Cyprysik nutkajski - odmiany, uprawa, cięcie, choroby

Cyprysik nutkajski (Chamaecyparis nootkatensis) jest zimozielonym, długowiecznym drzewem iglastym, należącym do rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Istnieją liczne odmiany cyprysika nutkajskiego różniące się osiąganą wysokością, barwą jak i pokrojem. Wśród nich znajdziemy drzewa i krzewy odpowiednie nawet do niewielkich ogrodów. Zobacz jak wygląda uprawa i cięcie cyprysika nutkajskiego oraz jakie choroby i szkodniki atakują ten gatunek.

Cyprysik nutkajski 'Pendula'
Fot. depositphotos

Cyprysik nutkajski - odmiany

Cyprysik nutkajski (Chamaecyparis nootkatensis) pochodzi z Ameryki Północnej i w naturalnych warunkach dorasta do ok. 35 m wysokości. Dzięki różnorodności odmian osiągających mniejsze rozmiary, cyprysiki można z powodzeniem wplatać w rozmaite ogrodowe aranżacje. Rośliny te często są na tyle oryginalne, że najpiękniej prezentują się posadzone pojedynczo, na eksponowanym miejscu. Inne doskonale sprawdzą się w szpalerach, ogrodach japońskich, na skalniakach lub wrzosowiskach.

U wielu odmian cyprysika nutkajskiego boczne pędy oraz wierzchołek korony charakterystycznie się przewieszają, przez co cała roślina przyjmuje atrakcyjny, płaczący pokrój.

Istnieją także odmiany karłowe o kształcie kulistym, szerokostożkowe bez głównego pnia oraz drzewa, u których gałęzie od pnia głównego odchodzą prawie pod kątem prostym. Ulistnienie cyprysików przybiera barwę od zielonej i ciemnozielonej, poprzez niebieskozieloną, czasami z kremowobiałymi fragmentami, aż po bardziej intensywną, żółtozieloną. Kora ma barwę szarobrązową i złuszcza się pasami.

Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze odmiany cyprysika nutkajskiego.

Cyprysik nutkajski 'Aurea' - odmiana o stożkowatym pokroju i średnim tempie wzrostu. W wieku 10 lat osiąga ok. 2,5 m wysokości i ok. 1,5 m szerokości. W starszym wieku, w sprzyjających warunkach dorasta nawet do 15 m. Wierzchołek oraz pędy boczne przewieszają się. Wiosenne przyrosty mają żółtawą barwę, przechodząc następnie w żółtozieloną. Dobrze prezentuje się w dużych ogrodach sadzony w szpalerach lub jako soliter.

Cyprysik nutkajski 'Aureovariegata'
Fot. Agnieszka Kwiecień, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Cyprysik nutkajski 'Aureovariegata' - krzew o stożkowatym kształcie i niedużym tempie wzrostu. Po 10 latach uprawy dorasta do 2 m wysokości, natomiast docelowo do ok. 10 m. Atrakcyjnie przewieszające się gałązki są dwubarwne - zielononiebieskie z fragmentami kremowożółtymi. Jaśniejsze części pędów zimą mają tendencję do brązowienia. Odmiana polecana do sadzenia pojedynczo oraz w aranżacjach z innymi roślinami.

Cyprysik nutkajski 'Compacta' - krzew o gęstym pokroju, początkowo jajowatym, w późniejszych latach przechodzącym w kulisty. Odmiana karłowa, wolnorosnąca, osiągająca po 10 latach 1 m wysokości. Drobne, delikatne gałązki mają kolor zielony i niebieskawy oraz woskowy nalot. Roślina polecana do małych ogrodów, wrzosowisk oraz skalniaków.

Cyprysik nutkajski 'Glauca' - odmiana o pokroju stożka z przewieszającymi się końcówkami pędów i wierzchołkiem. Tempo wzrostu jest duże, w wieku 10 lat roślina osiąga ok. 3 m wysokości i 1,5 m szerokości. Docelowo może dorastać do ok. 20 m. Pędy mają barwę zielononiebieską. W dużych ogrodach dobrze wygląda jako soliter, można z niego również tworzyć szpalery.

Cyprysik nutkajski 'Glauca'
Fot. David J. Stang, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Cyprysik nutkajski 'Gloria Polonica' - odmiana o stożkowym, wąskim pokroju wyhodowana w Polsce. Konary są rozmieszczone rzadko i odstają od głównego pnia prawie pod kątem prostym. Pędy oraz wierzchołek przewieszają się i mają kolor zielony z kremowobiałymi przebarwieniami. Roślina rośnie dosyć szybko, po 10 latach dorastając ok. 2 m wysokości i 1,5 m szerokości. Odmiana ta polecana jest do nasadzeń pojedynczych, barwnych aranżacji oraz szpalerów.

