Mączka bazaltowa - zastosowanie w ogrodnictwie

Mączka bazaltowa jest produktem naturalnym, powstałym poprzez zmielenie skały bazaltowej. Tradycyjnie jest stosowana jako nawóz pod różne rodzaje upraw, zarówno pod rośliny ozdobne, owocowe i warzywne. Nie każdy jednak wie, że mączka bazaltowa to świetny ekologiczny sposób na mszyce, ślimaki i choroby roślin. Warto też dodawać mączkę bazaltową do kompostu aby poprawić jego właściwości i przyspieszyć kompostowanie. Poznaj 3 ciekawe zastosowania mączki bazaltowej, o których powinien wiedzieć każdy ogrodnik!

Mączka bazaltowa na mszyce, na ślimaki, na trawnik z mchem i do kompostu

Informacje na temat możliwości stosowania mączki bazaltowej w ogrodnictwie, przygotował dla Ciebie Rafał Okułowicz, wydawca PoradnikOgrodniczy.pl i zapalony promotor ekologicznych i naturalnych metod uprawy roślin. Zobacz jak wiele możesz zyskać dzięki stosowaniu zwykłej mączki!

Co to jest mączka bazaltowa i jaki ma skład?

Mączka bazaltowa powstaje poprzez zmielenie skały bazaltowej, która w swoim składzie zawiera szereg niezbędnych makro- i mikroelementów potrzebnych roślinom do życia. Jest zatem produktem pochodzenia naturalnego i możną ją używać w uprawach ekologicznych.

Najważniejszym składnikiem mączki bazaltowej jest tlenek krzemu (SiO₂), którego mączka bazaltowa zawiera od 40 do nawet 50%. Krzem bardzo pozytywnie wpływa na rośliny, wzmacniając je i uodparniając na choroby (z tego samego względu do stosowania w ogrodzie polecane są preparaty ze skrzypu polnego, które także stanowią źródło krzemu).

Kolejnymi ważnymi składnikami mączki bazaltowej są: tlenek magnezu (MgO) i tlenek wapnia (CaO), których mączka może zawierać od około 8-18% i tlenek potasu (K₂O), którego w mączce znajdziemy około 2%. Wszystkie te tlenki wpływają na zasadowy odczyn pH mączki bazaltowej.

W zależności od pochodzenia, mączka bazaltowa może też zawierać tlenki glinu i potasu. Poza tymi najważniejszymi składnikami mączki bazaltowej, należy zwrócić też uwagę na bogactwo mikroelementów, takich jak: mangan (Mn), cynk (Zn), miedź (Cu), molibden (Mo), bor (B), żelazo (Fe) i selen (Se). Rzadko który nawóz ma tak bogaty skład mikroelementów, co jest niezwykle pomocne w nawożeniu gleb mocno wyeksploatowanych i nieurodzajnych. Jeśli rośliny słabo Wam rosną i często chorują, a nie stosowaliście dotąd mączki bazaltowej, zróbcie to koniecznie. Zobaczycie ogromną różnicę w jakości upraw i wielkości zbieranego plonu!

Uwaga!
Mączki bazaltowe, w zależności od źródła pochodzenia, mogą różnić się składem. Dlatego upewnij się jaki jest skład kupowanej przez Ciebie mączki, a w szczególności czy nie zawiera zbyt dużo metali ciężkich. Dobrze jest, jeżeli producent mączki przedstawia wyniki badań, potwierdzające niską zawartość metali ciężkich.

Skoro mączka bazaltowa ma tak bogaty skład, warto dowiedzieć się jak wykorzystać ją w ogrodzie aby przyniosła jak najwięcej korzyści dla naszych roślin!

