Jak dbać o kaktusy doniczkowe? Uprawa kaktusów w domu

Kaktusy to jedne z najczęściej spotykanych roślin doniczkowych. Uchodzą za łatwe w uprawie i mało wymagające, choć nie do końca jest to prawą. Aby uprawa kaktusów w domu przyniosła nam wiele satysfakcji, warto bliżej poznać specyficzne wymagania kaktusów i uwzględnić różnice pomiędzy poszczególnymi gatunkami. Zobacz jak dbać o kaktusy doniczkowe aby zdrowo rosły i pięknie kwitły!

Kaktusy doniczkowe
Fot. pixabay

Większość kaktusów rośnie na terenach pustynnych i posiada mięsiste łodygi, ciernie lub włosy oraz szereg innych przystosowań, chroniących je przed nadmierną utratą wody. Najczęściej spotykane kaktusy doniczkowe, które możemy kupić po prostu w kwiaciarniach, to: Echinocactus, Mammillaria, Cereus, Echinopsis i Opuntia.

• Ciekawostki o kaktusach. Te informacje mogą Cię zaskoczyć!
• Kaktusy epifityczne - gatunki i uprawa
• Choroby kaktusów. Dlaczego kaktus usycha, marszczy się i gnije?
• Dlaczego kaktus się przechyla

Stanowisko uprawy kaktusów

Od wiosny do jesieni kaktusy potrzebują bardzo dużo słońca i długiego naświetlenia. Idealnym stanowiskiem uprawy kaktusów doniczkowych jest miejsce oświetlone stale od wschodu do zachodu słońca. Zbyt małe natężenie światła powoduje zniekształcenia pędów kaktusów, takie jak zwężenie wierzchołków, jasny kolor naskórka oraz redukcja lub zniekształcenia cierni.

Latem kaktusy w miarę możliwości najlepiej uprawiać na balkonie lub tarasie, gdzie będą miały zapewnione bezpośrednie naświetlenie i dużo świeżego powietrza. Chcąc uprawiać kaktusy wewnątrz pomieszczeń, koniecznie trzeba ustawić je tak, aby dochodziły do nich bezpośrednio promienie słoneczne. Lepiej jednak nie ustawiać ich blisko szyb, szczególnie okien południowych, ponieważ wówczas łatwo ulegają poparzeniom słonecznym.

Zimą w naszej szerokości geograficznej intensywność promieniowania świetlnego jest bardzo mała. W tym czasie kaktusy nie powinny rosnąć, lecz muszą przejść w stan spoczynku.

Kaktus doniczkowy Chinocactus grusonii
Fot. ©Agnieszka Lach

Jaka ziemia dla kaktusów?

Podłoże do uprawy kaktusów powinno być przewiewne i przepuszczalne, a jednocześnie bogate w próchnicę. Odczyn pH ziemi dla kaktusów powinien wynisić 5,5-6,0. Odchylenia od optymalnego poziomu pH sprawiają, ze kaktusy gorzej rosną, a nawet zupełnie przestają się rozwijać.

Najprościej jest kupić gotową ziemię do uprawy kaktusów dostępną w centrach ogrodniczych. Jednak często, wbrew pozorom, skład takiej ziemi wcale nie odpowiada wymaganiom kaktusów. Dobrym rozwiązaniem jest samodzielne przygotowanie podłoża do uprawy kaktusów na podstawie prostego przepisu:

1. Uniwersalna ziemia ogrodnicza, najlepiej bez dodatku torfu (30%)
2. Gruboziarnisty piasek (20%)
3. Torf ogrodniczy (30%)
4. Jeden z komponentów rozluźniających podłoże, o średnicy drobin około 5 mm: kruszywo ceglane, drobny keramzyt, pumeks, perlit, gruby żwir (20%)

Ziemię do kaktusów wymienia się co około 2-3 lata. Po dłuższym czasie kaktusy zaczynają rosnąć wolniej i słabiej kwitnąć. Podłoże w doniczce należy wymieniać pod koniec okresu spoczynku (przełom lutego i marca) podczas przesadzania kaktusów.

Kaktus doniczkowy Opuntia microdasys
Fot. ©Agnieszka Lach

Jak podlewać kaktusy w doniczce?

Kaktusy lubią miękką i lekko kwaśną wodę. Oznacza to, że przed podlewaniem wodę zaczerpniętą z kranu należy przegotować i odstawić na kilkanaście godzin. Kaktusy podlewa się wodą o temperaturze pokojowej, starając się nie moczyć ich pędów. Latem, w okresach dużego nasłonecznienia, kaktusy podlewa się wieczorem, a wiosną i jesienią - w godzinach porannych. Częstotliwość podlewania kaktusów w okresie wegetacji zależy od natężenia światła, temperatury otoczenia, wielkości rośliny i rodzaju naczynia, w którym rosną. Latem kaktusy podlewa się rzadko lecz obficie. Nie wolno dopuścić do tego, aby podłoże zupełnie wyschło, ale też nie wolno podlewać roślin, jeśli ziemia jest jeszcze mokra. Wskazane jest nawadnianie metodą podsiąkania (wstawiamy doniczki do miski z wodą i pozwalały aby ziemia nasiąknęła wilgocią).

