Lawenda wąskolistna - odmiany, uprawa, zastosowanie

Lawenda kojarzy się przede wszystkim z pięknym zapachem i atrakcyjnym wyglądem. Dzięki niej we własnym ogrodzie poczujemy się jak na śródziemnomorskich wakacjach. Ze względu na większą mrozoodporność, w naszym klimacie najczęściej uprawiana jest lawenda wąskolistna. Poznaj najciekawsze odmiany lawendy wąskolistnej polecane do sadzenia w ogrodach. Dowiedz się jak wygląda uprawa lawendy i sprawdź kiedy przycinać lawendę, by pięknie kwitła. Podpowiadamy także w jaki sposób wykonać rozmnażanie lawendy wąskolistnej.

Lawenda wąskolistna - Lavandula angustifolia
Fot. depositphotos

Jak wygląda lawenda wąskolistna?

Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia), nazywana też lawendą angielską lub lekarską, to karłowa, zimozielona krzewinka, dorastająca, w zależności od odmiany do 30-80 cm wysokości. Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, ale wyjątkowo dobrze radzi sobie w naszych warunkach klimatycznych. Pod względem mrozoodporności wypada znacznie lepiej niż nieco mniej popularne gatunki, takie jak: lawenda francuska i lawenda szerokolistna.

Lawenda wąskolistna posiada aromatyczne, szarozielone, lancetowate liście. Rurkowate, pachnące kwiaty zebrane są w kłosy.

Lawenda wąskolistna kwitnie od czerwca do pierwszych przymrozków. Po letnim cięciu często powtarza kwitnienie.

Poszczególne odmiany lawendy wąskolistnej różnią się między sobą kolorem kwiatów, liści i pokrojem. Kwiaty mogą mieć barwy od najbardziej popularnych odcieni fioletu, poprzez kolor liliowy, różowy i biały. Liście mogą być jednokolorowe lub z jasnym obrzeżeniem.

Lawenda wąskolistna - Lavandula angustifolia
Fot. Ciascu, Public domain, Wikimedia Commons

Lawenda wąskolistna - odmiany

Znanych jest ok. 200 odmian lawendy wąskolistnej. Ze względu na ich mnogość, podzieliliśmy je na kilka grup. Najbardziej znane i najliczniejsze są odmiany lawendy wąskolistnej o kwiatach fioletowo-niebieskich.

Odmiany lawendy wąskolistnej o kwiatach fioletowo-niebieskich:

• 'Hidcote Blue Strain' - odmiana lawendy wąskolistnej osiągająca 50-55 cm wysokości, wytrzymała na mróz,
• 'Hidcote Blue' - osiąga wysokość 50 cm, kwiaty fioletowopurpurowe, bardzo odporna,
• 'Munstead' - dorasta do 55-60 cm, długie fioletowo-liliowe kłosy, odporna na mróz,
• 'Essence' - wysokość 40 cm, zwarty pokrój, odporna na mróz i choroby grzybowe, może być sadzona w donicach,
• 'Platinum Nico' - osiąga wysokość 50 cm, ciemnofioletowe, długie kłosy, odporna na wilgoć i mróz,
• 'Dwarf Blue' - wysokość 30-40 cm, kwiaty fioletowe, odporna na suszę ale wrażliwa na mróz,
• 'Valence Dark Violet' - dorasta do wysokości 40 cm, ciemnofioletowe kłosy,
• 'Ellagance Purple' - 35 cm, kwiaty fioletowoniebieskie, kwitnie do września.

Lawenda wąskolistna - Lavandula angustifolia
Fot. pixabay

Z grupy odmian lawendy wąskolistnej o kwiatach fioletowo niebieskich warto wyróżnić jeszcze 2 odmiany, które charakteryzują się wyjątkowo długim okresem kwitnienia:

• 'Blue Scent' - dorasta do 50 cm wysokości, kwitnie już od końca maja aż do pierwszych przymrozków, kwiaty drobne, ciemnofioletowe, nadaje się do donic,
• 'Aromatico Blue' - osiąga wysokość 80 cm, kwitnie od końca maja do późnej jesieni, może być sadzona w donicach.