Mączka bazaltowa jako nawóz

Zastosowanie mączki bazaltowej jako nawozu jest bardzo uniwersalne. Nadaje się ona zarówno do nawożenia roślin ozdobnych, drzew i krzewów owocowych, jak i warzyw. Może być stosowana na polach, w ogrodzie, w uprawach szklarniowych, a także do nawożenia roślin doniczkowych. Zazwyczaj stosuje się ją poprzez posypanie i wymieszanie z wierzchnią warstą ziemi. Mączkę bazaltową można też dodawać do innych nawozów, w szczególności do kompostu, obornika i gnojówek, co bardziej szczegółowo omówimy za chwilę.

Co jest bardzo istotne, podczas stosowania mączki bazaltowej nie istnieje ryzyko przenawożenia, gdyż minerały z mączki są uwalniane bardzo powoli, w sposób naturalny i tylko gdy roślinom są akurat potrzebne. Możemy za to liczyć na szybkie użyźnienie gleby, poprawę jej struktury i rozwój pożytecznych mikroorganizmów glebowych.

Ponieważ w swoim składzie nie zawiera azotu, mączka bazaltowa to doskonały nawóz jesienny. Zawarte w mączce bazaltowej krzemionka, wapń, żelazo, magnez, fosfor i potas wzmocnią rośliny i pomogą im się przygotować do zimy, a także zwiększą ich mrozoodporność. Jednocześnie brak azotu sprawi, że rośliny nie będą jesienią niepotrzebnie pobudzane do wzrostu. Młode, tegoroczne gałązki drzew i krzewów zdrewnieją, a rośliny przejdą w stan zimowego spoczynku zgodnie z rytmem przyrody.

Mączka bazaltowa to świetny dodatek do ziemi ogrodowej

Warto jednak wiedzieć, że mączka bazaltowa ma odczyn pH lekko zasadowy, działa więc na glebę lekko odkwaszająco. Nie powinno się jej zatem stosować pod rośliny wybitnie kwasolubne, takie jak borówka amerykańska czy rododendrony. Świetnie natomiast mączka bazaltowa sprawdzi się w nawożeniu trawników z mchem, gdyż najczęstszą przyczyną pojawiania się mchu na trawniku jest zbyt kwaśna ziemia. Mączka bazaltowa o odczynie pH lekko zasadowym będzie zatem wspomagać odkwaszanie ziemi pod trawnikiem i usuwanie mchu.

Mączka bazaltowa
Fot. depositphotos

Jak stosować mączkę bazaltową? Zalecane dawkowanie

Zalecane dawkowanie mączki bazaltowej zależy od jakości gleby i rodzaju uprawy.

Przy pierwszym zastosowaniu, szczególnie do na glebach mało urodzajnych, zaleca się dawkowanie mączki bazaltowej w ilości 1,5 - 3 kg na 10m². Miesza się ją z wierzchnią warstwą gleby przed posadzeniem roślin. W takiej samej ilości warto zastosować mączkę bazaltową przed założeniem trawnika.

Przy sadzeniu drzew i krzewów owocowych, mączką bazaltową można zaprawiać dołki pod sadzone rośliny sadownicze. W tym celu ziemię wykopaną z dołka mieszamy z mączką bazaltową i taką mieszanką zasypujemy dołek z posadzoną rośliną.

Na glebach żyznych lub corocznie nawożonych mączką bazaltową, ilość stosowanej mączki można zmniejszyć do zaledwie 2-3 kg na 100m². Jeżeli stosujemy mączkę bazaltową do nawożenia rosnących już roślin, należy ją rozsypać na ziemię pomiędzy roślinami i zagrabić w celu płytkiego wymieszania z glebą. Niektóre rośliny, jak np. truskawki, można w całości oprószać mączką bazaltową.

W przypadku sadzenia roślin doniczkowych, na średniej wielkości doniczkę można wsypać jedną czubatą łyżkę mączki bazaltowej i wymieszać to z ziemią. Tak wzbogacone podłoże świetnie sprawdzi się w uprawie kwiatów balkonowych!