Podlewanie kaktusów. Jak często podlewać kaktusy?
Niewłaściwe podlewanie kaktusów to najczęstsza przyczyna ich utraty. Założenie, że wywodzące się z półpustynnych terenów kaktusy nie potrzebują zbyt wiele wody do życia jest błędne! Podczas podlewania kaktusów trzeba trzymać się kilku podstawowych zasad. Więcej...

Jak nawozić kaktusy doniczkowe?

Kaktusy uprawiane w próchniczej, bogatej w składniki pokarmowe ziemi w zasadzie nie wymagają nawożenia. Zbyt duża ilość składników odżywczych w podłożu, zwłaszcza azotu, powoduje wybujały wzrost, słabe kwitnienie i wydelikacenie pędów kaktusów. Takie rośliny często chorują i szybko giną.

Nawożenia wymagają kaktusy uprawiane w podłożach bezpróchnicowych (np. w samym piasku), ponieważ nie mają skąd czerpać składników pokarmowych. Kaktusy uprawiane w ubogich podłożach nawozi się maksymalnie raz w miesiącu, od kwietnia do lipca, silnie rozcieńczoną dawką nawozu mineralnego.

Kaktus doniczkowy Gymnocalycium mihanovichii 'Red Top'
Fot. ©Agnieszka Lach

Zimowanie kaktusów doniczkowych

Chcąc mieć zdrowo rosnące i pięknie kwitnące kaktusy, koniecznie trzeba zapewnić im odpowiednie warunki w okresie zimowym. Miesiące grudzień, styczeń i luty to najtrudniejszy czas w uprawie kaktusów. W tym czasie kaktusy powinny przejść w stan spoczynku. Bardzo dużym błędem jest pominięcie tego elementu pielęgnacji kaktusów. Kaktusy, które nie przechodzą okresu spoczynku nie kwitną, lecz tworzą wiele pędów bocznych i przedwcześnie zamierają.

Aby wprowadzić kaktusy w zimowy sen, od końca września należy stopniowo ograniczać ich podlewanie, tak aby w listopadzie były już całkowicie zasuszone. Od grudnia do końca lutego kaktusów nie podlewa się w ogóle.

Kaktus doniczkowy Mammillaria gracilis cv. Arizona Snowcap
Fot. ©Agnieszka Lach

Na czas zimowania kaktusy przechowuje się w chłodnym, suchym i jasnym pomieszczeniu. Temperatura zimowania uzależniona jest od wymagań cieplnych konkretnych gatunków. Kaktusy ciepłolubne (np. Cephalocereus) w okresie zimowym wymagają temperatury w przedziale 12-18°C. Kaktusy zimnolubne (np. Gymnocalycium lub Mammilaria) powinny natomiast zimować w temperaturze 5-12°C. Wynika z tego, że gdy nie do końca orientujemy się w wymaganiach naszych kaktusów, możemy przyjąć 12°C za optymalną temperaturą spoczynku. Kaktusy przez okres zimowy można przetrzymywać w doniczkach lub wyjąć je z doniczek wraz z bryłą korzeniową, owinąć gazetą i ułożyć w suchym i chłodnym miejscu.

Na początku marca wyjęte z doniczek kaktusy sadzi się do świeżego podłoża. Po około tygodniu rośliny zaczyna się delikatnie zraszać, aby powoli wybudzać je ze snu. W tym czasie należy zacząć zraszać również kaktusy zimujące w doniczkach. Od drugiej połowy marca kaktusy można już delikatnie podlewać, stopniowo zwiększając ilość wody.

Warto wiedzieć!
Zasady pielęgnacji kaktusów przedstawione w tym artykule, odnoszą się do tzw. kaktusów naziemnych (rosnących w glebie). Odrębną grupę stanowią kaktusy epifityczne, które w naturalnym środowisku rosną na gałęziach drzew w zacienionych zakątkach tropikalnych lasów. Ze względu na panujące w tych miejscach warunki, ich wygląd i wymagania różnią się znacznie od kaktusów naziemnych. Najpopularniejszymi z tej grupy kaktusów są pięknie kwitnące Epiphyllum, których spolszczona nazwa to Epifilum oraz Rhipsalis, czyli tzw. patyczaki. Zasady ich uprawy omawiamy w oddzielnych artykułach.



mgr inż. Agnieszka Lach

Przeczytaj także:

• Szkodniki kaktusów. Przędziorki, tarczniki i wełnowce na kaktusach
• Kaktusy mrozoodporne ogrodowe
• Opuncja figowa - właściwości, uprawa w doniczce, rozmnażanie