Cyprysik tępołuskowy, japoński - odmiany, uprawa, cięcie

Cyprysik tępołuskowy (Chamaecyparis obtusa) to zimozielone, wolnorosnące drzewo lub krzew z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Nazywany jest także cyprysikiem japońskim, ponieważ pochodzi z wilgotnych lasów na japońskich wyspach Kiusiu i Sikoku oraz z Tajwanu. W tym artykule prezentujemy ciekawe odmiany cyprysika tępołuskowego, polecane do ogrodów orientalnych i skalnych. Podpowiadamy także jak wygląda uprawa i cięcie cyprysika tępołuskowego w nasadzeniach ogrodowych.

Cyprysik tępołuskowy, japoński 'Nana Gracilis'
Fot. depositphotos

Cyprysik tępołuskowy, japoński – opis wyglądu

Gatunek charakteryzuje się wolnym tempem wzrostu, ale w Japonii - swojej ojczyźnie, cyprysik tępołuskowy może dorastać nawet do 40 m wysokości. W Polsce, spośród wszystkich cyprysików, należy do najmniej odpornych na niskie temperatury, zaś najwyższe egzemplarze dorastają do ok. 15 m.

Pędy cyprysika japońskiego często są ułożone fantazyjnie i wachlarzowato. Ulistnienie przybiera barwy od różnych odcieni zieleni, poprzez żółcie aż po brązowopurpurowe, czasami z przebarwieniami.

Tępo zakończone łuski (którym roślina zawdzięcza swoją nazwę gatunkową) przylegają do pędów i po spodniej stronie mają widoczne białe paski. Szyszki cyprysika tępołuskowego są małe i okrągłe, początkowo zielone, następnie brązowe, na zimę opadają.

Warto wiedzieć!
W „Czerwonej księdze gatunków zagrożonych” cyprysik tępołuskowy ma status NT, co oznacza, że na naturalnych stanowiskach jest bliski zagrożeniu wymarciem. W Japonii gatunek ten jest uważany za drzewo święte.

Cyprysik tępołuskowy - odmiany

Cyprysik tępołuskowy 'Aurora' - krzew o nieregularnym kształcie, w starszym wieku przechodzącym w pokrój szerokostożkowy. Rośnie wolno, w wieku 10 lat osiąga ok. 50 cm wysokości. Pędy w kolorze zielonozłocistym są atrakcyjnie poskręcane. Najlepiej rośnie na glebach żyznych i wilgotnych na stanowisku słonecznym ale osłoniętym od wiatru. Odmiana polecana do ogrodów japońskich, na skalniaki, wrzosowiska oraz do uprawy w pojemnikach.

Cyprysik tępołuskowy, japoński 'Aurora'
Fot. depositphotos

Cyprysik tępołuskowy 'Coralliformis' - karłowa odmiana o ażurowej budowie i początkowo nieregularnym, kulistym pokroju. Starsze rośliny przybierają kształt szerokostożkowy. Tempo wzrostu małe, w wieku 10 lat roślina dorasta do ok. 70 cm wysokości i nieco większej szerokości. Zielone pędy są sztywne, krótkie i poskręcane. Preferuje gleby próchnicze i wilgotne w miejscach słonecznych do półcienistych, osłoniętych od wiatru. Młode rośliny dobrze jest okrywać na zimę. Cyprysik 'Coralliformis' ładnie wygląda na skalniakach, wrzosowiskach i w ogrodach japońskich.

Cyprysik tępołuskowy 'Drath' - odmiana o wąskostożkowym pokroju z grubymi, wzniesionymi pionowo pędami w kolorze szarozielonym. Tempo wzrostu dosyć wolne, w wieku 10 lat dorasta do ok. 2 m wysokości. Najlepiej rośnie na glebach żyznych i wilgotnych. Preferuje słoneczne lub półcieniste ale osłonięte stanowiska. Jest wystarczająco mrozoodporny ale w ostre zimy może przemarzać. Dobrze regeneruje się po cięciu. Polecany do niedużych ogrodów, również w stylu japońskim.