Zapamiętaj!
1. Minerały z mączek skalnych uwalniają się bardzo wolno. Dlatego podczas stosowania mączki bazaltowej nie istnieje ryzyko przenawożenia.
2. Ważną zaletą mączki bazaltowej jest brak toksyczności wobec ludzi, zwierząt i organizmów wodnych. Możemy ją zatem stosować w ogrodzie bez żadnych obaw.
3. Mączka bazaltowa nie podlega wymywaniu przez wody gruntowe. Dzięki temu nawożenie roślin mączką bazaltową nie powoduje szkód dla środowiska.

Mączka bazaltowa do kompostu i gnojówek

Mączka bazaltowa jako nawóz pochodzenia naturalnego jest polecana szczególnie w uprawach ekologicznych, a także do stosowania w uprawach amatorskich w ogrodach przydomowych i na działkach. Doskonale uzupełnia nawozy organiczne, takie jak: biohumus, obornik czy kompost, współdziałając z pożytecznymi mikroorganizmami występującymi w tych nawozach. I tak mączka bazaltowa dodana do obornika lub gnojówek, neutralizuje nieprzyjemny zapach tych nawozów poprzez wiązanie amoniaku, jednocześnie je odkwasza i wzbogaca w minerały. Dlatego warto dodawać niewielką ilość mączki bazaltowej np. do gnojówki z pokrzywy. Mączka bazaltowa dodana do kompostu działa stymulująco na rozwój mikroorganizmów tlenowych. Wspomaga w ten sposób proces kompostowania i napowietrza kompost.

A ile dodawać mączki bazaltowej do kompostu? Dawki zalecane w ekologicznych poradnikach ogrodniczych to zazwyczaj 5-7 kg mączki bazaltowej na 100 kg kompostu.

Mączka bazaltowa to świetny dodatek do gnojówek
Fot. depositphotos

Mączka bazaltowa na mszyce

Zastosowanie mączki bazaltowej jako nawozu jest najbardziej znane i powszechnie praktykowane. Warto jednak wiedzieć, że mączka bazaltowa pomaga też w zwalczaniu szkodników roślin!

Tutaj dochodzimy do informacji, która zainspirowała mnie do napisania całego artykułu poświęconego mączce bazaltowej. Otóż jedna z czytelniczek naszego poradnika, Pani Agata, napisała do mnie e-mail, w którym podała taki sposób na mszyce:

"Wierzchołki roślin obsypuję delikatnie mączką bazaltową. Mszyce duszą się i opadają. Mączka ponadto zawiera krzem, który wzmacnia rośliny. Polecam ten sposób pozbywania się szkodników!"

Posypywanie warzyw mączką bazaltową zapobiega atakom szkodników
Fot. depositphotos

I rzeczywiście - mączka bazaltowa to doskonały sposób na mszyce, a przy tym nietoksyczny dla roślin i bezpieczny dla ludzi. Pył pochodzący z mączki zatyka kanaliki powietrzne na skórze owadów i sprawia, że się duszą. W przypadku roślin doniczkowych i balkonowych, wystarczy delikatnie je obsypywać. W przypadku upraw w ogrodzie, rośliny opyla się mączką bazaltową w ilości 1-2 kg mączki na 100m² uprawy.

W okresie dużego zagrożenia ze strony szkodników i prawdopodobieństwa kolejnych nalotów mszyc, opylanie mączką bazaltową można powtarzać raz na tydzień.

Warto wiedzieć!
Rośliny najlepiej opylać mączką bazaltową rankiem, gdy są wilgotne od rosy (wówczas mączka lepiej przylega do liści). Należy natomiast unikać dni wietrznych oraz opadów deszczu, które szybko zmyją mączkę z roślin. Na czas opylania koniecznie załóż maseczkę przeciwpyłową.

Choć opylanie roślin mączką bazaltową przeciwko szkodnikom jest uważane za sposób ekologiczny, ma jednak jedną wadę - od mączki mogą ginąć też owady pożyteczne. Dlatego zabieg ten przeprowadzajmy ostrożnie i tylko w okresach, gdy na roślinach nie ma pszczół.

