Jak sprawić by ziemia trzymała wilgoć? Sposoby aby zatrzymać wodę w glebie

Ziemia w Twoim ogrodzie szybko wysycha? Coraz częściej występujące fale upałów i susze sprawiają, że Twoje rośliny wyraźnie marnieją? Problem ten możesz rozwiązać, wykonując kilka prostych zabiegów w swoim ogrodzie. Zobacz jak zatrzymać wodę w glebie i zabezpieczyć rośliny na okres suszy. Podpowiadamy, jak sprawić by ziemia trzymała wilgoć jak najdłużej, a rośliny zachowywały wigor podczas suchej pogody!

Jak zatrzymać wodę w glebie?
Fot. depositphotos

Stosowanie ściółek

Odkryta gleba sprzyja stratom wody. Ściółkowanie zaś ogranicza wzrost chwastów oraz zapobiega nadmiernemu nagrzewaniu się gleby i parowaniu wody. Dzięki temu woda jest zatrzymywana w podłożu i dostępna dla roślin przez dłuższy czas, w związku z czym miejsca pokryte ściółką możemy podlewać rzadziej.

Ściółkę najlepiej układać na mokrą, wypieloną ziemię. Do ściółkowania nadaje się wiele materiałów organicznych, takich jak:

• kora ogrodowa,
• zrębki i trociny,
• słoma, podsuszona trawa i chwasty bez nasion.

Wykorzystać można też syntetyczne ściółki z agrowłókniny, kamienie, żwir czy tekturę.

Naturalną warstwę ściółki (mulcz) tworzą także przemarznięte rośliny poplonowe wysiane na zielony nawóz pod koniec lata i pozostawione na zimę. Wiosną miesza się je płytko z wierzchnią warstwą gleby.

Rozkładanie kory sosnowej jako ściółki wokół roślin
Fot. depositphotos

Sadzenie roślin zadarniających i żywopłotów

Korzyści z ciągłości okrycia gleby jest wiele. Ściółkowanie i pokrycie gleby roślinnością sprawia, że parowanie wody z gleby jest ograniczone. Poprzez osłonięcie ziemi ograniczona jest także erozja gleby, czyli wywiewanie jej wierzchniej warstwy przez wiatr lub rozmywanie przez wodę. Wiatr ma także działanie wysuszające. Silny i suchy wiatr nasila parowanie wody zarówno z gleby, jak i z roślin. Żywopłoty, niekoniecznie wysokie (mogą być utworzone np. z krzewów owocowych), ograniczą wysuszające działanie wiatru, dzięki czemu w podłożu pozostanie więcej wilgoci.

Wzruszanie wierzchniej warstwy gleby

W miejscach, w których nie ma ściółki (np. w warzywniku) warto często płytko wzruszać ziemię. Motyczenie wierzchniej warstwy gleby powoduje przerywanie i niszczenie drobnych kanalików, którymi woda szybciej przemieszcza się z dolnych warstw ku powierzchni gruntu i paruje. Utrata wilgotności zmniejszy się, gdy będziemy przeprowadzać ten zabieg systematycznie, najlepiej po deszczach lub podlewaniu.

Wzruszanie wierzchniej warstwy ziemi sprzyja utrzymaniu wilgoci
Fot. depositphotos

Straty wody z wierzchniej warstwy ziemi ograniczymy, wzruszając także co jakiś czas wydeptane w warzywniku lub ogrodzie ścieżki gruntowe.

Przesuszaniu wierzchniej warstwy gleby i dużym stratom wody sprzyja głębokie przekopywanie grządek, szczególnie jeśli wykonywane jest wiosną. Korzystniejsze o tej porze roku jest ograniczenie się jedynie do spulchnienia powierzchni gruntu.

Zapamiętaj!
Aby zatrzymać więcej wilgoci w podłożu i ograniczyć parowanie, ściółkuj glebę, często ją spulchniaj i nie pozostawiaj odkrytej na zimę.

Podlewanie roślin o właściwej porze dnia

Rozsądne gospodarowanie wodą to także podlewanie roślin o najbardziej optymalnej porze dnia. Rośliny najlepiej podlewać wczesnym rankiem lub wieczorem, gdy temperatura nie jest jeszcze tak wysoka a woda szybko nie odparowuje. Unikniemy przy okazji oparzeń roślin, ponieważ krople wody pozostające na roślinach w bardzo słoneczny dzień działają jak soczewki.

Korzystniejsze dla większości roślin jest podlewanie rzadsze ale większą ilością wody niż codzienne ale bardzo skąpo. Gdy podlewamy obficiej, woda przedostaje się do korzeni, dzięki czemu roślina może z niej skorzystać. Jeśli dodatkowo gleba jest wyściółkowana, wilgoć pozostanie w niej na dłużej. Mała ilość wody, użyta do podlewania, pozostaje na powierzchni ziemi i szybko z niej odparowuje.

Rośliny podlewaj wczesnym rankiem lub wieczorem
Fot. depositphotos

Wzbogacenie podłoża materią organiczną

Gleba systematycznie wzbogacana materią organiczną zwiększa swoją pojemność wodną. Magazynuje więcej wody i wolniej przesycha. Warto więc wysiewać nawozy zielone na przekopanie, stosować kompost, obornik czy ziemię liściową. Rozdrobniony węgiel drzewny lub węgiel aktywny dodany do podłoża również zwiększy pojemność wodną i poprawi strukturę gleby. W sklepach ogrodniczych dostaniemy również rozmaite produkty użyźniające glebę i poprawiająće jej pojemność wodną oraz wzbogacających warstwę humusową. Jednym z takich naturalnych użyźniaczy jest Humus Active Papka.