Cyprysik tępołuskowy 'Fernspray Gold' - krzew o szerokostożkowym pokroju i dosyć szybkim tempie wzrostu. Po 10 latach uprawy dorasta do ok. 1 m wysokości, docelowo do ok. 5 m. Ładne, złocistożółte pędy przypominają kształtem liście paproci i są ułożone płasko po dwóch stronach pędów głównych. Najbardziej intensywne barwy pojawiają się na wiosennych przyrostach. Preferuje stanowiska słoneczne lub w lekkim cieniu z żyzną, wilgotną glebą. Najlepsze będzie miejsce osłonięte przed mroźnymi wiatrami. Polecany do niedużych ogrodów, wrzosowisk, alpinariów a także ogrodów w stylu orientalnym.

Cyprysik tępołuskowy 'Gracilis' - odmiana o stożkowatym, nieregularnym pokroju. Tempo wzrostu dosyć szybkie, w wieku 10 lat dorasta do ok. 1,5 m wysokości. W sprzyjających warunkach może dorastać do 4 m. Krótkie i pofalowane pędy mają ciemnozieloną barwę. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych do lekko zacienionych. Preferuje glebą żyzną i wilgotną. Odmiana jest wystarczająco odporna na mróz, choć w ostre zimy może przemarzać. Polecana do ogrodów japońskich. Spotykana jest również forma pienna (w formie atrakcyjnych drzewek szczepionych na pniu).

Cyprysik tępołuskowy, japoński 'Nana gracilis'
Fot. depositphotos

Cyprysik tępołuskowy 'Nana Gracilis' - karłowy krzew o wolnym tempie wzrostu i kształcie szerokiego stożka. Po 10 latach uprawy dorasta do wysokości 1,5 m. Wachlarzowate, ciemnozielone i błyszczące pędy są gęste i krótkie. Wymagania podobne jak u odmiany 'Gracilis'. W ostre zimy może przemarzać, dlatego młode rośliny warto okrywać. Nadaje się do uprawy w donicach.

Cyprysik tępołuskowy 'Kerdalo' - roślina o nieregularnym, szerokim pokroju bez wyraźnego przewodnika. W sprzyjających warunkach dorasta do ok. 1,5 m wysokości. Złocistożółte pędy lekko się przewieszają i mają kształt podobny do liści paproci. Najszybciej rośnie na glebach żyznych i wilgotnych w miejscu słonecznym lub półcienistym, osłoniętym od wiatru. Dobrze wygląda w barwnych ogrodowych aranżacjach, w ogrodach japońskich, skalnych oraz w pojemnikach.

Cyprysik tępołuskowy 'Nana Aurea' - karłowa odmiana o wolnym tempie wzrostu. Ma szerokostożkowy, nieregularny kształt. Po 10 latach uprawy osiąga ok. 50 cm wysokości i podobną szerokość. Ułożone wachlarzowato pędy mają złocistożółty kolor. Najlepiej rośnie na żyznej i dostatecznie wilgotnej glebie, na stanowisku słonecznym do lekko zacienionego. Młode rośliny wymagają okrycia na zimę. Dobrze prezentuje się w ogrodach japońskich, skalnych a także w donicach.

Cyprysik tępołuskowy 'Pygmaea' - karłowy krzew o początkowo kulistym, spłaszczonym pokroju, w starszym wieku bardziej zaokrąglony. Rośnie wolno, w wieku 10 lat dorastając do ok. 50 cm wysokości i nieco większej średnicy. Pędy mają kolor brązowopurpurowy przechodzący w zielony, zimą stają się bardziej brązowe. Optymalnym stanowiskiem jest słoneczne lub półcieniste miejsce osłonięte od wiatru z glebą żyzną i wilgotną. Dobrze prezentuje się w ogrodach skalnych i japońskich, można uprawiać go także w pojemnikach. Sportem powyższej odmiany jest cyprysik tępołuskowy 'Bronze Pygmy' o płaskim, zaokrąglonym pokroju i cytrynowożółtych, zimą brązowiejących pędach. W wieku 10 lat dorasta do ok. 0,5 m wysokości i ok. 1 m szerokości.

Cyprysik tępołuskowy, japoński 'Pygmaea'
Fot. depositphotos

Cyprysik tępołuskowy 'Snowflake'- odmiana o nieregularnym, gęstym, stożkowym kształcie. Tempo wzrostu małe, w wieku 10 lat osiąga ok. 1 m wysokości. Zielone pędy są delikatne a ich kremowobiałe fragmenty są nieregularnie rozmieszczone na krzewie. Najlepiej rośnie na podłożu wilgotnym i żyznym w miejscu słonecznym do półcienistego. Roślina powinna być osłonięta od mroźnego wiatru. Odmiana bardzo dobrze wyglądająca w ogrodach orientalnych, alpinariach oraz w donicach.