Cyprysik nutkajski 'Jubilee' - kanadyjska odmiana o płaczącej formie, wąskim, stożkowym pokroju i rzadko rozmieszczonych gałęziach. Jasnozielone pędy oraz wierzchołek zwisają. Tempo wzrostu jest dosyć szybkie, roślina w wieku 10 lat osiąga ok. 3 m wysokości, docelowo 15 m. Roślina sprawdza się w nasadzeniach pojedynczych, szpalerowych oraz jako soliter.

Cyprysik nutkajski 'Klippert' - drzewo o płaczącym pokroju ze zwisającymi pędami oraz wierzchołkiem. Odmiana zbliżona wyglądem do starszej, popularnej odmiany cyprysika nutkajskiego 'Pendula'. Ma bardziej smukły kształt i niebieskozielone ulistnienie. Rośnie umiarkowanie szybko, po 10 latach uprawy dorastając do 2 m wysokości, docelowo do ok. 10 m. Polecana do sadzenia pojedynczo w eksponowanych miejscach, zarówno w ogrodach jak i parkach.

Cyprysik nutkajski 'Pendula' - oryginalne drzewo o płaczącym pokroju. Konary luźno rozgałęziają się, natomiast boczne pędy i wierzchołek zwisają. Ulistnienie ma barwę ciemnozieloną. Rośnie dosyć szybko, po 10 latach osiąga ok. 3 m wysokości, w optymalnych warunkach dorasta do kilkunastu metrów. Pięknie prezentuje się jako soliter w eksponowanych miejscach w ogrodzie.

Cyprysik nutkajski 'Pendula'
Fot. WWalas, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Cyprysik nutkajski 'Tatra'- szerokostożkowa, wielopienna odmiana pochodząca z Czech. Rośnie średnio szybko, w wieku 10 lat osiągając ok. 2 m wysokości. Docelowo dorasta do ponad 5 m. Wzniesione i gęsto rozkrzewione pędy mają niebieskozielony kolor. Roślina polecana jest do sadzenia w kolorystycznych kompozycjach w grupach lub pojedynczo.

Cyprysik nutkajski 'Variegata' - dwubarwny krzew o kształcie szerokiego stożka. Tempo wzrostu wolne, w wieku 10 lat dorasta do ok. 1,5 m wysokości i 1 m szerokości. W korzystnych warunkach może osiągnąć ponad 5 m wysokości. Zielone pędy posiadają sporo kremowobiałych fragmentów. Końcówki gałązek przewieszają się. Roślina polecana jest do sadzenia pojedynczo.

Cyprysik nutkajski - uprawa

Spośród wszystkich cyprysików uprawianych w naszym kraju cyprysik nutkajski należy do najbardziej odpornych na niskie temperatury. Strefa mrozoodporności większości wymienionych wyżej odmian wynosi 5B, co oznacza, że rośliny te powinny znosić spadki temperatury do -26 °C. i mogą rosnąć na terenie całej Polski

Cyprysiki nutkajskie najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych, w takich miejscach również najpiękniej się wybarwiają, jednak poradzą sobie także w półcieniu. Preferują miejsca osłonięte od wiatru.

Cyprysik nutkajski wymagania glebowe ma przeciętne ale szybciej będzie rósł w glebie żyznej, przepuszczalnej o odczynie lekko kwaśnym i wzbogaconej w kompost. Do nawożenia można także stosować mineralne nawozy do iglaków.

Cyprysiki nutkajskie potrzebują umiarkowanej wilgotności w podłożu ale dużej wilgoci w powietrzu. Na zbyt podmokłym terenie stają się podatne na choroby grzybowe. Podłoże wokół nich warto ściółkować przekompostowaną korą ogrodową, dzięki czemu ograniczony zostanie rozwój chwastów a podłoże dłużej utrzyma wilgoć.

Cyprysiki nutajskie nie rosną zbyt szybko, ale po wielu latach uprawy mogą osiągać, w zależności od odmiany, nawet do kilkunastu metrów wysokości. Czasami wskazane jest palikowanie drzew, aby nie przechylały się i rosły pionowo. Są bardzo odporne na zanieczyszczenie powietrza, dlatego często sadzone są w parkach i w zieleni miejskiej.

Cyprysik nutkajski - cięcie

Cyprysiki nutkajskie reagują na cięcie dosyć dobrze, ale nie jest to czynność niezbędna, którą trzeba przeprowadzać regularnie. Warto zachować naturalny pokrój rośliny i w razie potrzeby tylko korygować ich kształt. Wiosną warto przeprowadzać cięcie sanitarne czyli usuwać gałązki chore lub uschnięte.

Przycinanie iglaków. Jak i kiedy przycinać iglaki?
Przycinanie iglaków jest konieczne dla zachowania ładnego pokroju i zdrowego wzrostu roślin. Jednak nie wszystkie iglaki dobrze znoszą przycinanie. Poznaj wszystkie sekrety jak i kiedy przycinać iglaki. Więcej...