Mączka bazaltowa na ślimaki

Poza zwalczaniem mszyc, warto też wykorzystać mączkę bazaltową w ochronie przed ślimakami. W tym celu grządki obsypuje się mączką dookoła, tworząc barierę, którą ślimakom trudno pokonać. Ślimaki taką barierę omijają, gdyż pylista mączka oblepia ich ciała i utrudnia im poruszanie się. Nie bez znaczenia prawdopodobnie jest też zawartość miedzi w mączce bazaltowej. Otóż znanym ekologicznym sposobem przeciwko ślimakom jest tworzenie barier z miedzianej taśmy, gdyż ślimaki trzymają się od miedzi z daleka.

Można też przeciwko ślimakom mączką oprószać pojedyncze rośliny lub rzędy roślin. Niestety, podobnie jak usypywanie z mączki barier wokół roślin, jest to skuteczne tylko do najbliższych opadów deszczu. Ale nawet jak spadnie deszcz, to nic straconego! Mączka wsiąknie ziemię i zasili ją w cenne minerały :-)

Posypywanie roślin mączką bazaltową przeciwko mszycom i ślimakom
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Mączka bazaltowa w ochronie roślin przed chorobami

Podobnie jak w walce ze szkodnikami, mączka bazaltowa pomaga ograniczać rozwój chorób roślin. Przeciwko chorobom grzybowym wykonuje się opylanie roślin mączką bazaltową w identyczny sposób jak przeciwko szkodnikom. Zawarta w mączce krzemionka uodparnia rośliny, pomagając zwalczać takie choroby jak: zaraza ziemniaczana, szara pleśń, mączniak prawdziwy i rzekomy i wiele innych chorób o podłożu grzybowym.

Mączka bazaltowa do zaprawiania nasion

Mączką bazaltową można też zaprawiać nasiona, cebulki i korzenie przesadzanych roślin dwuletnich i wieloletnich (przydatne np. podczas wysadzania rozsady). Nasiona obtacza się w mączce na kilka dni przed wysiewem. Tak stosowana mączka bazaltowa jest doskonałą naturalną zaprawą do nasion, chroniącą uprawy przed chorobami i szkodnikami. Stanowi też doskonały nawóz startowy dla kiełkujących siewek.

Jaką mączkę bazaltową kupić?

Wraz ze wzrostem popularności stosowania mączki bazaltowej w ogrodach, w sklepach pojawiły się różne wersje mączki bazaltowej. Wynika to głównie z tego, że część ogrodników nie lubi gdy mączka pyli podczas nawożenia, brudzi ręce i ubranie. Na szczęście są na to rozwiązania!

1. Tradycyjna mączka bazaltowa

Jest to mielona skała bazaltowa sprzedawana w foliowych workach. To pylista forma mączki, najbardziej uniwersalna, nadająca się do wszystkich zastosowań opisanych w tym artykule.

2. Mączka bazaltowa w solniczce

Jest to tradycyjna, pylista mączka bazaltowa sprzedawana w wygodnym opakowaniu w formie "solniczki". Aby użyć mączkę wystarczy odgiąć pokrywę wieczka i rozsypywać mączkę bezpośrednio z opakowania. Odpowiedniej wielkości otwory zapewniają wygodne posypywanie mączką bazaltową na ziemię lub na rośliny. Ta forma jest idealna do nawożenia niewielkich powierzchni (np. rośliny doniczkowe, balkonowe, pojedyncze grządki warzywne), posypywania ziemi wokół roślin przeciw ślimakom i oprószania roślin przeciwko szkodnikom. Na stronie internetowej naszego sklepu możecie obejrzeć zdjęcia jak wygląda posypywanie mączką z "solniczki".