Odmiany lawendy wąskolistnej o kwiatach różowo-liliowych:

• 'Melissa Lilac' - odmiana dorastająca do 70 cm wysokości, kwiaty w pąku liliowe, później jasnofioletowe,
• 'Little Lottie' - odmiana karłowa, wysokość 30 cm, kwiaty różowe,
• 'Coconut Ice' - wysokość 50 cm, kwiaty bladoróżowe,
• 'Rosea' - dorasta do wysokości 40 cm, różowe kwiaty, zwarte kępy, liście zielone, wrażliwa na mróz.

Lawenda wąskolistna - Lavandula angustifolia
Fot. pixabay

Odmiany lawendy wąskolistnej o kwiatach białych:

• 'Arctic Snow' - osiąga wysokość 30-40 cm, kwiaty w odcieniu białym, tworzy zwarte kępy,
• 'Alba' - popularna biała odmiana lawendy osiągająca do 40 cm wysokości, kwiaty drobne białozielone,
• 'Edeleweiss' - dorasta do 45 cm wysokości, kwiaty śnieżnobiałe.

Lawenda wąskolistna - Lavandula angustifolia
Fot. pixabay

Odmiana lawendy wąskolistnej o barwnych liściach:

• 'Platinum Blonde' - do rasta do wysokości 50 cm, kwiaty fioletowoniebieskie, kremowo-żółta obwódka na młodych listkach.

Lawenda wąskolistna - zastosowanie

Lawenda wprowadza do ogrodu wakacyjny klimat. Pięknie będzie wyglądała w nasadzeniach naturalistycznych z bylinami i różami oraz w ogrodach bardziej nowoczesnych, minimalistycznych. Fioletowo-niebieskie kwiaty lawendy szczególnie atrakcyjnie kontrastują z roślinami kwitnącymi na żółto, takimi jak np. złotnica żółta.

Lawenda wąskolistna - Lavandula angustifolia
Fot. pixabay

Lawenda najpiękniej prezentuje się sadzona w grupach. Może być sadzona na rabatach, na obrzeżach ścieżek, sprawdzi się też w roli miniaturowych żywopłotów. Wiele odmian lawendy wąskolistnej nadaje się do sadzenia w donicach jako ozdoba tarasów i balkonów.

Aromatyczne, bogate w olejki eteryczne kwiaty oraz liście lawendy wykorzystywane są w kuchni, kosmetyce oraz florystyce. Jako roślina lecznicza lawenda wąskolistna ma działanie uspokajające, rozkurczające i antyseptyczne.

Warto wiedzieć!
Lawenda wąskolistna jest polecana jako roślina odstraszająca komary, kleszcze czy mrówki. Warto posadzić ją również w ogrodzie warzywnym, ponieważ jej zapach dezorientuje mszyce a przyciąga owady pożyteczne, takie jak pszczoły i trzmiele.

Lawenda wąskolistna - sadzenie

Lawendę kupioną w donicach można sadzić od wiosny do jesieni ale najlepszym terminem sadzenia lawendy jest koniec lata. Sadzonka zdąży ukorzenić się przed zimą a podłoże o tej porze roku jest nagrzane po lecie i zawiera więcej wilgoci potrzebnej młodej sadzonce.

Sadząc lawendę należy zadbać o dobry drenaż. Na dno dołka przed sadzeniem można wsypać warstwę piasku lub żwiru. Glebę gliniastą trzeba rozluźnić mieszając ją np. z piaskiem i niewielką ilością kompostu. Warto wysypać wokół niej jasny kamień lub żwirek o zasadowym odczynie.

Co ile sadzić lawendę?