Cyprysik nutkajski - choroby

Fytoftoroza - groźna choroba grzybowa wywoływana przez grzyby z rodzaju Phytophthora. Jest chorobą odglebową, powodującą zahamowanie wzrostu rośliny i jej zamieranie. Na początku atakowany jest system korzeniowy. Podstawa pędu brązowieje. Pojedyncze gałązki i igły stają się najpierw jaśniejsze, żółkną, następnie brązowieją i zamierają. Objawy fytoftorozy często występują po jednej stronie rośliny. Choroba postępuje szybko, dlatego po zauważeniu objawów tej choroby cyprysików trzeba zastosować odpowiednie środki do podlewania i odkażania gleby oraz do oprysków. Przykładowe środki grzybobójcze to: Magnicur Energy 840 SL, Proplant 722 SL, Scorpion 325 SC lub preparat biologiczny Polyversum WP. Glebę wokół cyprysików warto ściółkować przekompostowaną korą, co pomaga ograniczyć występowanie choroby.

Zamieranie pędów cyprysika - choroba atakująca rośliny rosnące w niekorzystnych warunkach, uszkodzone lub osłabione. Powodem zamierania pędów cyprysików może być np. susza lub zbyt mała ilość światła docierająca do rośliny. Igiełki cyprysików żółkną, brązowieją a następnie opadają. Chore fragmenty pędów powinno się usuwać poniżej miejsca zamierania tkanki. Infekcje grzybowe, które zaatakowały osłabioną roślinę można zwalczać środkami Switch 62,5 WG lub Scorpion 325 SC.

Szara pleśń - choroba powodowana przez grzyb Botrytis cinerea. Na pędach pojawiają się brązowe, wodniste plamy, na których następnie powstaje szary, pylący nalot pleśni. Chorobie sprzyja ciepła, deszczowa pogoda a jej objawy można zauważyć po rozchyleniu zewnętrznych pędów rośliny. Jeżeli stwierdzimy, iż na cyprysikach występuje szara pleśń, zaatakowane części roślin należy usuwać i starać się podczas podlewania nie polewać wodą igieł. Po zauważeniu pierwszych objawów można zastosować środek Switch 62,5 WG.

Przędziorek sosnowiec - to mały pajęczak, którego żerowanie na cyprysikach powoduje mozaikowate żółte przebarwienia igieł, następnie ich szarzenie i opadanie. Na pędach pojawiają się jajeczka szkodnika w kolorze bursztynowym. Przędziorka sosnowca najlepiej zwalczać wiosną, w czasie wylęgu larw (maj-czerwiec). Można w tym celu zastosować środki Karate Zeon 050 CS oraz Magus 200 SC. Prewencyjnie, zanim ruszy wegetacja, można wykonać oprysk preparatami olejowymi: Treol 770 EC lub Emulpar 940 EC. Ten ostatni preparat polecam szczególnie, gdyż dodatkowo zabezpiecza on iglaki przed brązowieniem pędów po zimie (zmniejsza wyparowywanie wody, co zapobiega usychaniu pędów na przedwiośniu), a także nadaje się do stosowania również w okresie wegetacyjnym (preparatem Emulpar można opryskiwać iglaki zaatakowane przez przędziorka także w okresie letnim).

Monika Chwała

Opracowano na podstawie:
1. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016, s. 37-38;
2. Katalog ozdobnych roślin ogrodowych, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2018, s. 16-17.

Przeczytaj również:

Cyprysik a tuja. Czym się różni cyprysik od żywotnika?
Cyprysik i tuja z wyglądu są podobne, ale mają różne wymagania co do uprawy. Zobacz czym się różni cyprysik od żywotnika. Omówimy 5 cech, które pomogą Ci szybko rozpoznać te dwa gatunki. Podpowiemy też co jest lepsze na żywopłot - cyprysik czy tuja! Więcej...

Cyprysik groszkowy - odmiany, uprawa, przycinanie
Cyprysik groszkowy to bardzo popularny gatunek pochodzący z Japonii i powszechnie uprawiany zwłaszcza w krajach o łagodniejszym, wilgotnym klimacie. Istnieją ciekawe odmiany cyprysika groszkowego przybierające formę drzew, jak i niewielkich krzewów. Więcej...

Cyprysik Lawsona - odmiany, uprawa, cięcie, choroby
Poznaj najładniejsze odmiany cyprysika Lawsona oraz zobacz jak wygląda uprawa cyprysika w ogrodzie. Wyjaśniamy kiedy i jak przeprowadzić cięcie cyprysika Lawsona oraz jak zwalczyć choroby i szkodniki atakujące cyprysiki. Oto kompletny poradnik uprawy tej rośliny! Więcej...