołek błotny, pałka drobna, turzyca sztywna i sina, tojeść rozesłana, skrzyp zimowy, knieć błotna, bodziszek błotny i żałobny, długosz królewski, wiązówka błotna, firletka poszarpana, wietlica samicza, narecznica samcza, mięta nadwodna, drżączka średnia, sit rozpierzchły, rdest wężownik, chmiel zwyczajny, mozga trzcinowata, kuklik zwyczajny czy pełnik europejski.

Roślinność ogrodu deszczowego wymaga podlewania tylko podczas długotrwałej suszy.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Jak sprawić by ziemia trzymała wilgoć? Sposoby aby zatrzymać wodę w glebie
• Oszczędzanie wody w ogrodzie
• Rośliny odporne na suszę
• Hydrożel - co to jest, jak stosować, opinie

Opracowano na podstawie:
1. M. Szczęsny-Muciak, Moda na ogród deszczowy, Działkowiec nr 8/2020, s. 18-20;
2. M. Szczęsny-Muciak, Ogród deszczowy, Działkowiec nr 12/2022, s. 20-21;
3. D. Taraska, Zbierajmy deszczówkę, Działkowiec nr 6/2021, s. 59;
4. I. Adamska, Ogrody w przyszłości, Działkowiec nr 8/2019, s. 21-23.