Wapnowanie gleby

Rodzaj, struktura i odczyn gleby mają wpływ na magazynowanie wody w podłożu. Większość upraw potrzebuje gleby o odczynie pH 5,5-6,5. Prawidłowo wykonywane wapniowanie gleby może zwiększyć pojemność wodną ziemi nawet o 20l/m². Domowym sposobem na dostarczenie wapnia do podłoża jest wykorzystywanie pokruszonych skorupek jaj lub nawozów z nich wytworzonych. W sklepach ogrodniczych od niedawna można kupić gotowy produkt z pokruszonych skorupek jaj, oferowany pod nazwą Debris Wapniowy.

Usuwanie chwastów

Chwasty zabierają roślinom wodę i składniki pokarmowe. Aby wody i minerałów zostało więcej dla uprawianych roślin, trzeba systematycznie usuwać chwasty. Szczególnego znaczenia kwestia ta nabiera w warzywniku. Podsuszone, usunięte chwasty bez nasion, można wykorzystać jako ściółkę wykładaną na wyplewiony obszar.

Cieniowanie roślin w warzywniku

Warzywa potrzebują dużo słońca, jednak w najbardziej słoneczne i upalne dni warto je cieniować np. cienką agrowłókniną, firanką a nawet parasolem plażowym. Dzięki osłonięciu rośliny nie ulegną poparzeniu a woda z powierzchni ziemi będzie wolniej parowała.

Cieniowanie warzyw ogranicza nagrzewanie się gleby i wyparowywanie wody
Fot. depositphotos

Gromadzenie wody

Oszczędne gospodarowanie wodą wodociągową i gromadzenie deszczówki staje się koniecznością. Jednym ze sposobów na zatrzymanie nadmiaru wody jest budowa ogrodów deszczowych lub oczka wodnego. Woda z takich zbiorników, uzyskana z deszczu czy roztopów, będzie stopniowo przesiąkała do gruntu i zasilała wody podziemne.

Przepuszczalne nawierzchnie zamiast betonu

Zastosowanie w miejscach użytkowych w ogrodzie, takich jak ścieżki czy tarasy, nawierzchni przepuszczalnych dla wody spowoduje, że nie spłynie ona do kanalizacji ale zatrzyma się w podłożu. Zamiast betonu czy kostki brukowej na betonowej podsypce można wykorzystać żwir, kamień albo zostawić wydeptane ścieżki gruntowe lub trawiaste.

Dzięki zastosowaniu ścieżki żwirowej, więcej wody przesiąknie do gruntu

Stosowanie dodatków zatrzymujących wodę w glebie

Dodatek hydrożeli, które są polimerami wiążącymi wodę, pozwala na gromadzenie w podłożu znacznych ilości wody. Nadmiar wody po podlaniu jest przez nie wchłaniany i oddawany w czasie, gdy ziemia wysycha. Zgromadzona przez hydrożel woda jest w 90% dostępna dla roślin. Oprócz wody hydrożele absorbują także składniki mineralne z nawozów a następnie stopniowo je uwalniają. Dzięki temu nawozy nie są wypłukiwane w głąb ziemi i na dłużej pozostają dostępne dla roślin.

Hydrożele są w pełni bezpieczne dla środowiska, ponieważ po kilku latach (zazwyczaj pięciu) ulegają biodegradacji. Stosując je uzyskamy efekt regularnego podlewania, co jest szczególnie potrzebne roślinom sadzonym w pojemnikach i donicach, gdzie podłoże bardzo szybko przesycha.

Hydrożele sypkie (w postaci proszku lub granulatu) stosuje się przed sadzeniem roślin, poprzez mieszanie ich z glebą. Po posadzeniu roślin wygodniejszy w zastosowaniu będzie hydrożel w płynie, np. HydroOgrodnik Sumin. Za pomocą aplikatora środek ten dostarcza się bezpośrednio w strefę korzeni, bez wykopywania rośliny.

Wilgotność skutecznie podtrzymują także produkty pochodzenia mineralnego dodawane do podłoża, takie jak: perlit, wermikulit czy zeolit. Warto dodawać je szczególnie do roślin uprawianych w donicach.

Oprócz stosowania wymienionych wyżej sposobów na zatrzymanie wody w ziemi, należy pamiętać również o dobieraniu odpowiednich gatunków roślin do danego stanowiska. Rośliny optymalnie dobrane do miejsca pod względem wymagań będą lepiej i zdrowiej rosły, nawet bez regularnego podlewania.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Oszczędzanie wody w ogrodzie
• Ogród deszczowy. Co to jest i jak go zrobić? Projekt ogrodu deszczowego
• Jaką wodą podlewać kwiaty doniczkowe i balkonowe?
• Trawa z mikrokoniczyną. Sposób na trawnik bez nawożenia!

Opracowano na podstawie:
1. T. Ciesielczuk, Przygotuj się na suszę, Działkowiec nr 6/2022, s. 38-41;
2. M. Kucharska-Świerszcz, Zatrzymaj wodę, Działkowiec nr 11/2019, s. 23-25;
3. M. Monder, Rośliny a woda, Działkowiec nr 12/2020, s. 40-43;
4. Jak poradzić sobie z suszą w ogrodzie, Mój piękny Ogród nr 6/2020, s. 24-27.