3. Mączka bazaltowa granulowana

Ta mączka wygląda podobnie jak inne nawozy granulowane. Idealnie nadaje się do nawożenia grządek warzywnych, rabat kwiatowych, trawnika i większych powierzchni ogrodu. Forma granulatu sprawia, że mączka nie pyli i nie jest rozwiewana przez wiatr. Można nią nawozić za pomocą siewnika do nawozów lub rozsypywać ręcznie. Granulat nie nadaje się jednak do posypywania przeciwko ślimakom czy oprószania roślin przeciwko szkodnikom.

Mam nadzieję, że przedstawione w tym artykule zalety mączki bazaltowej i mnogość jej zastosowań w ogrodnictwie, przekonają nawet największych sceptyków aby wykorzystać potencjał drzemiący w tym nawozie. Wg mnie mączka bazaltowa, znana głównie fanom upraw ekologicznych, jest jednym z najbardziej niedocenianych produktów do nawożenia i ochrony roślin. Tymczasem jest stosunkowo tania, co pozwala korzystać z jej zalet nawet najbardziej oszczędnym ogrodnikom.

Więcej sprawdzonych przepisów!

Jeżeli zainteresował Cię ten artykuł i chcesz korzystać z naturalnych metod pielęgnacji ogrodu, zapoznaj się z treścią naszego e-booka ZRÓB TO INACZEJ! Sprytne rozwiązania od Matki Natury, które uratowały niejednego ogrodnika, którego przygotowaliśmy dla osób takich jak Ty!

Znajdziesz w nim mnóstwo przepisów na ekologiczne nawozy oraz opryski, przygotowywane na bazie prostych substancji dostępnych w każdym domu, a także z chwastów i ziół.

• Czasem wystarczy dodać do wody nieco sody oczyszczonej, octu lub szarego mydła aby w niecałą minutę przygotować doskonały oprysk przeciwko szkodnikom na roślinach;
• Jeśli masz w kuchni czosnek lub cebulę, w kilka chwil przygotujesz oprysk na choroby roślin;
• Wykorzystując niechciane chwasty możesz uzyskać ogromne ilości nawozu całkiem za darmo.

Ten e-book pokaże Ci jak pielęgnować ogród w sposób naturalny, jednocześnie oszczędzając czas i pieniądze :-)

Opracowano na podstawie: Zbigniew Przybylak, Ekologiczne preparaty na szkodniki i choroby, Wydawnictwo GAJ, Bydgoszcz 2013, s. 47-49 oraz Paweł P. Zagożdżon, Mączki bazaltowe w zastosowaniach rolniczych i pokrewnych, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 123, Wrocław 2008.

Przeczytaj również:

3 naturalne nawozy do warzyw
Naturalne nawozy do warzyw wpływają w wysokim stopniu na wartość odżywczą warzyw i pozwalają uzyskać żywność wolną od chemicznych zanieczyszczeń. Poznaj 3 naturalne nawozy do warzyw, które każdy ogrodnik powinien stosować. Więcej...

3 ekologiczne opryski na mszyce
Mszyce, żerujące na wierzchołkach pędów, liściach i pąkach, czynią wielkie szkody na roślinach. Konieczność ciągłej walki z tymi szkodnikami, zmusza nas do poszukiwania skutecznych sposobów zwalczania mszyc bez użycia szkodliwych dla środowiska środków chemicznych. Poznaj najlepsze przepisy na zwalczanie mszyc bez chemii! Więcej...

Emulpar 940 EC - niewiarygodnie skuteczny, naturalny środek na szkodniki
W sklepach pojawił się nowy, wysoce skuteczny i 100% naturalny preparat owadobójczy, który może na zawsze odmienić losy Twojej walki z ogrodowymi szkodnikami. Ten naturalny preparat jest tak skuteczny, że producenci ogrodowej chemii aż drżą o swój dalszy los, a szkodniki uciekają z ogrodu jak szalone! Więcej...