Rozstawa sadzenia lawendy w grupach po kilka czy kilkanaście egzemplarzy wynosi 4-5 sztuk na 1 m². Na rabatach lawendę sadzimy w odstępach co 40-60 cm. Jeśli ma tworzyć żywopłot, sadzi się ją nieco gęściej, czyli co 30-40 cm.

Sadzenie lawendy wąskolistnej
Fot. depositphotos

Lawenda wąskolistna - uprawa

Lawenda wąskolistna najlepiej rośnie na miejscu bardzo słonecznym, suchym i ciepłym. Podłoże do lawendy powinno być przepuszczalne, niezbyt zasobne, z zwartością wapnia. Z suszą roślina poradzi sobie doskonale, ale nie lubi nadmiaru wody i gliniastych ciężkich gleb. Może wtedy być atakowana przez choroby grzybowe. W donicach istotny jest dobry drenaż i otwory odpływowe.

Zapamiętaj!
Lawenda kocha słońce. W takich miejscach lepiej rośnie i obficiej kwitnie. W miejscach zacienionych pędy są wiotkie a roślina zakwita później i słabiej.

Lawenda wąskolistna - podlewanie

Lawenda dużo lepiej znosi przesuszenie niż nadmierne podlewanie. Szarozielone liście lawendy pokryte są drobnymi włoskami czyli kutnerem. Chroni on roślinę przed nadmiernym parowaniem i zbyt silnym nasłonecznieniem.

Lawenda lubi gleby niezbyt wilgotne i nie toleruje stagnującej wody. Zbyt duża ilość wilgoci w podłożu może doprowadzić do zamierania roślin lub powodować późniejsze kwitnienie. Podlewania wymagają młode, dopiero co posadzone rośliny. Lawenda nie lubi zraszania a podlewać należy bezpośrednio glebę przy niej. Lawendę posadzoną w donicach podlewamy 1-2 razy w tygodniu niewielkimi ilościami wody, gdy ziemia przeschnie.

Lawenda wąskolistna - Lavandula angustifolia
Fot. pixabay

Lawenda wąskolistna - nawożenie

Lawenda nie wymaga obfitego nawożenia i najlepiej rośnie na niezbyt urodzajnym podłożu. Do ewentualnego zasilania najlepiej używać nawozów długo działających lub organicznych np. dojrzałego kompostu ale w niedużych ilościach. W sklepach ogrodniczych dostępne są również nawozy dedykowane wyłącznie lawendzie, które doskonale zaspokoją potrzeby nawozowe tej rośliny.

Lawenda wąskolistna - przycinanie

Lawenda wąskolistna potrzebuje regularnego przycinania. Najlepiej cięcie lawendy wykonywać dwa razy w roku - wiosną i latem, na kształt kuli. Dzięki temu zabiegowi jej pokrój będzie ładny i zwarty a kwitnienie obfite. Krzewinki nieprzycinane ogałacają się od dołu.

Wiosenne cięcie lawendy przeprowadza się pod koniec marca lub na początku kwietnia. Pędy starszych roślin skracamy o połowę. Młode rośliny, posadzone w roku ubiegłym, przycinamy o 1/3 długości pędów.

Przycinanie lawendy wąskolistnej
Fot. depositphotos

Letnie cięcie lawendy jest delikatniejsze. Wycinamy tylko kwitnące pędy. Przeprowadza się je po głównym kwitnieniu - zazwyczaj od czerwca do lipca. Po tym cięciu lawenda zakwitnie ponownie na nowo wypuszczonych pędach.

Starsze, zaniedbane lawendy można odmłodzić poprzez wycięcie starych pędów, najlepiej do wysokości młodych przyrostów, widocznych w środku krzaczka. Regeneracja może potrwać nieco dłużej, ale z czasem roślina zyska ładniejszy pokrój i wiele nowych przyrostów.

Warto wiedzieć!
Ścinanie przekwitniętych kwiatostanów lawendy sprzyja bardziej obfitemu, ponownemu kwitnieniu.