Cyprysik tępołuskowy 'Tsatsumi' - odmiana o kulistym, szerokostożkowym, luźnym pokroju. Rośnie niezbyt szybko, w wieku 10 lat osiąga ok. 60 cm wysokości i podobną szerokość. Pędy o ciemnozielonej barwie są sztywne, nitkowate i poskręcane. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych i osłoniętych od wiatru z glebą żyzną i wilgotną. Odmiana ta może być sadzona w pojemnikach. Polecana jest do ogrodów japońskich i skalnych.

Cyprysik tępołuskowy 'Tsatsumi Gold' - odmiana o zaokrąglonym kształcie i wolnym tempie wzrostu. Po 10 latach dorasta do ok. 0,5 m szerokości. Pędy mają podobny kształt jak u odmiany 'Tsatsumi', jednak różnią się kolorem. U 'Tsatsumi Gold' pędy są złocistozielone.

Cyprysik tępołuskowy, japoński 'Tsatsumi Gold'
Fot. Elżbieta M., forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Cyprysik tępołuskowy, japoński - uprawa

Cyprysik tępołuskowy jest rośliną dość wrażliwą na niskie temperatury i wysuszające, mroźne wiatry. Z tego powodu lepiej sadzić go w cieplejszych, zachodnich regionach kraju na stanowiskach osłoniętych od wiatru. Młode egzemplarze łatwo przemarzają, dlatego na zimę wymagają okrywania stroiszem lub agrowłókniną. Z zimowymi warunkami lepiej radzą sobie odmiany karłowe, które łatwiej jest osłonić od wiatru. Zimą z gałęzi cyprysików dobrze jest usuwać zalegający śnieg.

Cyprysik tępołuskowy najlepiej rośnie na miejscach słonecznych do półcienistych o dużej wilgotności powietrza i stałej wilgotności w podłożu. Z tego powodu dobrze sprawdza się jako roślina do sadzenia obok oczka wodnego. Preferuje gleby żyzne, próchnicze, o lekko kwaśnym odczynie. Podczas suszy roślinę należy podlewać, wskazane jest także uzupełnianie wody zimą podczas odwilży. Nie lubi zanieczyszczonego powietrza. Można go podsypywać kompostem oraz stosować mineralne nawozy do iglaków.

Cyprysik tępołuskowy, japoński - cięcie

Cyprysik tępołuskowy dobrze znosi strzyżenie i korygowanie kształtu. Jednak jego naturalny pokrój, często z powyginanymi fantazyjnie gałązkami, jest bardzo dekoracyjny i warto go zachować. Nie wymaga corocznego cięcia formującego ale należy usuwać pędy uszkodzone, uschnięte lub chore. Najlepszym terminem na przycinanie cyprysika jest wczesna wiosna, zanim zaczną wyrastać nowe przyrosty. Rośliny te można też przycinać late, od połowy lipca do połowy sierpnia.

Monika Chwała

Opracowano na podstawie:
1. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016, s. 38-40;
2. Katalog ozdobnych roślin ogrodowych, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2018, s. 17-18.

Przeczytaj również:

Cyprysik a tuja. Czym się różni cyprysik od żywotnika?
Cyprysik i tuja z wyglądu są podobne, ale mają różne wymagania co do uprawy. Zobacz czym się różni cyprysik od żywotnika. Omówimy 5 cech, które pomogą Ci szybko rozpoznać te dwa gatunki. Podpowiemy też co jest lepsze na żywopłot - cyprysik czy tuja! Więcej...

Cyprysik groszkowy - odmiany, uprawa, przycinanie
Cyprysik groszkowy to bardzo popularny gatunek pochodzący z Japonii i powszechnie uprawiany zwłaszcza w krajach o łagodniejszym, wilgotnym klimacie. Istnieją ciekawe odmiany cyprysika groszkowego przybierające formę drzew, jak i niewielkich krzewów. Więcej...

Cyprysik Lawsona - odmiany, uprawa, cięcie, choroby
Poznaj najładniejsze odmiany cyprysika Lawsona oraz zobacz jak wygląda uprawa cyprysika w ogrodzie. Wyjaśniamy kiedy i jak przeprowadzić cięcie cyprysika Lawsona oraz jak zwalczyć choroby i szkodniki atakujące cyprysiki. Oto kompletny poradnik uprawy tej rośliny! Więcej...