Lawenda wąskolistna - zimowanie

Lawenda wąskolistna jest dość odporna na niskie temperatury (zaliczana do strefy mrozoodporności roślin 6B). Jednak młode rośliny warto na zimę okryć, szczególnie w chłodniejszych rejonach Polski. Groźne dla lawendy są mroźne i bezśnieżne zimy z wysuszającym wiatrem. Podstawę rośliny obsypujemy warstwą ziemi lub torfu, a pędy okrywamy stroiszem, pamiętając by okrycie zdejmować w czasie odwilży.

Szybsze drewnienie pędów a tym samym mniejsze ryzyko ich przemarznięcia poprawi zastosowanie przed zimą mączki bazaltowej zawierającej krzemionkę, nawozu jesiennego z potasem lub podsypanie roślin dojrzałym kompostem.

• Zimowanie lawendy. Jak zabezpieczyć lawendę na zimę?
• Rośliny śródziemnomorskie na taras. Nazwy i zdjęcia

Lawenda wąskolistna - rozmnażanie

Lawendę wąskolistną można rozmnożyć przez wysiew nasion, sadzonki lub odkłady.

Wysiewa nasion lawendy

Nasiona lawendy wysiewamy w kwietniu do doniczek i przykrywamy warstwą piasku. Wymagają wcześniejszej, kilkutygodniowej stratyfikacji. Pierwsze wschody pojawią się po około 6 tygodniach. Doniczki ustawiamy w zacisznym i ciepłym miejscu. Młode rośliny uszczykujemy, by lepiej się rozkrzewiały. Otrzymane sadzonki lawendy na miejsce stałe sadzimy w kolejnym roku.

Rozmnażanie lawendy z sadzonek zielnych

Sadzonki zielne lawendy pobieramy przed kwitnieniem, zanim pędy zdążą zdrewnieć. Odcinamy wierzchołki o długości około 10 cm i obrywamy dolne listki, które pozostawione w ziemi, mogłyby gnić. Zbyt długie liście przycinamy by ograniczyć transpirację. Tak przygotowane sadzonki zielne umieszczamy w przepuszczalnym podłożu (torf z paskiem lub perlitem), ustawiamy w zacisznym miejscu i przykrywamy np. przeciętą plastikową butelką. Regularnie podlewamy i wietrzymy. Po około miesiącu sadzonki powinny się ukorzenić.

Rozmnażanie lawendy z sadzonek półzdrewniałych

Latem, gdy roślina zaczyna przekwitać pobieramy sadzonki półzdrewniałe lawendy. Zdrowy i silny pęd odcinamy w miejscu zdrewniałym i przycinamy go także u góry, odcinając kwiat. Sadzonkę zanurzamy w ukorzeniaczu i sadzimy w przepuszczalnym podłożu, regularnie podlewamy. Na miejsce stałe sadzimy w kolejnym roku.

Rozmnażanie lawendy przez odkłady

Rozmnażanie przez odkłady polega na wybraniu długiego pędu lawendy i przytwierdzeniu go do podłoża np. za pomocą drutu. Następnie czekamy aż odkład się ukorzeni. Od rośliny matecznej młodą sadzonkę odcinamy w kolejnym roku, zaś jesienią sadzimy na miejsce stałe.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Uprawa lawendy w doniczkach na balkonie
• Dlaczego lawenda nie kwitnie?
• Dlaczego lawenda usycha i żółknie? Choroby i szkodniki lawendy
• Rośliny pachnące do ogrodu. Jak stworzyć ogród pełen zapachów?
• Ogród niebieski - niebieskie kwiaty, liście i owoce

Opracowano na podstawie:
1. S. Szczepaniak, Czar lawendy, Działkowiec nr 07/2020, s. 38-41;
2. K. Karczmarz, Pożyteczna lawenda, Działkowiec nr 07/2022, s. 10-11;
3. A. Krzymińska, Smaczna lawenda, Działkowiec nr 08/2019, s. 6-7;
4. Katalog bylin - kwiaty, trawy, paprocie polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2018, s. 115.